Actualitats
Quin serà lo futur d’Aran amb l’independéncia de Catalonha?
Vilaweb TV a fach un documentari en entrevistant las institucions, los partits e las associacions aranesas
En seguida de l’aprobacion de la nòva Lei d’Aran, que reconeis al país de cap de Garona lo drech de decidir son avenir, Vilaweb TV ven de publicar un documentari de mai de 18 minutas sus l’avenir d’Aran dins la perspectiva de l’independéncia de Catalonha.
Dins lo reportatge vidèo, los confraires del servici d’informacion audiovisuala d’aquel mèdia catalan an parlat amb las institucions, las entitats e los partits araneses, que chifran tanben sus çò que pòt significar per Occitània tota la reconeissença politica d’Aran.
Convergéncia Democratica Aranesa: “autonomia auançada o estat liure associat damb Catalonha”
Convergéncia Democratica Aranesa (CDA), partit sòci del partit catalan Convergéncia Democratica de Catalonha (CDC), govèrna ara las principalas institucions: lo Conselh General d’Aran amb lo sindic Carlos Barrera e la comuna de Vielha amb lo cònsol Àlex Mòga, amb lo sosten del Partit Popular (PP). Per Mòga la causida per Aran es clara: “Aran serà damb Catalonha o non serà”. Totun, la responsa es pas tant evidenta a l’ora de definir quina forma juridica deuriá prene. Pel sindic Barrera, i a doas opcions: “O ua autonomia catalana auançada o un estat liure associat damb Catalonha”. Pasmens, avertís qu’aquel debat es prematur, que cal esperar las eleccions catalanas e los eveniments que se’n deriven. “Cau èster prudents per non crear ni un excès d’expectatives ni frustracions”, çò ditz Barrera.
Unitat d’Aran: “Era independéncia de Catalonha ei ara ora d’ara politica-ficcion e cau mantier era situacion actuau”
L’èx-sindic d’Aran Paco Boya es a l’ora d’ara lo president d’Unitat d’Aran (UA) e senator del movement catalan del Partit dels Socialistas de Catalonha (PSC, afiliat al PSÒE espanhòl), que tenon un pache de coalicion e de representacion. Sa posicion es, d’en primièr, sceptica tocant l’independéncia de Catalonha. “Ei politica-ficcion e non se pòt enganar as ciutadans”, çò ditz Boya. Al delà, defend la situacion actuala d’Aran: dins los encastres catalan e espanhòl e amb de quòtas d’autogovèrn. Boya, atanben, ditz qu’una ipotetica independéncia de Catalonha poiriá aver d’efièches negatius per l’economia d’Aran, basada sustot sul torisme.
Aquela afirmacion es combatuda pel sindic Barrera, qu’assegura que, dempuèi qu’existís lo debat sobeiranista en Catalonha, lo torisme provenent d’Espanha a pas quitat d’anar en Aran. Tant Boya coma Barrera son los candidats a sindic per lors partits respectius a las eleccions aranesas, que se debanaràn aqueste mes de mai, en coïncidéncia amb las municipalas.
Partit Popular d’Aran: “Aran non se separarà ni de Catalonha ni d’Espanha”
Lo movement espanhòl del Partit Popular (PP) èra estat tradicionalament un partit fòrt en Aran, mas amb lo temps a perdut de vòtes e a l’ora d’ara a solament un elegit dins la comuna de Vielha, e mai se son vòte es decisiu per desfar d’egalitats de vòtes entre CDA e UA. Lo president del partit es l’istoric Jusèp Calbetó, que foguèt cònsol de Vielha pendent catòrze ans. Net e clar, el es contra l’independéncia de Catalonha, considèra qu’Aran se deu pas separar ni de Catalonha ni d’Espanha. Totun, en cas que Catalonha se declarèsse independenta, assegura qu’Aran saupriá trobar la formula per se manténer dins los dos estats, l’espanhòl e lo catalan.
Esquèrra Republicana Occitana: “Cap de dobte per demorar en Catalonha”
Esquèrra Republicana Occitana (ÈRO) nasquèt en 2008 coma seccion locala d’Esquèrra Republicana de Catalonha (ÈRC) en Aran, amb la volontat de trencar lo bipartidisme entre CDA e UA. E mai s’a pas cap d’elegit, a un ròtle politic e social important e es lo partit amb una vocacion mai clarament occitanista. Hug De la Ròsa, lo secretari de l’organizacion, ditz que dins una alternativa entre demorar amb Catalonha o demorar amb Espanha, i pas cap de dobte que demorariá dins Catalonha, e mai s’ÈRO a pas encara decidit sa posicion, e qu’es quitament un debat que s’es pas pausat en Aran. Segon son vejaire, Aran deuriá èsser un estat liure associat amb Catalonha.
