Ara fa justament dos ans, la ministra francesa de l'educacion signava a Tolosa una convencion quadre per l’ensenhament de l’occitan. Lo Ministèri de l’Educacion francés, l’Ofici Public de la Lenga Occitana (ÒPLO) e cinc acadèmias (Bordèu, Limòtges, Montpelhièr, Peitieus e Tolosa) signavan un acòrdi per assegurar l’educacion publica de l’occitan a la mitat occidentala del país. La convencion establissiá d’oraris normals a l’ensenhament de l’occitan, planificava una produccion e la distribucion de material pedagogic en lenga nòstra, portava de melhoraments als pòstes dels ensenhaires occitanofòns e a lors cerfificacions, e prevesiá la difusion dels ensenhaments de l’occitan o en occitan dins las escòlas publicas.
 
Aquesta setmana passada, venèm de verificar que, quand los acòrdis se signan pas entre dos egals, mas entre colonizaire e colonizat, son pas qu'un papièr molhat. Una estrategia per nos far taisar e nos satisfar un temps. Car sabon ben que los esclaus pus malaüroses son los que son fièrs d'o èsser, e qu'aquestes son los pus grands enemics de lor libertat.
 
Ara la situacion es fòrça grèva. Lo mesprètz envèrs la lenga occitana es arribat a l'extrèm qu'es possible que tre la rintrada que ven, la modèsta preséncia de l'ensenhament de l'occitan aja desparegut completament de l'educacion publica. E pas solament dins l'acadèmia de Tolosa mas dins l'Occitània sancèra. L’explicacion es lo pretèxt de la reforma Blanquer dels licèus. La vertat es que i a una volontat evidenta de metre fin a l’occitan al Ministèri de l’Educacion de París.
 
Lo Centre Regional dels Ensenhaires d’Occitan de Tolosa (CRÈO Tolosa prepara una manifestacion unitària a l’escala d’Occitània tota lo 17 de febrièr a Tolosa, amb lo sosten de la FÈLCO e de Calandreta. Davant aquel fach, Jornalet anóncia tre ara son sosten incondicional a la convocacion, coma o faguèrem en 2015 amb la manifestacion de Montpelhièr. E quand disèm "incondicional" volèm dire que nos impòrta pas qual es lo que convòca, nos impòrta pas lo lèma de la manifestacion, nos impòrta pas la vila causida, nos impòrta pas la data causida e nos impòrta pas qual i parlarà. Çò que nos impòrta plan, e çò que consideram vertadièrament central, es que la manifestacion se faga e que siá una reüssida de las bèlas perque la majoritat de personas a qui s’adreiçarà la manifestacion (los ciutadans en general, los elegits, los opinaires, los jornalistas, los partits franceses, etc.) ne faràn una lectura positiva o negativa en foncion de la capacitat de mobilizacion. Alavetz, l’occitanisme es davant una bona escasença de tombar pas dins las abitualas luchas intèrnas e de far una demostracion de fòrça civica, revendicativa, festiva, democratica e pacifica. Lo succès de la manifestacion depend solament de nosautres.
 
Aquò dich, demandam que se manifèste per l'occitan dins l'ensenhament public amb un esperit de descolonizacion. Nos cal quitar de pensar que sèm de servents que suplicam lo mèstre, mas de personas dignas que volèm negociar d'egal a egal. Es amb aqueste esperit qu'assegurarem que se compliscan los acòrdis. Es amb aqueste esperit que poirem exigir una reparacion.
 
La prioritat maximala de tot procès de descolonizacion es de combatre l'alienacion. Volèm pas impausar l'occitan mas volèm que lo pòble d'òc siá conscient de la lenga e de la cultura raubadas e que desire majoritàriament de las recuperar. E per i arribar, l'educacion es indispensabla.