Lo prestigiós editor juridic francés Dalloz acaba de sortir una guida consacrada a la jurisdiccion de çò que los franceses anomenan les langues de France. De fait, França es un estat qu’aima las leis, los decrets, las jurisdiccions. Los còdes non se pòdon pas mai comptar: còde penal, còde civil, còde del comèrci, còde de l’urbanisme, còde de las collectivitats, còde de l’educacion, còde electoral, còde de l’urbanisme, còde del trabalh, de las vias, còde rural, còde de la proprietat intellectuala e un fum d’autres. Aquestes milierats de paginas, a çò melhor, nos donan l’illusion de la democracia e a çò pièger, nos empoisonan la vida vidanta dins un frenèsi kafkian. Se lo còde occitan que recampariá çò juridic del País Nòstre existís pas, cal pas creire qu’Occitània ten l’estatut de terra nullius: dempuèi longtemps l’estat francés s’es cargat de nosautres.
 
La jurisdiccion francesa, totun, a fargat qualques leis que tenon per tòca de legiferar la nòstra lenga. Ben segur, aquestes tèxtes distinguisson pas especialament l’occitan e senhorejan sus l’ensemble de las langues régionales. L’editor Dalloz a amassat totes los escrits sus aquestas lengas dins un librilhon que sa talha es plan pichoneta al par de la dimension dels còdes que publican abitualament.
 
La guida aquesta es devesida en 6 partidas: la constitucion, l’ensenhament, los mèdias, l’esfèra publica, la justícia, los tèxtes internacionals. La ministra de la cultura Aurélie Filippetti n’escriguèt lo prefaci. Lo punt fòrça interessant d’aqueste obratge es que los tèxtes son comentats e que de nombroses arrèstes son presentats a títol d’illustracion. La presentacion es clara e plan causida. Lo libre, que pòt servir a l’encòp d’òbra de referéncia e de manual didactic, interessarà tant lo public general coma los occitanistas militants.
 
Aquò dit nos calrà pas somiar. Son pas qualques paginas plan ordenadas que nos sortiràn de la misèria juridica que l’estat francés nos i manten negats. Aqueste recaptament de tèxtes es la teorizacion legala de la nòstra umiliacion quotidiana. Se qualques leis an permés unas avançadas, en particular per l’ensenhament, nos farem pas enganar. La jurisdiccion lingüistica francesa sempre es asimetrica amb una lenga dominaira e una lenga esclava. Lo prefaci de Na Filippetti illustra meravilhosament l’arsenal antioccitan de l’estat: “L’error que cal combatre es la que volriá qu’en matèria de lengas, tot çò qu’es pas permés explicitament pels tèxtes es interdit quand es tot çò contrari que deu prevaler: tot çò qu’es pas interdit es autorizat”. Fins aquí tot va plan mas la frasa seguenta nos tòrna a la dura realitat franchimanda: “se pas res dins nòstre país s’opausa pas a l’emplec de las lengas regionalas e a l’aplicacion del dreit comun en lor favor, pas res tanpauc o poiriá impausar”. Quitament los comentaris de la partida sus l’esfèra publica dison clarament que “la lenga regionala pòt èsser parlada cada còp qu’òm se pòt assegurar que lo destinatari de l’informacion compren la lenga regionala, quand l’agent public e l’usatgièr ambedós son familiars d’aquesta lenga, e que cap d’aqueles non ten pas lo poder de l’impausar, ni cap d’obligacion de s’i sometre”.
 
O avèm comprés, dins l’estat francés i a una lenga colonizaira, lo francés, e las autras que li son asservidas. Aquesta guida Dalloz es una lectura indispensabla per comprene las manipulacions juridicas estatalas.
 
 
 
 
Terric Lausa
 
 
_____
FILIPETTI, Aurélie. Les langues de France. Edicions Dalloz, 2014. 179 paginas. Prètz: 2,85 èuros. (Tèxtes recampats per Michel Alessio - Prefaci d’Aurélie Filipetti)