ANC d’Aran: “Era independéncia de Catalonha serie era melhora situacion entà Aran e dobririe era pòrta ara reconeissença d’Occitània e der occitan”
Per l’Assemblada Nacionala Catalana d’Aran (ANC d’Aran), “era independéncia de Catalonha serie era melhora situacion entà Aran e dobririe era pòrta ara reconeissença d’Occitània”, segon çò que ne ditz la coordenaira Mireia Boya dins lo reportatge.
Segon Mireia Boya, Catalonha a tractat Aran fòrça melhor qu’o a fach l’estat espanhòl e, en mai d’aquò, li a tornat una bona partida dels dreches istorics del país. “Aran hè partida dera nacion occitana, qu’ei ua nacion sense estat, coma Catalonha, ath madeish nivèu, mès que hè fòrça sègles que decidiguèt de hèr partida dera nacion catalana. Anar-mo’n damb Catalonha ei estrategic entà nosati, pr’amor que mos permet de pensar en ua Occitània qu’un dia pogue tanben caminar tota sola. Pòt semblar ua utopia, mès non i podèm cap renonciar”.
En regardant Occitània
De fach, lo sentiment occitanista, tant en Aran coma dins la rèsta d’Occitània, a crescut dins aquestes darrièrs ans. Per qualques unes, lo poder politic d’Aran, apondut a una Catalonha independenta, pòt èsser un vam important per la creissença e la reafirmacion d’Occitània tota.
Dins lo reportatge vidèo, la còla de Vilaweb TV an tanplan parlat amb Gilabèrt Mercadièr, president del Congrès Permanent de la Lenga Occitana (CPLO); amb Felip Carbona, membre de l’Acadèmia Occitana-Consistòri del Gai Saber (AOCGS); amb Gilhèm Latrubesse, conselhièr regional encargat dels afars occitans de Miègjorn-Pirenèus; e amb Joan Salas-Lostau, inspector general de las lengas dichas “regionalas” de França.
La còla de Vilaweb TV a tanben anonciat que lèu publicarà un segond reportatge fach en Aran, aqueste còp sus la lenga occitana.
Quin serà el futur de l'Aran amb la...per vilawebtv
Dins lo reportatge vidèo, los confraires del servici d’informacion audiovisuala d’aquel mèdia catalan an parlat amb las institucions, las entitats e los partits araneses, que chifran tanben sus çò que pòt significar per Occitània tota la reconeissença politica d’Aran.
Convergéncia Democratica Aranesa: “autonomia auançada o estat liure associat damb Catalonha”
Convergéncia Democratica Aranesa (CDA), partit sòci del partit catalan Convergéncia Democratica de Catalonha (CDC), govèrna ara las principalas institucions: lo Conselh General d’Aran amb lo sindic Carlos Barrera e la comuna de Vielha amb lo cònsol Àlex Mòga, amb lo sosten del Partit Popular (PP). Per Mòga la causida per Aran es clara: “Aran serà damb Catalonha o non serà”. Totun, la responsa es pas tant evidenta a l’ora de definir quina forma juridica deuriá prene. Pel sindic Barrera, i a doas opcions: “O ua autonomia catalana auançada o un estat liure associat damb Catalonha”. Pasmens, avertís qu’aquel debat es prematur, que cal esperar las eleccions catalanas e los eveniments que se’n deriven. “Cau èster prudents per non crear ni un excès d’expectatives ni frustracions”, çò ditz Barrera.
Unitat d’Aran: “Era independéncia de Catalonha ei ara ora d’ara politica-ficcion e cau mantier era situacion actuau”
L’èx-sindic d’Aran Paco Boya es a l’ora d’ara lo president d’Unitat d’Aran (UA) e senator del movement catalan del Partit dels Socialistas de Catalonha (PSC, afiliat al PSÒE espanhòl), que tenon un pache de coalicion e de representacion. Sa posicion es, d’en primièr, sceptica tocant l’independéncia de Catalonha. “Ei politica-ficcion e non se pòt enganar as ciutadans”, çò ditz Boya. Al delà, defend la situacion actuala d’Aran: dins los encastres catalan e espanhòl e amb de quòtas d’autogovèrn. Boya, atanben, ditz qu’una ipotetica independéncia de Catalonha poiriá aver d’efièches negatius per l’economia d’Aran, basada sustot sul torisme.
Aquela afirmacion es combatuda pel sindic Barrera, qu’assegura que, dempuèi qu’existís lo debat sobeiranista en Catalonha, lo torisme provenent d’Espanha a pas quitat d’anar en Aran. Tant Boya coma Barrera son los candidats a sindic per lors partits respectius a las eleccions aranesas, que se debanaràn aqueste mes de mai, en coïncidéncia amb las municipalas.
Partit Popular d’Aran: “Aran non se separarà ni de Catalonha ni d’Espanha”
Lo movement espanhòl del Partit Popular (PP) èra estat tradicionalament un partit fòrt en Aran, mas amb lo temps a perdut de vòtes e a l’ora d’ara a solament un elegit dins la comuna de Vielha, e mai se son vòte es decisiu per desfar d’egalitats de vòtes entre CDA e UA. Lo president del partit es l’istoric Jusèp Calbetó, que foguèt cònsol de Vielha pendent catòrze ans. Net e clar, el es contra l’independéncia de Catalonha, considèra qu’Aran se deu pas separar ni de Catalonha ni d’Espanha. Totun, en cas que Catalonha se declarèsse independenta, assegura qu’Aran saupriá trobar la formula per se manténer dins los dos estats, l’espanhòl e lo catalan.
Esquèrra Republicana Occitana: “Cap de dobte per demorar en Catalonha”
Esquèrra Republicana Occitana (ÈRO) nasquèt en 2008 coma seccion locala d’Esquèrra Republicana de Catalonha (ÈRC) en Aran, amb la volontat de trencar lo bipartidisme entre CDA e UA. E mai s’a pas cap d’elegit, a un ròtle politic e social important e es lo partit amb una vocacion mai clarament occitanista. Hug De la Ròsa, lo secretari de l’organizacion, ditz que dins una alternativa entre demorar amb Catalonha o demorar amb Espanha, i pas cap de dobte que demorariá dins Catalonha, e mai s’ÈRO a pas encara decidit sa posicion, e qu’es quitament un debat que s’es pas pausat en Aran. Segon son vejaire, Aran deuriá èsser un estat liure associat amb Catalonha.
ANC d’Aran: “Era independéncia de Catalonha serie era melhora situacion entà Aran e dobririe era pòrta ara reconeissença d’Occitània e der occitan”
Per l’Assemblada Nacionala Catalana d’Aran (ANC d’Aran), “era independéncia de Catalonha serie era melhora situacion entà Aran e dobririe era pòrta ara reconeissença d’Occitània”, segon çò que ne ditz la coordenaira Mireia Boya dins lo reportatge.
Segon Mireia Boya, Catalonha a tractat Aran fòrça melhor qu’o a fach l’estat espanhòl e, en mai d’aquò, li a tornat una bona partida dels dreches istorics del país. “Aran hè partida dera nacion occitana, qu’ei ua nacion sense estat, coma Catalonha, ath madeish nivèu, mès que hè fòrça sègles que decidiguèt de hèr partida dera nacion catalana. Anar-mo’n damb Catalonha ei estrategic entà nosati, pr’amor que mos permet de pensar en ua Occitània qu’un dia pogue tanben caminar tota sola. Pòt semblar ua utopia, mès non i podèm cap renonciar”.
En regardant Occitània
De fach, lo sentiment occitanista, tant en Aran coma dins la rèsta d’Occitània, a crescut dins aquestes darrièrs ans. Per qualques unes, lo poder politic d’Aran, apondut a una Catalonha independenta, pòt èsser un vam important per la creissença e la reafirmacion d’Occitània tota.
Dins lo reportatge vidèo, la còla de Vilaweb TV an tanplan parlat amb Gilabèrt Mercadièr, president del Congrès Permanent de la Lenga Occitana (CPLO); amb Felip Carbona, membre de l’Acadèmia Occitana-Consistòri del Gai Saber (AOCGS); amb Gilhèm Latrubesse, conselhièr regional encargat dels afars occitans de Miègjorn-Pirenèus; e amb Joan Salas-Lostau, inspector general de las lengas dichas “regionalas” de França.
La còla de Vilaweb TV a tanben anonciat que lèu publicarà un segond reportatge fach en Aran, aqueste còp sus la lenga occitana.
Quin serà el futur de l'Aran amb la...per vilawebtv
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#5 pas obsession, engana sus la realitat. Èra en latin. Qu'ei coma se : Lenga deth dreit èra = castilhan. Faus.
#4 Qu'era Querimònia ère redigida en espanhòu ei, evidentament, ua obsession espanholista de Calbetò. Era "u" occitana non ei eth fonema mès perdut en Aran, mès era "z" o era "s" entre vocaus.
Se los occitans jos administracion francesa ròtlan pas gaire las r,, són tabèn pro nombroses los occitans jos administracion espanhola que prononcian pas la vocal labializada (ü).
Es sauput que Aran e una nacion , per que parla occitan. Mas un dels araneses entrevistatats (PSOE (?)) justifica la permanénça d'Aran en Espanha, per ço que bel nombre d'araneses parla castellhan. Aquò vol dire que a partir del moment quan los araneses parlaran sonque castelhan, laissaran d'estre araneses. L'entrevistat es talament obsedit per son espanholisme. que no s'avise de las suas contradiccions.
Una question: l'entrevistat del PP cita lo text de la Querimònia en castelhan. Lo rei d'Aragon al segle XIV escriguèt aquest text en castelhan? O es tabèn obssession espanholista?Per altra part l'entrevistat mòstra una escandalosa manca de solidaritat amb los catalans .
#2
Alara que venon far en Val d'Aran, venon assabentar los araneses o se venon far assabentar pels araneses?
#1 "aquestes sabents de la lenga venguts de l'Occitània francesa." => Mas justament, son pas de vertadièrs sabents de la lenga.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari