Se ten a Canas (Vencenc) la 72a edicion del Festenal Internacional de Cinèma. Es l’eveniment pus important del Mond pertocant lo cinèma, e doncas, un eveniment màger d’Occitània. Los jornalistas Zep Armentano e Adriana Díaz son aquí pendent qualques jorns e rapòrtan l’eveniment sus plaça per Jornalet.

Lo cinèma asiatic a sa pròpria plaça e, de còps, es complicat de lo menar vèrs l’interès general mas To live to sing es fòrça universal. Es un filme que fa prene consciéncia de la cultura de son país e coma aquesta se degrada e se pèrd davant lo subredesvolopament salvatge. Parlam pas d’un drama tipicament japonés sus l’ideal de la familha nipona coma Un afar de familha (Palma d’aur de l’an passat), parlam pas de la tragèdia de quatre oras coma la chinesa An Elephant Sitting Still sus la manca d’oportunitats en China. To Live to Sing fa una crida a la solidaritat globala amb jòia e non pas amb tristor, amb d’ideals romantics, a travèrs de la pèrda de la tradicion, la familha trencada e l’expulsion, nos fa descobrir un subjècte de fons tan particular coma es l’Opèra de Sichuan.
 
Lo filme se basa sul documentari d’un jornalista local de 2006, e ne fa una ficcion sus la vida dels personatges (òc-ben, los actors son la companhiá protagonista d’aquel documentari) en utilizant lo meteis ostal-teatre qu’emplegavan eles. Cantan, luchan amb de lanças, fan comèdia: “Cresèm qu’aquel art tant «de circ» èra desaparegut de tot en tot, mas dins aquel grop èra plan viu, eles contunhavan de lo far dins lor vida vidanta!”, çò disiá Johnny Ma a prepaus dels actors.
 
Lo quartièr d’ostals ancians es demorat environat de gratacèls, e las palejairas fan tombar las bastissas de l’entorn. En regardant endarrièr, 2006 sembla un moment de metamorfòsi, ont la botiòla immobilària chinesa començariá d’enflar, e China autodestrutz sa cultura e son identitat per subreviure a la crisi. Eles seràn expulsats e aquò crèa fòrça tensions dins lo grop, qu’es una familha que son biais de viure fonciona pas pus. Zhao Li, la mestressa del teatre, se tròba dins una lucha personala per s’ancorar dins lo mestièr que fa dempuèi sos 13 ans, ensaja de se connectar amb Dan Dan, que l’aculhiguèt de las carrièras estant quand èra pichona e que la vei coma sa filha. Un esperiton qu’apareis d’entre la circulacion mòstra a la maire de la familha que sos companhs cèrcan en secret d’autras alternativas per viure. Mas d’un biais eroïc, Zhao Li defalhís pas.
 
“Me remembri d’aver vist l’opèra pichon amb ma mameta. Nos remembràvem d’eles coma de dieus. Voliái elevar l’opèra, transmetre al public çò qu’ieu sentiái quand èri pichon”, çò exprimís Ma. Lo filme viu d’una nostalgia autentica dins un país ont los biaisses de viure an cambiat en mens d’una generacion, de l’afrontament de çò nòu e çò vièlh, e vòl èsser una celebracion malgrat tot: la tragèdia s’assimilant a se meteissa coma una opèra devèrs la fin del metratge. La pintura que tomba del tet de l’ostal vièlh se transforma en petalas d’ametlièr; la posca se tranforma en aiganèu; e tota l’istòria de China contunharà de conténer d’opèra, e l’opèra de l’istòria chinesa serà tan granda que comprendrà quitament lo bruch de las palejairas. De grandas paraulas qu’esmòvon lo public fins a las lagremas après un filme que pèrd pas lo ritme e que gaudís de la beutat de las raubas e l’estetica del teatre chinés.
 
 
 
 
Zep Armentano


 
 

---

MA, Johnny. To live to sing. Shenzhen Ming Culture Communication Co. Ltd, 2019. 104 minutas. Primièra a la Quinzena dels Realizaires, Canas 2019.