editorial
Legir en occitan: de libres que nos fan mai liures
Dijòus que ven serà Sant Jòrdi. Los catalans profièchan dempuèi de decennis d’aquela data per ofrir de libres e de ròsas, fach pel qual lo 13% aperaquí de totas las vendas de libres en Catalonha se realizan pendent aquela jornada unica. Mas ongan aquela jornada se poirà pas téner. E mai l’ajan reportada al mes de julhet, aquesta setmana los ostals d’edicion e los vendeires de libres en Catalonha organizan un fum d’activitats en linha per encoratjar la lectura e la crompa de libres per Internet. Dins aquel sens, la còla d' Eth Ligam Occitan a organizat tanben un tiratge al sòrt de libres restacats amb Occitània per collaborar amb aquelas iniciativas en tot far difusion de l’occitanitat en Catalonha, ont la lenga occitana es oficiala e desvelha l’interès e la simpatia del public en general.
De fach, es quicòm d’unic al Mond qu’una lenga —la nòstra—siá oficiala dins un territòri de 32 000 km2 e 7,6 milions d’abitants, solament per respectar los dreches lingüistics d’un pichon territòri de 634 Km2 e 10 000 abitants, qu’es la Val d’Aran, ont lo 17% de sa populacion emplega l’occitan coma lenga abituala. Aquela oficialitat pòrta una dignitat que cal mercejar, fa venir possible aqueste Jornalet, nos mòstra que l’oficialitat es possibla e nos pòt encoratjar dins lo combat occitanista. Mas atencion! La lenga nòstra compta solament sus nosautres e degun vendrà pas de l’estrange per la nos salvar. Per tot aquò, dins aqueste editorial voldriam encoratjar un còp de mai nòstres legeires a legir en occitan.
Coma tota cultura viva, la lenga occitana a de besonh d’un public legeire. Dins nòstre cas, malastrosament, aquel public a l’ora d’ara pòt pas èsser qu’un public militant: l’ofèrta de títols es escassa, es complicat de trobar de librariás ont vendan de libres en occitan e solament los ostals d’edicion mai conscientizats son capables d’editar en lenga occitana. Mas aquela situacion se pòt despassar s’arribam de crear un sulhet sufisent de lectors per la reversar, e per capitar que i aja mai d’ofèrta de títols, per que mai de librariás accèpten de vendre de libres en occitan e per que mai d’ostals d’edicion assumiscan lo risc de publicar en occitan.
Tota literatura a besonh d’un public. Crompar de libres en occitan, e sustot los legir, es una accion indispensabla per far progressar la lenga e far créisser un sector cultural basic en quina cultura que siá. Aquò es l’istòria del peis que se mòrd la coa: del mai i a de lectors, del mai es gròs lo montant d’operacions, e del mai es gròs lo montant d’operacions, del mai i a de personas interessadas per escriure en occitan. E mai de libres de qualitat escriches en occitan vòl dire mai de lectors. E tornam començar. En consequéncia, totes ensems, nos cal far créisser aquel sector sus una premissa plan simpla: ofrir de libres dignes e plan editats qu’interèssen los lectors.
En mai d’aquò, sèm convencuts que i a totjorn que mai d’occitans non occitanofòns que voldrián recobrar la lenga. Qu’eles tròben un encastre cultural digne es çò que mai encoratjarà nòstres compatriòtas a recobrar una lenga qu’es la sola que nos permet d’interpretar e de comprene lo Mond a la faiçon occitana e qu’es, a l’encòp, nòstra contribucion a la diversitat d’una planeta que volèm mai umana.
De fach, es quicòm d’unic al Mond qu’una lenga —la nòstra—siá oficiala dins un territòri de 32 000 km2 e 7,6 milions d’abitants, solament per respectar los dreches lingüistics d’un pichon territòri de 634 Km2 e 10 000 abitants, qu’es la Val d’Aran, ont lo 17% de sa populacion emplega l’occitan coma lenga abituala. Aquela oficialitat pòrta una dignitat que cal mercejar, fa venir possible aqueste Jornalet, nos mòstra que l’oficialitat es possibla e nos pòt encoratjar dins lo combat occitanista. Mas atencion! La lenga nòstra compta solament sus nosautres e degun vendrà pas de l’estrange per la nos salvar. Per tot aquò, dins aqueste editorial voldriam encoratjar un còp de mai nòstres legeires a legir en occitan.
Coma tota cultura viva, la lenga occitana a de besonh d’un public legeire. Dins nòstre cas, malastrosament, aquel public a l’ora d’ara pòt pas èsser qu’un public militant: l’ofèrta de títols es escassa, es complicat de trobar de librariás ont vendan de libres en occitan e solament los ostals d’edicion mai conscientizats son capables d’editar en lenga occitana. Mas aquela situacion se pòt despassar s’arribam de crear un sulhet sufisent de lectors per la reversar, e per capitar que i aja mai d’ofèrta de títols, per que mai de librariás accèpten de vendre de libres en occitan e per que mai d’ostals d’edicion assumiscan lo risc de publicar en occitan.
Tota literatura a besonh d’un public. Crompar de libres en occitan, e sustot los legir, es una accion indispensabla per far progressar la lenga e far créisser un sector cultural basic en quina cultura que siá. Aquò es l’istòria del peis que se mòrd la coa: del mai i a de lectors, del mai es gròs lo montant d’operacions, e del mai es gròs lo montant d’operacions, del mai i a de personas interessadas per escriure en occitan. E mai de libres de qualitat escriches en occitan vòl dire mai de lectors. E tornam començar. En consequéncia, totes ensems, nos cal far créisser aquel sector sus una premissa plan simpla: ofrir de libres dignes e plan editats qu’interèssen los lectors.
En mai d’aquò, sèm convencuts que i a totjorn que mai d’occitans non occitanofòns que voldrián recobrar la lenga. Qu’eles tròben un encastre cultural digne es çò que mai encoratjarà nòstres compatriòtas a recobrar una lenga qu’es la sola que nos permet d’interpretar e de comprene lo Mond a la faiçon occitana e qu’es, a l’encòp, nòstra contribucion a la diversitat d’una planeta que volèm mai umana.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Lo 23 d'abrial es la jornada mondiala del libre. Manifestacion internacionala, d'uèi sostenguda per l'Unesco, e que correspond als decèsses de Miguel de Cervantes e William Shakespeare, demest d'autres.
Aquela fèsta s'enrasiga donc, efectivament, en Espanha, volguda pel rei Alfonso XIII, tre 1926.
Los Catalans s'onoran en la celebrant fervorosament, e sens cap de recuperacion politica.
Me refèri a Wikipèdia.
#5 Mas qui o, mailèu, qué es "l'Occitanisme" ? Ne parlam coma d'una persona morala animada d'intencions plan definidas. Apèli ieu "occitanista" qualqu'un que defend la lenga occitana, e mai siá en grafia dita mistraliana, febiusiana o qué que siá mai, mailèu que de sosténer lo monolinguïsme francés que nos escafa del mond.
#3 Totun, uei lo dia, l'occitanisme qu'a tendéncia a hòrabandir la grafia febusiana!!!
Escrissetz en occitan. Quò sert de ren a legir en occitan que lo libre es totjorn la pensada de l'autre, jamai la vòstra. Ren que dins aquela frasa una question me vai. Es quò que chau dire" quò sert de ren a legir" o ben "Quò sert a ren de legir".
Sem dins una perioda de priond cambiament. Las mentalitats cambian tanben. Tot çò que se pensava ier, es pus d'actulitas uei. Quò tòca totas las gens au pus priond de lòr esser. Alaidonc ajetz pas paur d'escrire sur lo papier tot çò que vos sembla anar de travers. Quò fai ren si quò es pas publicat. Avem dau poder sur vos pas sur l'autre. E lo poder es d'aver una pensada autonòma que vai de vos, de las vòstras tripas.
#1 Gaston Fèbus participèt als Jòcs Florals e obtenguèt un prèmi plan meritat, dins la grafia del Consistòri de la Gaia Sciéncia, devengut mai tard Collègi de Retorica puèi a l'ora d'ara Academia dels Jòcs Florals. Aquesta grafia, emplegada per l'òme que non teniá los sieu Comtat de Fois(h) que de son espasa e de Dieu es maire de la grafia classica actuala. Auriatz degut, vosautres legir mailèu lo vòstre Fèbus abans de dire qu'una grafia seriá o non "febusiana".
E se França nos a impausada sa lenga, sa cutura e son escòla francofòna, non es pas en rason de quina grafia occitana d'est o d'oest que siá…
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari