Los sons petits papèrs generós, trufandèrs, poetics e romegaires chacan sovent. Shens lenga de husta o lenga de bòi, aseptisada e faussilhassa. L’Alan Roch que s’enmalicia sovent e pausa questions que pro de monde ne gausan pas pausar, tostemps dab umanisme e generositat.

La navèra crubada qu’es donc arribada. Titolada La manrega de la tartuga. N’aprenen cada jorn: ua "manrega" o "marrega" es ua manta larga, ua capa, un gran mantèu que portavan los pastors e aulhèrs d’autes còps o los vinhairons quan podan los vits a la mòrtan sason. Qu’es tanben la manta de las …tartugas o tortugas. Qu’es lo clèsc, la clòsca, la "maison" d’aquera curiosa bèstia. Mes, en l’occurréncia, qu’es lo clèsc solide que met Roch lo cronicaire a l’empara, ce ditz, l’abans-díser deu Bruno Peiràs, "de la bestièsa, de la vanitat, deu maishantèr". Que cau en efeit ua bona proteccion per partir caçar las contradiccions, la pedantariá e quitament - per parlar francament-  "la conariá imperiau franchimanda o la petita pichona conariá quequejaira provincializada". Solide, lo Roch ne manca pas de’s trufar deus qui ne saben pas briga pensar autament que com "provinciaus". Vergonhós e fièrs d’estar considerats com endarrerits per "l’Exagòne d’en-haut" per tornar préner ua formula celèbra. Que son tant pècs, que’us harèn "batejar un teule", escriv beròiament lo prefacièr. E, de vrai, deu costat de la Ciutat de Carcassona e deu "país catar", que’u serven la mangisca sus un platèu d’argent.  En efeit, a costat deus petits e grans eveniments de 2010 (la gripa, la Copa deu monde de fotbal, la crisa que n’en finísh pas, l’evolucion de la Pòsta, l’ahar deus panèus de Vilanòva de Magalona, lo de Wikileaks que vad "Wiki-l’òc"…), qu’i a avut l’ahar de Carcassona.
 

Qu’es exemplària, justament, deu mesprètz que  - a còps – cèrts elejuts muishan tà la lenga nòsta. En brac, aqueth ahar qui a esmavut e contunha d’ac har tots qui son estacats a la cultura d’òc en Lengadòc e mei luenh, que comença en març 2010. La navèra municipalitat (d’esquèrra) recentament elejuda, qu’oblida, en despièit de las soas promessas, de programar lo mendre bocinòt de lenga e de cultura occitana per lo Hestenau d’estiu de la famósa Ciutat. Tot lo brave tribalh pacient, de hons,e per har coneisher lo patrimòni e la creacion en òc es ignorat. Segueishen un bon quinzenat de paginas on tròban las reaccions deus uns e deus autes, los comentaris deu Roch, las consideracions bien sentidas suu provincialisme, sus la pensada unica e sus las bèras responsas coratjosas deus "tape-en-touche" qu’espian tostemps cap a París. Au debut de 2012 la situacion n’es pas enqüèra esclarida. Bonurament, se gausan díser, aqueth genre d’aventuras se pòt passar sonque a Carcassona...

Joan-Jacme Fénié


 

ROCH, ALAN. La manrega de la tartuga. ADEO, colleccion Escriches literaris. 60 paginas. 6,10 €
Contacte : ADEO, en çò de H. Jourde, 15 arrua deu Gamay, 81600 Galhac. Adreça e-mail.