Las eleccions legislativas confirman l'enauçada del Front Nacional en país occitan. Fins ara se disiá sovent que l'extrèma dreita èra un problema mai que mai localizat en Provença e dins las vilas costièras. Las darrièras resultas electoralas semblan invalidar aquela analisis d'enclaustrament geografíc del vòte frontista. Per comprener aquel fenomèn, e i trapar de solucions duradissas, nos  cal daissar las explicacions costumièras e sasir las dinamicas socialas a l'òbra.
 

Lo Front Nacional, delà rapatriats e retirats
 
La capitada electorala del Front Nacional es estat sovent explicat a l'encòp per la preséncia dels rapatriats dins una vila o un territòri e la fugida cap al solelh de las personas a la retirada. Auriám d'un costat lo laguiment de la frança granda e de l'autre la recerca d'una mena de vida aseptizada e plan segurada. Atal, lo rescontre entre aqueles doas populacions seriá la terranha unica de la creissença electorala del movement frontista. Las vilas de la Còsta d'Azur servisson generalament per illustrar aquel rasonament. Çaquelà, las darrièras evolucions politicas en occitània mòstran qu'es pas pus possible d'en demorar aquí. Lo Front Nacional tòca de cimas dins Gard, Erau, Aude, Tarn, Tarn-e-Garona, Pirenèus-Nauts … Aquela progression demanda que siá portat un novèl agach sus l'espeliment e l'enrasigament del vòte d'extrèma dreita en tèrra nòstra.
 

Lo centralisme regional: un desequilibri territorial
 
Entre las rasons de la difusion del Front Nacional, la mena d'urbanizacion que conneisson los territòris occitans dempuèi mai de vint ans es un element clau. Ara, avèm en Occitània de vilas capitalas coma Marselha, Montpelhièr, Tolosa, Bordèu que son vengudas de vertadièras metropòlis amb la fabrica de communitats urbanas grandas. Aquelas capitalas regionalas agantan mai en mai d'activitats e amolonan mai en mai d'estatjants al despens de las communas de campanhas o de las vilas mejanas. Es atal que se reprodutz a l'escala regionala çò que s'es passat dins las annadas cinquantas e seissantas a l'escala "nacionala", aprèp "Paris e lo desèrt francès" vaquí "las metropòlis e lo desèrt regional". Aquela dinamica estrissa lo malhum economic local, enfòrça las migracions cap a la vila e de mai entraina un auçada dels preses immobiliaris. Pels joves e los salariats las consequéncias socialas son terribles: d'un costat lor cal daissar la vida en çó d'eles per trapar de trabalh e de l'autre pòdon pas se lotjar sus lor nòvel luòc de residéncia. Del doble moviment de migracions e d'auça de preses favorisat per la centralizacion regionala resulta una periurbanization dins de vilas domitòris sens arma ni servicis e la pèrda d'una solidaritat de proximitat. Per la populacion se desvolopa la sentida de mestrejar pas sa vida o lo sieu biais de viure.  De mai, s'ajusta a tot aquò la percepcion d'un desclassament social prigond.
 

Lo centralisme nacional: un aflaquiment cultural
 
Los problemas territorials son acompanhats d'un fenomèn mai ancian qu'es el de l'aculturacion de la populacion occitana. Lo centralisme nacional a marcat l'estructura culturala del país nòstre e degalhat los encastres cognitius de los qu'i vivon. Las gents faiçonan lor identitat sociala mercés als escambis de la vida vidante, las discussions dins l'espaci public, las activitats esportivas, festivas e autres. Mas l'apauriment de la vida locala provocat pel doble centralisme nacional e regional a entrainat un aflaquiment de las nòrmas e de las reglas qu'estacan las gents las unas als autres sus una tèrra comuna. Solament los principis abstraches de la nacion una e indivisibla pòdon pas o remplaçar e èstre la basa dels ligams necessaris al viure amassa. Al contrari, aquel biais jacobin produtz una republica desencarnada ont lo reget de l'autre es gaireben l'unica mena de construire una sentida d'apartenéncia collectiva. Atal, la centralizacion atarís las ressorsas intelectuales, estandardiza las practícas socialas e fabrica de la dependéncia. Es per aquò que la question de la lenga es de la mai granda importança. La reconquista d'un autonomia d'accion e de pensada passa per l'existénca d'un ecosistèma cultural que pósca desliurar la semantica pròpia del territòri nòstre.
 

La decentralizacion: una dependéncia politica
 
Lo procèssus de decentralizacion commençat jos lo temps de François Mitterrand e perseguís dempuèi n'a pas tengut sas promessas totas. La vida democratica locala es luènh de s'èstre melhorar e las collectivitats n'an pas gaire los mejans de lors ambicions. A l'ora d'ara, avèm d'un costat de communitats d'aglomeracion  administradas per d'elegits que son pas causits pels ciutadans per o faire, de l'autre avèm de departaments e de regions que n'an pas de vertadièras autonomia fiscala e budgetaría. Pasmens, avèm ganhat de machinas  burocraticas de las bèlas que vivon principalament de las talhas que vòl ben lor tornar l'Estat central. Sèm dintrats dins lo temps del clientelisme de dependéncia. Aquela situacion a cambiat las relacions entre populacion e elegits.  Fins a las annadas ochentas, los òmes politicas d'occitània èran dins una meteissa posicion de subordinacion que lors administrats fàcia al poder parisenc. Totes dos partejavan la consiéncia d’èstre victima del centralisma. Sufís de se remembrar la faiçon dont los elegits del miègjorn reagissèron pendent las crisis viticòlas dins las annadas seissantas et setentas per sasir la fòrça de l'identificacion qu’i aviá entre lo pòble e la classa politica locala. Ara los elegits  pòdon pas pus èstre los pòrtavoses de la colera o del malcontentament, son eles meteis la figura del poder. Solide un poder limitat mas pr’aquò un poder als uelhs de la populacion occitana. Atal, la copadura novèla entre elegits del territòri e ciutadans, l'abséncia d'autonomia politica reala, enfòrçan la sentida de despoderança de la populacion. Fin finala, las decas del sistèma nacional se tornan trapar al nivèl local. 
 

Contra lo Front Nacional quina reconquista?
 
Se l'auçada del Front Nacional en occitània se pòt explicar per las dinamicas urbanas, lo procèssus d'aculturacion sociala e l'emergéncia d'una burocracia locala, nos cal cambiar de discors e de metòdas per ganhar la batèsta sul terren. Çò primièr, devèm daissar los arguments morals, servisson pas a res e conveçon solament los convençuts. L’experiénça de las annadas passadas  nos o demòstran, ni Ras l’front ni SOS Racisme empachèron la creissança de l’extrèma dreita. S'embufar contra lo montat del faiscisma e repotegar las gents perque pensam que vòtan mal n'es pas la solucion e a pas d'efièt sus lors comportaments. Çò que nos cal es de bastir un projècte politica a l'interior e en defòra de las fòrças politicas nacionalas que pòsca bailhar de perspectivas concretas a la populacion occitana. Puèi que lo federalisma es al punt mòrt a l'escala nacionala ou europèenca, es temps de pensar a un federalisma regional, es a dire un federalisma per enbàs. Atal, lo trabalh que d'unes occitans menan amb Catalonha van dins la bona direction. Aprèp nos cal trapar un modèl de desvolopament economica bastit sus un policentrisma de proximitat, ni fabricas dependentas, ni terciara bas-de-gamma. Enfin nos cal, encara e totjorn reconquistar la nòstre lenga per la multiplicacion d'inicitiativas de terren dins la quala las gents pòscan se reconéisser. Es vertat que las prèzfaches que nos espèran son complicats, lo camin es estreit, mas ara sèm pro nombróses a l’interior del partit socialista, del front d’esquerra, dels ecologistas, del partit occitan e de la societat civila occitana, per relevar los desfís, construire una dralha e far recular lo Front Nacional en terra nòstra.