capçalera biera tobiers

Opinion

Votaram per lengua!

Jusèp Loís Sans Socasau

Jusèp Loís Sans Socasau

Jusèp Loís Sans Socasau ei èx-president der Institut d'Estudis Aranesi-Acadèmia Aranesa dera Lengua Occitana (IEA-AALO)

Mai d’informacions

Dimenge que ven votaram. En Aran, coneishem as candidats però auram en compde es programes electoraus e tanben es trajectòries des partits politics. Votaram peth dret ara viuenda, per uns servicis sociaus de qualitat, pera consolidacion deth benestar, pera cultura… e tanben votaram pera lengua, pera identitat. Es programes electoraus dera Val d’Aran, es des municipis e es deth Conselh Generau son fòrça generics e se hè dificil de determinar quini son mès convenients, però coneishem as actors politics e sabem lo que son capables de hèr e de non hèr.

Votaram pera lengua, perque ei er element de diferenciacion sociau, era clau dera identitat mès importanta deth país, pr’amor que mos definís coma pòble e donques auram en compde tres factors:

 

UN: votaram per aqueri que son ath cant dera PROMOCION dera lengua nòsta e que pensen que la cau projectar en Catalonha, en Estat e en Euròpa. Son aqueri que la vòlen e cueden ena escòla, en ensenhament obligatòri, però tanben en non obligatòri, ena universitat, en ensenhament d’adults... Aqueri que se comprometen damb es curriculums. Son es que l’empleguen e non se passen ath castelhan ara minima ocasion. Son aqueri que vòlen qu’era lengua sigue publica, que se veigue en carrèr, enes panèus, enes informatius municipaus, enes generaus e enes toristics, enes indicatius, enes plens municipaus, enes reis mags, enes publicacions, enes actes municipaus, es que l’exigissen enes pròves d’accés ara foncion publica... Votaram pes que vòlen qu’er occitan sigue present en Metavèrs e ena Intelligéncia Artificiau, e i trabalhen, pes que la promocionen entre es immigrants e tanben enes hilats sociaus, enes hèstes des pòbles, ena justícia, ena administracion, enes webs municipaus, enes mies de comunicacion... Votaram pes que non abandonen era lengua, per aqueri que pensen que non podem renonciar ara produccion d’òbres de qualitat, qu’es nòstes publicacions an d’èster produccions ben hètes, que non mos auem de conformar damb provincianismes e damb hèr ua produccion ”d’anar per casa”, sense critèri, sense qualitat, damb errors, damb molti errors...  Votaram pes que cren enes campanhes de sensibilizacion, pes que promocionen espectacles en occitan, subertot infantils, pes que trabalhen pes produccions audiovisuaus en occitan, de qualitat, ben hètes. Votaram pes que survelhen era qualitat dera lengua que s’emplegue e pes que respècten e potencien era Autoritat lingüistica e era correccion.

 

DUS: votaram per aqueri que cren que mos cau trabalhar ath cant de CATALONHA, ja que sense era era nòsta lengua non existirie; Catalonha a aportat es factors mès trascendents dera nòsta supervivéncia coma pòble. Votaram ad aqueri que saben que s’era lengua pròpia en Aran a d’auer un futur, sonque la poderà auer damb Catalonha. Votaram as que vòlen èster solidaris damb era lengua catalana qu’està patint dificultats, importants problèmes entà superar era possada deth castelhan que se minge ath catalan e ar occitan. Votaram per aqueri que saben qu’eth catalan e er occitan son hilhòls dera madeisha soca, son lengues germanes e pendent fòrça ans sigueren era madeisha lengua, e donques an fòrça causes en comun. Votaram pes que pensen qu’er occitan cau promocionar-lo en tota Catalonha e cau protegir es estructures e es espacis que la potencien, per aqueri que saben qu’er occitan ei oficiau en Catalonha, qu’atau ac ditz er Estatut d’Autonomia e que i a era Lei der occitan que garantise es nòsti drets, e que la cau aplicar e desvolopar.

 

TRES: votaram per aqueri que non vòlen separar era nòsta varianta dera rèsta der OCCITAN que saben qu’era nòsta lengua ei era occitana, que la criden peth sòn nòm entà evitar confusions. Son aqueri que saben qu’eth territòri dera nòsta lengua a lèu dus cents quilomètres carrats, qu’ei ireua des trobadors e trobairitz medievaus, qu’es nòsti escritors son Condò, Sandaran, Sarrieu… e Bodon, Roqueta, Camelat, Mistral… e es escritors dera actualitat. Votaram pes que pensen qu’Occitània ei ua nacion damb personalitat pròpia e non pas un bocin de França. Depositaram eth vòt pes que maugrat que saben que i an dificultats sociolingüistiques der aute costat dera frontèra, superiores as qu’auem d’aguest costat, saben tanben qu’eth gran magazin de tèxtes, era produccion absoluta mès importanta e de major qualitat, era istòria trascendenta dera literatura europea… se tròbe ath nòrd deth Pirenèu e aqueri tanben son es nòsti, e les volem. Votaram pes que non ignòren qu’eth gran normativizador dera nòsta lengua siguec Loís Alibèrt en contacte damb proòms catalans dera sua epòca. Votaram per aqueri que cren qu’existís un ESPACI OCCITANOCATALAN  que lute, entre es estats que la condicionen e coibissen, entà auer ua identitat pròpia. Votaram pes que saben qu’aguest espaci a fòrça caracteristiques comunes e qu’era Val d’Aran pòt èster eth lòc de trobada e de dinamisacion.

Dimenge que ven votaram pera lengua!

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris


I a pas cap de comentari

Escriu un comentari sus aqueste article