Actualitats
Eth parlament de Catalonha qu’a arreconeishut eth dret de decidir d’Aran
En un tèrme de sies mesi se harà ua consulta entà qu’es aranesi e vòten era naua Lei d’Aran
Eth plen deth Parlament de Catalonha qu’aprovèc ièr a megdia (vidèo) era Lei deth regim especiau d’Aran damb eth supòrt de toti es grops parlamentaris exceptat Ciutadans (C’s) e —en quauqui articles— eth Partit Popular (PP). Era lei qu’arreconeish era realitat nacionau occitana, qu’establís es drets istorics e era identitat d’Aran e arreconeish qu’eth país a eth dret de decidir.
A respècte deth finançament der autogovèrn d’Aran, qu’ei estat un des tèmes que mès planhs a portat era oposicion en Conselh Generau d’Aran. Era Lei establís un relambi de tres ans entà revisar de manèra bilaterau, Govèrn d’Aran e Govèrn de Catalonha, eth modèl de finançament.
Un viatge acabats es trabalhs parlamentaris, es aranesi auràn era darrèra paraula sus era naua legislacion, pr’amor qu’era madeisha lei prevé era convocacion d’ua consulta populara en un relambi de sies mesi entà votar eth tèxt.
Era oposicion deth PP e de C’s s’ei basada, mès que mès, ena reconeishença qu’era lei hè deth dret de decidir dera Val d’Aran. Justaments aguest subjècte ei un des que se votèc de manèra separada. Era aprobacion provoquèt nombrosi aplaudiments enes deputats e entre es nombrosi convidadi, majoritàriaments aranesi, qu’èren ena tribuna deth Parlament.
Demiei es aranesi presents i auie eth sindic d’Aran, Carlos Barrera, que se mostrèc satisfèt as mèdies. “Ei un dia fòrça erós entath pòble aranés”, çò diguec. Barrera soslinhèc que se da compliment as “legitimes” aspiracions des aranesi. Eth sindic tanben arremerquèc qu’era lei arreconeish era identitat pròpria d’Aran en Catalonha e li autrege eth dret de decidir eth sòn futur. “Es grops parlamentaris catalans an plan interiorizat er exercici deth dret de decidir. Comprenem qu’en un estat democratic toti deuen auer libertat entà decidir e opinar sus çò que li semblarà. Aguest dret non se pòt denegar ad arrés”, çò higec.
Era lei qu’arreconeish era “realitat nacionau occitana”, dotada d’identitat culturau, istorica, geografica e lingüistica, e establís un regim especific entara Val d’Aran que protegís eth sòn caractèr singular, es drets istorics, e era capacitat entà decidir era manèra d’estructurar-se institucionauments. Tanben s’arrecuelh era division territoriau d’Aran damb es sies terçons, s’arreconeish eth drapèu, er escut, era hèsta e er imne, e s’establís er occitan coma lengua d’usatge preferenciau ena administracion.
Totun que cau demorar peth melhorament deth sistèma de finançament. Es disposicions addicionaus establissen un relambi de tres ans entara revision, que deurà èster pactada de manèra bilaterau entre era Generalitat de Catalonha e eth Conselh Generau d’Aran. Tanben cau demorar per auer ua lei electorau d’Aran, que se deurà escructurar a compdar dera division deth territòri en sies terçons.
Seràn es aranesi qu’auràn era darrèra paraula sus era naua lei, que remplace era lei actuau en vigor dempús de 1990. Serà en un relambi de sies mesi a trauèrs d’ua consulta populara, s’eth Tribunau Constitucionau espanhòu anulle era suspension dera lei catalana des consultes populares. Senon, calerà cercar ua alternatiua coma se hèc en Catalonha eth 9 de noveme passat a prepaus dera independéncia.
ACN/fm
A respècte deth finançament der autogovèrn d’Aran, qu’ei estat un des tèmes que mès planhs a portat era oposicion en Conselh Generau d’Aran. Era Lei establís un relambi de tres ans entà revisar de manèra bilaterau, Govèrn d’Aran e Govèrn de Catalonha, eth modèl de finançament.
Un viatge acabats es trabalhs parlamentaris, es aranesi auràn era darrèra paraula sus era naua legislacion, pr’amor qu’era madeisha lei prevé era convocacion d’ua consulta populara en un relambi de sies mesi entà votar eth tèxt.
