Es frequent, dins las nacions sens estat d’Euròpa, lo cas seguent: los grands e los felens an mai consciéncia de lor fach nacional que la generacion intermediària. Aquò se passa, segon los expèrts, perque la generacion del mièg, aquela qu’a entre 30 e 60 ans, patiguèt en plen l’onda uniformizadora d’après la Segonda Guèrra Mondiala, del temps que la generacion dels grands viviá encara amb de normalitat son identitat nacionala e las generacions nòvas an agut un contacte amb lor lenga autoctòna a travèrs de las escòlas, e mai se s’agís d’un movement encara minoritari en qualques luòcs.
 
Vos es conegut tot aquò? Lo cas occitan, dins aquel sens, es paradigmatic. Fòrça grands nòstres mantenguèron viva la transmission orala de la lenga, mentre que la seguenta generacion foguèt victima sens pietat de las politicas omogeneïzairas que provoquèron l’esclatament de la vergonha e l’abandon de la lenga e la cultura occitanas. Es la nòva generacion qu’a recuperat l’amor per sa lenga pròpria e que n’a pas cap de percepcion negativa. Las escòlas occitanas, que sián de Calandretas, d’escòlas bilingüas publicas o tota autra formula, an permés una prima, petita encara, de la lenga occitana.
 
Pr’amor qu’aquel fenomèn encoratjant es encara plan petit, nos podèm pas ofrir lo luxe de pèrdre d’efectius. A aqueles joves occitans, lor cal prene consciéncia qu’an una granda responsabilitat amb lor país. Al delà de conéisser e d’aimar l’occitan, la còla de Jornalet lor demandam un esfòrç addicional: es bon que s’engatgen, en foncion de lors interèsses e de lor disponibilitat, dins aquel grand movement qu’es l’occitanisme. Es indiferent se causisson una opcion politica, culturala, environamentala o lingüistica; mas l’engatjament e la participacion fan besonh per afortir la globalitat de l’occitanisme, per i apondre de vam e per permetre que los vièlhs luchaires se pòscan pausar.