Ja fasiá qualques annadas que Ramon Ginolhac se passejava dins las salas de conferéncias de Lengadòc per i venir presentar las escrivanas albigesas. D’annada en annada amassava tot çò que podiá sus las femnas de la comarca qu’escrivián o qu’avián escrich. Aquel tresaur literari qu’amassava amb fòga, podiá pas finir autrament que dins una antologia. Es ara causa facha. Ramon Ginolhac, aquò se sap pas pro, es un erudit, un saberut que coneis la cultura nòstra dins l’ample de son espandi. S’interèssa pas sonque a la literatura. Sa curiositat e sa set de coneissenças son inagotablas.
E mai se i aguèt pas forçadament de coordinacion formala entre los autors, aqueste libre ven en complement del trabalh que faguèt Josiana Ubaud al nivèl nacional, en 2012 (metre lo ligam informatic de remanda a la presentacion del libre de Josiana paregut dins Jornalet.com). Dins l’ideal, un trabalh de recensament de las escrivanas occitanas poriá èsser fach per cada comarca. Pas que per Albigés, Ramon Ginolhac nos presenta pas mens de 48 autoras. D’unas se son mesas a escriure d’ora e d’autras puslèu tard. D’unas an a lor actiu un brave volum de produccion, d’autras pas que qualques pèças. Rai! Totas aquelas femnas an en comun d’aimar la lenga e de prene plaser a n’apairar los mots. Que siá en poesia o en pròsa, an totas agut, un moment donat, la panta de la literatura. Una santa “tissa” que quand nos ten es pas prèsta de nos daissar anar, siá dich en passant.
Aquela antologia balaja una temporada anant del sègle XVIIn fins a uèi. L’autor nòta dins son introduccion l’abséncia de trobairitz albigesa a l’Edat Mejana. E mai es vertat que, fins ara, se n’es pas trobat cap de traça escricha enluòc. Quitament Guirauda de Laurac, senhora de la Vaur, pr’aquò femna poderosa de l’epòca, a pas daissat cap d’escrich. Benlèu pas forçadament de poesia, mas auriá pogut signar qualques tèxtes de pròsa, foguèsse pas qu’administrativa. Es pas estat lo cas. Atanben cal esperar Suson de Terson (1657-1685) per poder entamenar aquela antologia.
D’aquestas 48 dònas, d’unas son conegudas per aver marcat las letras occitanas e d’autras an publicat pas que dins de revistas. Aquestas, sens la publicacion del libre de Ramon Ginolhac, es probable que serián demoradas dins l’escuresina. “I a pas res de pus aleatòri que la notorietat”, çò diriá mon anonima vesina! Quant a la celebritat, es pas reservada qu’a un pichon nombre d’elegidas. En aquel cas Loïsa Paulin es segurament la melhor servida. Son òbra traversarà los sègles en pagina primièra. Mentretant, dins aquel obratge se descobrís tanben de femnas d’una sensibilitat poetica excepcionala. Es totjorn azardós de ne tirar pas que qualques unas del lòt, mas soi estat pertocat per la poesia simpla e encantadoira de Maria Baralhièr (1895-1968). Aquesta femna s’i fasiá a far cantar los ausèls, los mots, las flors e las pèiras. Me pòdi pas empachar de tornar dire aquestes quatre vèrses:
Aqueste recuèlh antologic es ondrat d’un fum d’illustracions e mai que mai, solide, de fotografias d’autoras. Soi estat còrfondut quand tornèri veire lo sorire esbleugissent de Marisa Negre (1941-1987) mercés a una magnifica fotografia de Marc Bertomieu. Una fòto meravilhosa pel sorire radiós d’una femna excepcionala. Comediana, cantaira, pedagòga, militanta, poetessa; los que l’an coneguda la ploran encara.
Etcetèra. Atal escriviá “La Negra”, tròp d’ora desapareguda. Quand la perdèrem, perdèrem una femna de granda sensibilitat. Èra una mena d’endevinaira capabla de navigar entre mantes monds, apta de nos dobrir totes los uèlhs e totes los asuèlhs. Sa poesia daissava pas indeferent.
Me demandi çò qu’auriá dich la paura Marisa Negre, valenta occitanista, en vesent qu’aquesta antologia es entitolada Escriches de femnas tarnesas an luòc d’Escriches de femnas albigesas. Es probable que, coma ieu, auriá agut un soslèu de còr. Se s’èra aicí tractat de femnas del Bas Carcin, qual sap se Ramon Ginolhac auriá entitolat Escriches de femnas tarnegaronencas? Se s’èra tractat de bigordanas auriá marcat Escriches de femnas naut-pirenencas? E se s’èra tractat de provençalas, auriá gausat —dins sa logica— azardar pacassòlas? Quora Ramon Ginolhac nos farà lo còp d’apelar la guèrra d’invasion “Crosada contra los Tarneses”? L’alienacion nacionala es tala que, sus aqueste còp, lo valent Ramon Ginolhac balha sa lenga e son èime al borrèl. Que n’auriá pensat Loïsa Paulin? Ela qu’en 1936 escriviá “Planhi que ma situacion de malauta me permeta pas de partir en crosada a travèrs de nòstre extraordinari país, lo mai chaplat del Mond.” Òc ben, avètz plan legit: “Lo mai chaplat del Mond”. E quand lo chaple ven un suicidi collectiu l’editor d’aqueste libre balha las biografias de las escrivanas amb una revirada en francés. Perqué? Per vendre de libres al mond que legisson l’occitan benlèu? Mas totas las òbras presentadas son sonque en lenga nòstra! I a quicòm d’irracional dins l’alienacion d’un pòble…
Sèrgi Viaule
GINOLHAC, Ramon, 2015, Escriches de femnas tarnesas, colleccion Lo Banquet, Institut d’Estudis Occitans, 223 paginas
E mai se i aguèt pas forçadament de coordinacion formala entre los autors, aqueste libre ven en complement del trabalh que faguèt Josiana Ubaud al nivèl nacional, en 2012 (metre lo ligam informatic de remanda a la presentacion del libre de Josiana paregut dins Jornalet.com). Dins l’ideal, un trabalh de recensament de las escrivanas occitanas poriá èsser fach per cada comarca. Pas que per Albigés, Ramon Ginolhac nos presenta pas mens de 48 autoras. D’unas se son mesas a escriure d’ora e d’autras puslèu tard. D’unas an a lor actiu un brave volum de produccion, d’autras pas que qualques pèças. Rai! Totas aquelas femnas an en comun d’aimar la lenga e de prene plaser a n’apairar los mots. Que siá en poesia o en pròsa, an totas agut, un moment donat, la panta de la literatura. Una santa “tissa” que quand nos ten es pas prèsta de nos daissar anar, siá dich en passant.
Aquela antologia balaja una temporada anant del sègle XVIIn fins a uèi. L’autor nòta dins son introduccion l’abséncia de trobairitz albigesa a l’Edat Mejana. E mai es vertat que, fins ara, se n’es pas trobat cap de traça escricha enluòc. Quitament Guirauda de Laurac, senhora de la Vaur, pr’aquò femna poderosa de l’epòca, a pas daissat cap d’escrich. Benlèu pas forçadament de poesia, mas auriá pogut signar qualques tèxtes de pròsa, foguèsse pas qu’administrativa. Es pas estat lo cas. Atanben cal esperar Suson de Terson (1657-1685) per poder entamenar aquela antologia.
D’aquestas 48 dònas, d’unas son conegudas per aver marcat las letras occitanas e d’autras an publicat pas que dins de revistas. Aquestas, sens la publicacion del libre de Ramon Ginolhac, es probable que serián demoradas dins l’escuresina. “I a pas res de pus aleatòri que la notorietat”, çò diriá mon anonima vesina! Quant a la celebritat, es pas reservada qu’a un pichon nombre d’elegidas. En aquel cas Loïsa Paulin es segurament la melhor servida. Son òbra traversarà los sègles en pagina primièra. Mentretant, dins aquel obratge se descobrís tanben de femnas d’una sensibilitat poetica excepcionala. Es totjorn azardós de ne tirar pas que qualques unas del lòt, mas soi estat pertocat per la poesia simpla e encantadoira de Maria Baralhièr (1895-1968). Aquesta femna s’i fasiá a far cantar los ausèls, los mots, las flors e las pèiras. Me pòdi pas empachar de tornar dire aquestes quatre vèrses:
“Es en venent vèrs tu qu’ai descobèrt la prima;
Duscas ara, subre lo libre clavelat
Mon esperit se cresiá sempre al temps jalat,
Quand, tot d’un còp, ai sentit la doçor de l’ima.”
Anam segurament pas passar totas las escrivanas a pertièra, e mai se totas o se meritarián, mas al viradís d’una pagina se pòt anar de joièl en palhetas. Per exemple aquesta debuta de poèma de Magalí de la Bona (nascuda en 1924):Duscas ara, subre lo libre clavelat
Mon esperit se cresiá sempre al temps jalat,
Quand, tot d’un còp, ai sentit la doçor de l’ima.”
“Qualques pichonas lagremas
Que pèrlan a tos uèlhs,
Qualques pichonas lagremas
Una nívol dins ton cèl.”
Que pèrlan a tos uèlhs,
Qualques pichonas lagremas
Una nívol dins ton cèl.”