Era oposicion deth PP e de C’s s’ei basada, mès que mès, ena reconeishença qu’era lei hè deth dret de decidir dera Val d’Aran. Justaments aguest subjècte ei un des que se votèc de manèra separada. Era aprobacion provoquèt nombrosi aplaudiments enes deputats e entre es nombrosi convidadi, majoritàriaments aranesi, qu’èren ena tribuna deth Parlament.
Demiei es aranesi presents i auie eth sindic d’Aran, Carlos Barrera, que se mostrèc satisfèt as mèdies. “Ei un dia fòrça erós entath pòble aranés”, çò diguec. Barrera soslinhèc que se da compliment as “legitimes” aspiracions des aranesi. Eth sindic tanben arremerquèc qu’era lei arreconeish era identitat pròpria d’Aran en Catalonha e li autrege eth dret de decidir eth sòn futur. “Es grops parlamentaris catalans an plan interiorizat er exercici deth dret de decidir. Comprenem qu’en un estat democratic toti deuen auer libertat entà decidir e opinar sus çò que li semblarà. Aguest dret non se pòt denegar ad arrés”, çò higec.
Era lei qu’arreconeish era “realitat nacionau occitana”, dotada d’identitat culturau, istorica, geografica e lingüistica, e establís un regim especific entara Val d’Aran que protegís eth sòn caractèr singular, es drets istorics, e era capacitat entà decidir era manèra d’estructurar-se institucionauments. Tanben s’arrecuelh era division territoriau d’Aran damb es sies terçons, s’arreconeish eth drapèu, er escut, era hèsta e er imne, e s’establís er occitan coma lengua d’usatge preferenciau ena administracion.
Totun que cau demorar peth melhorament deth sistèma de finançament. Es disposicions addicionaus establissen un relambi de tres ans entara revision, que deurà èster pactada de manèra bilaterau entre era Generalitat de Catalonha e eth Conselh Generau d’Aran. Tanben cau demorar per auer ua lei electorau d’Aran, que se deurà escructurar a compdar dera division deth territòri en sies terçons.
Seràn es aranesi qu’auràn era darrèra paraula sus era naua lei, que remplace era lei actuau en vigor dempús de 1990. Serà en un relambi de sies mesi a trauèrs d’ua consulta populara, s’eth Tribunau Constitucionau espanhòu anulle era suspension dera lei catalana des consultes populares. Senon, calerà cercar ua alternatiua coma se hèc en Catalonha eth 9 de noveme passat a prepaus dera independéncia.
ACN/fm
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
i a tanben lo comunicat del Partit de la Nacion Occitana
Un grand jorn per Aran e per l’ensems de la nacion occitana
25 ans fa en 1990 lo Parlament de Catalonha aviá votat la lei d’Aran que restablissiá las institucions aranesas abolidas per l’Estat espanhòl en 1834
En concertacion amb totes los actors de la vida sociala, culturala e politica de la Val d’Aran e del demai d’Occitània, es a la quasi unanimitat dels grops parlamentaris, que lo Parlament de Catalonha votèt lo 21 de genièr de 2015 una novèla lei que definís Aran coma una « realitat nacionala occitana » e que balha al Conselh General d’Aran lo dreit de decidir del seu avenidor.
De mai, la lei garantís que la Val d’Aran serà pas jamai incorporada dins quauqua vigaria, division territoriala de majoritat catalana de la Generalitat de Catalonha.
Los simbèls nacionals occitans coma la bandièra, la fèsta nacionala e l’imne son reconeguts e l’occitan dins sa varietat aranesa serà la lenga preferenciala dins l’administracion.
Per çò qu’es del problema del financiament del Govèrn d’Aran, la lei prevei un relambi de tres ans per que siaga revisat en concertacion amb lo govèrn catalan.
Lo Partit de la Nacion Occitana saluda la granda leiçon de democracia que balha la Generalitat de Catalonha als estats imperialistas, Espanha e França.
D’aqui estant sièis meses, los araneses se prononciaràn per referendum sus aquesta lei.
Per aquò caldrà que lo tribunal constitucional espanhòl lève la suspension de la lei catalana tocant las consultas popularas. Siquenon, caldrà qu’Aran organize una consulta alternativa coma o faguèt la Generalitat de Catalonha lo 9 de novembre de 2014
Coma que ne vire, lo novel estatut d’Aran constituís una avançada de las grandas per Occitània e marca la debuta de la sia emancipacion nacionala que tocarà un jorn los territòris administrats pels estats francés e italian.
Un bèl editorial, en occitan (!), del director de Vilaweb Vicent Partal: http://www.vilaweb.cat/editorial/4228184/los-araneses-auran-oportunitat-unica.html
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari