Es lo 14 de julhet e los franceses festejan lor fèsta nacionala.  De fach, gaireben totes los païses del Mond festejan un jorn nacional. E mai la majoritat sián pas de nacions mas d’estats o de federacions, dison totun qu'es una fèsta “nacionala”, çò que mòstra clarament qu'es encara en vigor aquel ancian concèpte de l’estat nacion, nascut justament en França en seguida dels eveniments que se celèbran uèi. E justament per aquela rason, la fèsta ven un espectacle macabre de desfilats militars e d'exaltacion de la  “grandor” e del poder colonial.
 
Aquelas fèstas dichas nacionalas nos passan sovent inapercebudas. Avèm un interès especial per la Hèsta d’Aran —que commemòra la recuperacion de l’autogovèrn d’aquesta partida del país nòstre— e tanben per las fèstas vertadièrament nacionalas dels païses vesins coma la Diada dels catalans o l’Aberri Eguna dels bascos. A mai, lo 14 de julhet nos concernís mai que mai pr’amor que festeja, e quitament exalta, lo bastiment d’un estat-nacion que per existir a de besonh de tuar la nòstra lenga e la nòstra cultura, e qu’o fa, dempuèi de sègles, d’un biais fòrça pervèrs.
 
Coma totes sabèm, lo 14 de julhet de 1789 los revolucionaris de París prenguèron la Bastilha e ne liberèron los presonièrs, çò que marquèt lo començament de la Revolucion Francesa. Quand se passèron aqueles faches, segon los expèrts, en França parlavan francés entre un 10 e un 20% de la populacion. Lo reialme èra un mosaïc de pòbles e nacions, caduna amb sas singularitats e sa personalitat pròpria. Tre la Revolucion Francesa, e tre l’accion jacobina mantenguda après, invariablament, per totes los govèrns de París, se marca la debuta del genocidi cultural e lingüistic mai terrible de l’istòria d’Euròpa.
 
Davant aquela realitat objectiva, la question que nos caldriá pausar es: cal qu’un occitan de Pau, de Clarmont-Ferrand, de Tolosa o de Niça festege uèi lo 14 de julhet? Deuriá pas èsser, justament, una data negra marcada sul calendièr de totes los occitans, catalans, bretons, còrses, alsacians, flamencs o bascos? La colonizacion francesa de la Republica es arribada a l’extrèm incresible d’aver capitat a far venir normal dins totes los esperits un fach absoludament esglasiant. La propaganda patriotica infatigabla de França a pas jamai trobat una restanca que ne difonda la version contrària, e es per aquò que Jornalet existís, es per aquò que i a de mèdias centrats sus Occitània, e es necite qu’epeliscan d’autres mèdias non sequestrats per París.