Aqueste recuèlh antologic es ondrat d’un fum d’illustracions e mai que mai, solide, de fotografias d’autoras. Soi estat còrfondut quand tornèri veire lo sorire esbleugissent de Marisa Negre (1941-1987) mercés a una magnifica fotografia de Marc Bertomieu. Una fòto meravilhosa pel sorire radiós d’una femna excepcionala. Comediana, cantaira, pedagòga, militanta, poetessa; los que l’an coneguda la ploran encara.
“Femna de delà la mar
Ondras ton braç de sorgas frescas
Femna de delà la mar
Ondras ton còs de leialtat
M’as menada per la man
Sul camin nòu de la fisança
E ton ramelet de flor
M’a encantat”
Ondras ton braç de sorgas frescas
Femna de delà la mar
Ondras ton còs de leialtat
M’as menada per la man
Sul camin nòu de la fisança
E ton ramelet de flor
M’a encantat”
Etcetèra. Atal escriviá “La Negra”, tròp d’ora desapareguda. Quand la perdèrem, perdèrem una femna de granda sensibilitat. Èra una mena d’endevinaira capabla de navigar entre mantes monds, apta de nos dobrir totes los uèlhs e totes los asuèlhs. Sa poesia daissava pas indeferent.
Me demandi çò qu’auriá dich la paura Marisa Negre, valenta occitanista, en vesent qu’aquesta antologia es entitolada Escriches de femnas tarnesas an luòc d’Escriches de femnas albigesas. Es probable que, coma ieu, auriá agut un soslèu de còr. Se s’èra aicí tractat de femnas del Bas Carcin, qual sap se Ramon Ginolhac auriá entitolat Escriches de femnas tarnegaronencas? Se s’èra tractat de bigordanas auriá marcat Escriches de femnas naut-pirenencas? E se s’èra tractat de provençalas, auriá gausat —dins sa logica— azardar pacassòlas? Quora Ramon Ginolhac nos farà lo còp d’apelar la guèrra d’invasion “Crosada contra los Tarneses”? L’alienacion nacionala es tala que, sus aqueste còp, lo valent Ramon Ginolhac balha sa lenga e son èime al borrèl. Que n’auriá pensat Loïsa Paulin? Ela qu’en 1936 escriviá “Planhi que ma situacion de malauta me permeta pas de partir en crosada a travèrs de nòstre extraordinari país, lo mai chaplat del Mond.” Òc ben, avètz plan legit: “Lo mai chaplat del Mond”. E quand lo chaple ven un suicidi collectiu l’editor d’aqueste libre balha las biografias de las escrivanas amb una revirada en francés. Perqué? Per vendre de libres al mond que legisson l’occitan benlèu? Mas totas las òbras presentadas son sonque en lenga nòstra! I a quicòm d’irracional dins l’alienacion d’un pòble…
Sèrgi Viaule
GINOLHAC, Ramon, 2015, Escriches de femnas tarnesas, colleccion Lo Banquet, Institut d’Estudis Occitans, 223 paginas
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Bonjorn,
Vòli apiejar qualquas remarcas a la critica d'En Viaule.
Aquel libre a un autre meriti, e del mai respectable, es de butar de femnas a l'escritura en lenga nòstra.
I a, dins aquel libre, d'escriches de femnas qu'escrivian en òc sens coneisser la grafia, mas subretot, sens o dire a degun (son los enfants que trobèron un jorn aquelas escrituras aprèp la mòrt de l'autora, per ex.). I a tanben dins aquel libre d'escriches que jamai serián pareguts e d'autora que se serián jamai reveladas se aquela entrepresa s'èra pas facha.
Efectivament R. Ginolhac es tanben anat cercar los tèxtes de qualquas femnas qu'escrivan, mas que gausan pas, o que son tròp umilas (mas pas vergonhosas ça que la - es diferent), per metre lor trabalh sus la scèna publica.
Se efectivament aquel recuèlh se seriá pogut, d'un biais mai judiciós, apelar "Escriches de Femnas Albigesas", qual reconeisser a aquel recuèlh lo meriti, gròs, de metre en davant l'escritura occitana de femnas que se consideran pas coma "autora", de lor balhar lo respècte e lo vam per contunhar lor activitat dins un encastre que sortiriá benlèu del sol domèni de l'ostal o del tirador del burèu.
D'un biais general aquel libre participa a la valorisacion de l'escrich "occitana", e balhariá benlèu l'enveja a d'occitanas de tornar valorizar lor activitat literari jos un agach novèl. Co qu'es, sonque sul plan social e psiquologic, un progrés vertadièr.
I a una forma d'orguèlh plan plaçat dins aquel recuèlh.
Una vertadièra descobèrta aqueste article sus las escrivanas albigesas, e una conclusion tras que senada sus l'alienacion a cò nòstre.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari