Aprèp l’eliminacion de l’inspiracion federalista iniciala de la revolucion francesa de 1789, los jacobins al poder a Paris profeitèron del partiment de França en un centenat de departament per suprimir las ancianas províncias, e mai los Estats occitans de Provença e Lengadòc. Son dins la continuitat autoritària del govèrn reial e de sa politica d’imposicion de l’identitat francesa contra las autras identitats de França. Aquela politica foguèt espandida per lo partiment en 130 departaments de l’Euròpa napoleonenca.

Tanplan, las comunas foguèron concebudas coma de contra poder a tot surgiment d’un poder regional. Aital, los milierats de parròquias son transformadas en comunas per ne faire de micro territòris. Fins a la tresena republica, lo consòl màger es generalament designat per lo prefècte. Es al mandament de Paris e es tot poderós.

Aprèp la casuda del tresen empèri en 1870, la victòria dels monarquistas a las eleccions de 1871 adutz a l’òrre guèrra civila contra los republicans e federalistas. Lo sistèma autoritari e centralizat es restablit pels monarquistas. En seguida de la victòria electorala dels republicans de 1876, lo compromés politic per evitar una nòva guèrra civila se fa amb la conservacion de las estructuras autoritàrias a la demanda dels reialistas dins l’amira d’un retorn futur de la reialtat o d’una dictatura republicana conservatritz.

Pasmens, la republica s’installa definitivament mas los federalistas non an la capacitat politica de reformar lo sistèma autoritari de gestion dels territòris dempuèi Paris. Sonque s’impausa l’eleccion democratica del conselh municipal e departamental. Lo consòl màger e lo president de departament demoraran sempre tot poderós fins a uèi. En seguida, malgrat l’enfortiment dels republicans e dels socialistas, aquels principis centralistas son conservats dins una amira nacionalista francesa e dins la dinamica de la creacion de l’empèri colonial francés.

Del temps del regim fascista de Petain, lo Conselh Nacional de la Resisténcia trabalhèt dins la clandestinitat per bastir los principis del futur govèrn democratic entre avançadas socialas màgers, vòte de las femnas, nacionalizacions, federalizacion, dreit de vòte dels «indigènas», dreit dels mainatges... Lo principi de federalizacion de França tant coma de l’empèri francés es denegada per los partisans d’una republica centralizada e colonialista e foguèt abandonada per trobar un consens politic larg de la dreita resistenta a l’esquèrra fàcia a la terror nazi.

Amb la creissença economica d’aprèp guèrra, la creacion d’entitats supra departamentalas devenguèt necessària per adaptar França a las innovacions economicas, mas foguèt politicament impossibla dins un temps de violentas guèrras de descolonizacion amb lor propaganda militarista.

Finalament, en 1972, una majoritat política de dreita accèpta que de regions siàn creadas, mas deguèt compausar amb la dreita sobeiranista qu’impausa que sián sonque d’entitats administrativas dirigidas per Paris e amb un partiment territorial sens referéncia a las identitats culturalas e istoricas.

En 1979, es sempre al nom de la sobeiranetat francesa, que gaullistas e comunistas s’opausan a las primièras eleccions europèas al sufragi universal dirècte.

Calguèt esperar lo tust politic de la victòria socialista de 1981 per que las regions administrativas devengan de collectivitats localas. Lo govèrn d’esquèrra deguèt compausar amb l’esquèra sobeiranista qu’impausa que d’un latz, las regions s’apondèssen als departaments, sens autoritat subre els e amb mens de mejans, e d’un autre latz, las competéncias comunalas foguèssen enfortidas coma contra poder de las regions.

Las primièras eleccions regionalas se tenguèron en 1986.

En 2016, per decision del govèrn central d’esquèrra, las regions metropolitanas son fusionadas en 12 regions mai grandas, en fugissent tota mena d’identitat territoriala per aver lo sosten dels sobeiranistas.

Dins lo meteis temps, jos la pression de revòlta populara e de succès electoral federalista e independentistas, Polinesia francesa, Corsega e Kanaquia capitèron de gasanhar una cèrta autonomia mentre que Guaiana e Martinica s’organizan per obténer un statut d’autonomia comparabla.

Son de modèls per la populacion dels autres territòris istorics de metropòli.

Aital, la transicion democratica contrariada mai d’un còp del reialme o empèri autoritari de França cap a una republica mai federala se concretiza lentament de crisi en crisi.