editorial
Calendas, los migrants e lo consum
La fèsta de l'Epifania marca la fin de Calendas e lo començament de las mensdichas o dels rebaisses d'ivèrn del temps que lo poder de crompa de la majoritat d'occitans davala. D'un caire, puèjan los prèses que se regularizan un còp per an, e de l'autre, avèm tròp crompat per Nadal. E mai a respècte del consum los occitans sèm una minoritat. Fasèm partida d'una minoritat que tanben amassa la majoritat d'europèus. Avèm l'astre de far partida de la minoritat qu'a d'aiga correnta a l'ostal, d'electricitat, de gas, de calfatge... fasèm tanben partida de la minoritat que viatja en veitura privada, legís la premsa sus Internet, comunica per telefòn mobil e manja a son sadol, mai que mai per Calendas.
E mentre que prenèm un cafè, manjam de chocolat, crompam de vestits e de belòias, metèm de benzina dins la sèrva e mandam un WhatsApp, poiriam pensar d'ont venon lo petròli, lo gas, lo coton, lo cafè, l'aur, los diamants, la fusta, lo coire, las cerealas o lo coltan que fa foncionar los telefonets... E nos poiriam tanben pausar una question: perqué las gents d'aqueles païses an pas drech de tirar partit de lors riquesas?
Fa qualques jorns, nos arribèt a la redaccion de Jornalet una informacion que nos faguèt chifrar. La província de Jaén, en Andalosia, a de problèmas ongan per la recòlta de las olivas car se tròba pas de personal per i trabalhar. Aquela província, que produtz lo 22% de tot l'òli d'oliva del Mond, a un taus de caumatge d’un 24%. Alavetz, perqué un país amb tantes caumaires a de problèmas per trobar de trabalhadors? Des soslinhar qu'aperaquí lo 10% de sa populacion a votat a las darrièras eleccions per un partit d'ultradrecha que rebuta los immigrants.
E mentre que prenèm un cafè, manjam de chocolat, crompam de vestits e de belòias, metèm de benzina dins la sèrva e mandam un WhatsApp, poiriam pensar d'ont venon lo petròli, lo gas, lo coton, lo cafè, l'aur, los diamants, la fusta, lo coire, las cerealas o lo coltan que fa foncionar los telefonets... E nos poiriam tanben pausar una question: perqué las gents d'aqueles païses an pas drech de tirar partit de lors riquesas?
Fa qualques jorns, nos arribèt a la redaccion de Jornalet una informacion que nos faguèt chifrar. La província de Jaén, en Andalosia, a de problèmas ongan per la recòlta de las olivas car se tròba pas de personal per i trabalhar. Aquela província, que produtz lo 22% de tot l'òli d'oliva del Mond, a un taus de caumatge d’un 24%. Alavetz, perqué un país amb tantes caumaires a de problèmas per trobar de trabalhadors? Des soslinhar qu'aperaquí lo 10% de sa populacion a votat a las darrièras eleccions per un partit d'ultradrecha que rebuta los immigrants.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Enric Mala Tèsta a completament rason. Dins la val de Garona tanben, los paisans tròban malaisidament de personas per amassar las pomas o per embucar los guits. Son de poloneses o d'africans que son emplegats "pr'amor que cap de francés o vòl pas far". Mas dins un sistèma capitalista, n'es del trabalh coma de las merças: se las pomas o las veituras o las camisas se vendon pas es que son tròp caras. Se lo trabalh se pren pas es qu'es mal pagat o dins de marridas condicions.
Remarcaretz que i a pas de caumatges per la direccion de las grandas entrepresas; pr'aquò es un trabalh e de responsabilitats pesugas... mas son pas al SMIC.
Se petar la santat per quatre sòus, non mercés.
Andalusia produtz lo 22% de tot l'òli d'oliva del Mond, e a un taus de caumatge d’un 24%. Alavetz, perqué un país amb tantes caumaires a de problèmas per trobar de trabalhaires ? Perçò que los vòl pagar una misèria, per un temps sonque, e qu'aquela mena d'esclavatge non es sofribla per degun a despart de los qui n'an pas la causida.
E nos poiriam tanben pausar una question: perqué las gents d'aqueles païses an pas drech de tirar partit de lors riquesas? E mai vos pòdi donar la responsa : per çò que los que possedisson los mejans de produccion e/o d'extraccion dins aqueles païses son d'esclavagistas capitalistas que se chautan ben del benestar de quina populacion que siá, mai qu'aquò lor faga conflar sempre mai los comptes off-shore aparat de tota pression fiscala. Lo capitalisme es la mòrt de tota umanitat, de tota solidaritat, de tot sens de vida en societat, de replèc individualista subre se. Tot autoritarisme o es, tanplan, d'un biais o d'un autre, lèu o tard. Mas lo capitalisme o es pas mens per aitant.
Questionament rhetoric o oratòri
Que la responsa es dins la question.
Questionament culpabilista inclusent le pòble petit.
De que confessar o recastar après aquò ?
Los migrants son pas las responsas au chaumatge. Autre còp i avia daus paisans per massar las olivas.
Perque los an pas laissats dins lòr campanha?
M'estonaria que l'Andalosia siaja un pais ente i a pas de chaumatge.
Quò es un problem de gestion de l'economia per dau monde que son pas aqui per lo ben daus migrants o daus qu'an dau trabalh o pas.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari