Era lengua occitana ei oficiau en tot eth Principat de Catalonha damb er objectiu principau de garentir es drets lingüistics des ciutadans aranesi. Per aguesta arrason, era majoritat de causes qu’era Generalitat de Catalonha hè en lengua occitana ac hè en aranés. Ath delà d’açò, era administracion catalana seguís era garentia d’aqueri drets lingüistics en tot aufrir as ciutadans aranesi, e a tota persona interessada, ua pòrta dubèrta a tot er ensemble dera lengua occitana. Atau, fòrça airines e recorsi desvolopadi pera Generalitat, coma eth traductor automatic, es Dictades en linha e bèri lexics prepausen, ath costat der occitan aranés, bèth recors en occitan estandard de basa lengadociana.
 
Aquerò, que tot sociolingüista considerarie un present, non agrade ara gent d’Unitat d’Aran (UA). Ua des revendicacions d’aqueth partit, originàriament aranesista e ara fòrça centrat en antiindependentisme de Catalonha, ei qu’eth nòm oficiau dera lengua sigue “aranés” e non pas “occitan”. Era arrason qu’invòquen entà privar ara lengua deth sòn nòm ei qu’era gent l’arreconeish damb eth nòm que l’a tostemp coneishuda. Per tant, segons Unitat d’Aran, er occitan lo cau nomentar “patois” ena màger part deth país nòste.
 
Aguest secessionisme lingüistic ei mès apròp deth blaverisme valencian que non pas des secessionismes der IBG o deth Collectiu Provença. UA predique er anticatalanisme en tot acusar Catalonha de violar era Lei der Occitan deth temps qu’emplegue majoritàriaments eth castelhan coma lengua de comunicacion damb es ciutadans d’Aran. Aguest blaverisme non revendique era non-occitanitat der aranés mès exigís que se tracte ar aranés coma ua minilengua en tot empedir as ciutadans aranesi eth contacte damb era rèsta dera sua cultura, entà mantier tot eth contraròtle sus era lengua tà trèir-ne un rendement politic. Actuauments, es estudiants aranesi escolarizats e alfabetizats ena sua lengua an granes dificultats entà liéger e compréner eth prèmi Nobel ena sua literatura. Les ei fòrça mès facil e accessible Vargas Llosa que Mistral.
 
S’apròpen ues eleccions importantes ena Val d’Aran. Eth mes de mai que ven se votaràn es conselhs municipaus e eth Conselh Generau d’Aran, era maximala institucion deth país. Ua possibilitat ei que Paco Boya vengue sindic damb eth supòrt de Ciutadans. Semble que ja premanís eth terren. E ben, cau que mane qui elegisque eth pòble, mès era lengua la volem en mans des expèrts e des scientifics.
 
 
 
 
Red. 
 
 

---

Es chifres que publique eth comunicat d’Unitat d’Aran, era redaccion de Jornalet les a voludes contrastar damb era Direccion Generau dera Politica Lingüistica (DGPL) dera Generalitat de Catalonha. Segons aqueres donades, er investiment en lengua occitana ei reauments pòc, mès fòrça mès naut de çò qu’afirme eth comunicat d’UA, e entre 2013 e 2018 a creishut deth 131%.
 
Pressupòst dera DGPL entath foment der aranés (sic):