editorial
Cal una volontat politica
En Paraguai, lo guaraní es lenga oficiala dempuèi l'an 1992, mas èra una oficialitat que se podiá pas remarcar. Puèi en 2010 se faguèt una lei que demandava que totas las disposicions escrichas de l'administracion de l'estat foguèsse tanben en guaraní. Mas calguèt esperar fins a la prima d'ongan per que tot aquò se materializèsse. La rason èra pas autra que los lingüistas del país s'èran pas meses d'acòrdi sus la nòrma de la lenga.
En junh passat se publiquèt la primièra gramatica oficiala de la lenga guaraní, un trabalh de tres ans ont l'administracion a demandat als lingüistas del país d'arribar a d'acòrdis consensuals, compreses los autors de las 74 gramaticas contemporanèas d'aquela lenga. Un trabalh de tria se prenèm en compte qu'an fach 128 reünions per setmana.
Après la publicacion d'aquela gramatica oficiala e consensuala a començat çò que nomenan "lo procès de normalizacion de l’emplec del guaraní dins l’administracion de l’estat”. De soslinhar que la gramatica es estada facha originàriament en guaraní e pensada en guaraní, çò que marca una granda diferéncia amb las gramaticas precedentas, fachas sus la basa de la lenga castelhana.
Fins a l'an 1989, de parlar guaraní a l'escòla èra punit. Los que disián qualque mot dins la lenga del país èran obligats de se quilhar sus de grans de sal e de milh durant tota la matinada. D'autres avián pas drech de manjar ni de beure durant tota la jornada o lor fasián portar de panèls per los umiliar. Tres ans après la fin de la dictatura la lenga èra reconeguda oficialament. E calguèt 27 ans per que l'administracion e los lingüistas convenguèsson consensualament d’una gramatica e d’un diccionari oficials de la lenga.
E los occitans, ont sèm? Evidentament dins una situacion fòrça pus marrida que los guaranís. Avèm d'istòrias parallèlas mas nos fa mestièr una massa sociala de parlants e una volontat consensuala per aver una gramatica oficiala. De lingüistas n'avèm. E son coma los de Paraguai, incapables d'arribar a d'acòrdis consensuals sens una volontat politica endarrièr. En conclusion, cal una volontat politica.
En junh passat se publiquèt la primièra gramatica oficiala de la lenga guaraní, un trabalh de tres ans ont l'administracion a demandat als lingüistas del país d'arribar a d'acòrdis consensuals, compreses los autors de las 74 gramaticas contemporanèas d'aquela lenga. Un trabalh de tria se prenèm en compte qu'an fach 128 reünions per setmana.
Après la publicacion d'aquela gramatica oficiala e consensuala a començat çò que nomenan "lo procès de normalizacion de l’emplec del guaraní dins l’administracion de l’estat”. De soslinhar que la gramatica es estada facha originàriament en guaraní e pensada en guaraní, çò que marca una granda diferéncia amb las gramaticas precedentas, fachas sus la basa de la lenga castelhana.
Fins a l'an 1989, de parlar guaraní a l'escòla èra punit. Los que disián qualque mot dins la lenga del país èran obligats de se quilhar sus de grans de sal e de milh durant tota la matinada. D'autres avián pas drech de manjar ni de beure durant tota la jornada o lor fasián portar de panèls per los umiliar. Tres ans après la fin de la dictatura la lenga èra reconeguda oficialament. E calguèt 27 ans per que l'administracion e los lingüistas convenguèsson consensualament d’una gramatica e d’un diccionari oficials de la lenga.
E los occitans, ont sèm? Evidentament dins una situacion fòrça pus marrida que los guaranís. Avèm d'istòrias parallèlas mas nos fa mestièr una massa sociala de parlants e una volontat consensuala per aver una gramatica oficiala. De lingüistas n'avèm. E son coma los de Paraguai, incapables d'arribar a d'acòrdis consensuals sens una volontat politica endarrièr. En conclusion, cal una volontat politica.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
En conclusion, cal una volontat politica ; mas, la volontat politica, la soleta qu'avèm, es la que los governaments franceses successius mantenon de sègle en sègle : la de nos esfaçar definitivament, e mai en prentendent tot lo contrari, plan segur !
#3 Los linguïstas e autres obraires de l'Academia Occitana an la volontat politica. Mas, me sembla, a ieu, un pauc coma dins las escrituras ditas "santas" : fòrça apelats, e plan pauc d'elegits… E per aquò, totes èran apelats, ben abans ieu !
Aquò rai, los que i son trabalhan, e mai es çò que los recampa.
"En conclusion, cal una volontat politica." o una volontat dels linguistas occitans; si que non avançarem pas que dins qualques sègles.
Òsca, Efren, pel comentari!!!!!!!!!!!!!!!
Òsca per l'article! Nos cal seguir dins la batesta de se batre per capitar çò que los guaranins venon de capitar... E la Generalitat de Catalonha es la sola que o pòt far en acampar los lingüistas de totas las "Académias occitanas" fins capitar amb un bon acòrd.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari