editorial
Es un etnocidi!
Per una bona partida de las familhas occitanas escolarizar los enfants dins la lenga del país en defòra de la Val d’Aran es una cachavièlha. Causir una escòla occitana, que siá una calandreta o una de l’ensenhament public, es complicat. En qualques cases cal percórrer mai de quilomètres e en d’autres cal pagar mai d’argent. En mai d’aquò, cal totjorn balhar d’explicas a la familha per aver causit l’opcion legitima. A mai, qualques escolans an la sensacion que lor opcion es minoritària e, en consequéncia, se sentisson en defòra de la normalitat. A l’ora d’ara, educar los mainats dins la lenga del país contunha d’èsser una causida de militància e de consciéncia. Nos demandam cossí sèm arribats aquí.
Los que venguèron fa mai d’uèch sègles son totjorn aicí. Pauc a cha pauc an conquistat nòstras tèrras e nòstres esperits, nòstre biais de viure, de parlar, de pensar... Nos cremèron al lenhièr perque pregàvem pas coma disián. Nos an massacrats cada còp qu’avèm gausat revendicar un bocin de dignitat: Joan Petit, los girondins, los barbets, los crocants, los faidits, las beguinas... An fach de guèrras en i mandant nòstres òmes a morir per lor pàtria. Nos diguèron (e nos dison totjorn) quina lenga cal parlar. An impausat pertot d’escòlas ont nos endoctrinan a lor idèa pseudoreligiosa d’estat-nacion. Patiguèrem de punicions e d’umiliacions per que parlèssem lor lenga. Contunhèron de nos umiliar perque la parlàvem pas amb l’accent que volián. Nos an fach venir monolingües. Nos an isolats de la rèsta del Mond...
Mas n’an pas pro. An decidit de liquidar totas las micas d’occitan que demoravan dins l’educacion. Lor actual ministre de l’educacion —qu’ataca plan durament l’ensenhament immersiu en tota autra lenga que la canonica— a planificat cossí liquidar tot çò que demòra d’occitan amb una reforma del segondari e en remplaçant l’occitan per l’anglés dins los cursus bilingües. Tot aquò presentat d’una manièra fòrça cinica per evitar que se’n remarque las intencions etnocidas.
Educar los mainats dins la lenga del país contunha d’èsser una causida de militància e de consciéncia, çò disiam adès. Es justament aquela militància qu’a fach avançar lo país dins l’encastre educatiu. Sens los ensenhaires e las familhas que comencèron la primièra escòla occitana, d’autras serián pas vengudas. Cal totjorn de vam per far venir normalas aquelas proposicions que semblavan utopicas.
L’Ofici Public de la Lenga Occitana (ÒPLO) publiquèt fa qualques jorns un desplegant per sensibilizar los escolans a causir d’aprene la lenga del país dins lo segondari. Aquela iniciativa pòt ajudar los ensenhaires militants a aténher d’escolas. Ara, l’ÒPLO prepausa una borsa per venir professor d’occitan. Aquò nos ajudarà a aver mai d’ensenhaires.
Pasmens, amb d’ensenhaires mas sens escòlas farem pas grand causa. Per aquela rason, cresèm que cal manténer e refortir la militància e contunhar de far pression sus las administracions estatalas, regionalas, departamentalas e localas per defendre l’educacion en occitan. Cal prene en compte qu’aquesta revendicacion es reconeguda per la Convencion Internacionala dels Dreches de l’Enfant, aplicada sus tota la planeta, franc dels Estats Units, mentre que França faguèt una resèrva sus l’article 30 que parla de l’educacion dins las lengas de las minoritats.
Los que venguèron fa mai d’uèch sègles son totjorn aicí. Pauc a cha pauc an conquistat nòstras tèrras e nòstres esperits, nòstre biais de viure, de parlar, de pensar... Nos cremèron al lenhièr perque pregàvem pas coma disián. Nos an massacrats cada còp qu’avèm gausat revendicar un bocin de dignitat: Joan Petit, los girondins, los barbets, los crocants, los faidits, las beguinas... An fach de guèrras en i mandant nòstres òmes a morir per lor pàtria. Nos diguèron (e nos dison totjorn) quina lenga cal parlar. An impausat pertot d’escòlas ont nos endoctrinan a lor idèa pseudoreligiosa d’estat-nacion. Patiguèrem de punicions e d’umiliacions per que parlèssem lor lenga. Contunhèron de nos umiliar perque la parlàvem pas amb l’accent que volián. Nos an fach venir monolingües. Nos an isolats de la rèsta del Mond...
Mas n’an pas pro. An decidit de liquidar totas las micas d’occitan que demoravan dins l’educacion. Lor actual ministre de l’educacion —qu’ataca plan durament l’ensenhament immersiu en tota autra lenga que la canonica— a planificat cossí liquidar tot çò que demòra d’occitan amb una reforma del segondari e en remplaçant l’occitan per l’anglés dins los cursus bilingües. Tot aquò presentat d’una manièra fòrça cinica per evitar que se’n remarque las intencions etnocidas.
Educar los mainats dins la lenga del país contunha d’èsser una causida de militància e de consciéncia, çò disiam adès. Es justament aquela militància qu’a fach avançar lo país dins l’encastre educatiu. Sens los ensenhaires e las familhas que comencèron la primièra escòla occitana, d’autras serián pas vengudas. Cal totjorn de vam per far venir normalas aquelas proposicions que semblavan utopicas.
L’Ofici Public de la Lenga Occitana (ÒPLO) publiquèt fa qualques jorns un desplegant per sensibilizar los escolans a causir d’aprene la lenga del país dins lo segondari. Aquela iniciativa pòt ajudar los ensenhaires militants a aténher d’escolas. Ara, l’ÒPLO prepausa una borsa per venir professor d’occitan. Aquò nos ajudarà a aver mai d’ensenhaires.
Pasmens, amb d’ensenhaires mas sens escòlas farem pas grand causa. Per aquela rason, cresèm que cal manténer e refortir la militància e contunhar de far pression sus las administracions estatalas, regionalas, departamentalas e localas per defendre l’educacion en occitan. Cal prene en compte qu’aquesta revendicacion es reconeguda per la Convencion Internacionala dels Dreches de l’Enfant, aplicada sus tota la planeta, franc dels Estats Units, mentre que França faguèt una resèrva sus l’article 30 que parla de l’educacion dins las lengas de las minoritats.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#11 La colonizacion romana, si qu'es acabada. Ja que Roma es tombada. Tot çò mai continua, tranquille.
#10
Se ditz colonisacion acabada desempui bèra pausa.
Quand se tua un pòble se ditz genocidi. Pro del politicament corrècte.
#7
Atal i as sompat dins lo rèc del binari amblador, siás manse e monhe, esquèrra e drèita son pas una causida son doas cledas.
Nostra esvenidor se reduzís pas a doas direccions, nòstra esvenidor es a 360 gras. Cal pensar occitan èsser occitan e avèm pas de contrafar o revertar qu’un que siague, es la sola via qu’avèm.
èsser 100% occitan pas mai e subretot pas mens. Lo temps de las destrapaladas a esquèrra o dreita es acabat lo desplicatat fa pus lo camin.
E veses la cançon çai-jos #1, es presentada coma una istòriá passada, malastrudament es pas que passada, es esvenidoira, es çò que nos penja al nas, es un cançon de totjorn.
Bonjorn, ieu me torni sus aquel diari aprep qualques mes d absencià... ieu en avia profitar tà estudiar un pauc mei la lenga occitana e ensaja escriure dins un occitan normar coma lo preconiza senhér Sumien. Coma ieu soi de Montpelhér iueu pensi que ieu podi usar un occitan lenguedocian mas es que pensetz que ieu podi tamben usar l'occitan gascon amb? O aquo son des dialectes trop despariérs ? ieu Ei tamben vist que i avia de las carpinhadas amb des mondes qui disent que lo'occitan gascon es una lengua despariéra...qual cons que volon desfaire nosta lengua que es força unit. Tot aquo es un sicut que m' interessa donc ieu voli plan escambiat amb vosautes. A planleù
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari