editorial
Letra dobèrta als franceses que se trufan d’un “accent”
Car amic francés que te trufas de nòstre biais de parlar,
T’escrivèm aquesta letra per te contar qualques causas que cresèm qu’es important que sàpias quand te trufas de nòstre biais de parlar ta lenga.
Es pas un accent qu’avèm. Aviam una lenga. Te sès ausit tu quand ensajas de parlar anglés? Es mai o mens quicòm de similar a çò qu’arriba als occitanofòns quand parlan francés. La diferéncia es que ton biais de parlar te pausa pas cap de problèma per viure en cò tieu e quand vas al cinèma la majoritat de filmes te son prepausats en ta lenga.
Tu sès en contacte amb ta lenga a la ràdio e la television, dins las revistas, los jornals, los libres, la senhalizacion, la vida vidanta... gaireben tot o tròbas en ta lenga. E mai a l’escòla t’an ensenhat l’istòria de ton país. Mas te cal saber que nosautres avèm pas res de tot aquò. Avèm pas quitament agut drech d’aprene a legir e escriure en nòstra lenga e la majoritat de nosautres sèm estats escolarizats en la tiá.
Lo lingüicidi que sèm a patir al país nòstre es una exterminacion crusèla e violenta. De milions de personas an renonciat a lor veïcul de comunicacion, a lor biais de veire lo Mond e a lor identitat. S’agís de renonciaments malaisits qu’an implicat de serioses problèmas socials.
Aquela situacion talament òrra, tu la considèras normala. E sabes? Quitament nosautres la consideram normala. Nòstres grands patiguèron fòrça mai que nosautres a causa de la lenga. Eles avián mai d’”accent” e las punicions e vexacions que patiguèron foguèron fòrça crusèlas e violentas.
Per tot aquò, te demandam qu’abans de te trufar de l’accent de qualqu’un, sàpias qu’aquel mond parlavan una lenga per la quala lor faguèron sentir de vergonha. En rason de lor lenga patiguèron l’exclusion, l’umiliacion e l’ostracisme e trobèron pas cap de solaç. Aquel desir d’omogeneizacion “nacionala” que lo presica l’estat francés, establís coma normal que se considère superiors los de ta cultura del temps que los occitans nos sèm resignats a èsser inferiors e far tot çò possible per semblar pas occitans.
Es fòrça probable que jamai non legiscas aquesta letra dobèrta que la redaccion de Jornalet te manda per mejan d’aqueste editorial, car es fòrça probable que te vantes de parlar una “granda lenga” e de mespresar las “pichonas”. Per tant, çò mai probable es que pèrdas l’escasença de conéisser la riquesa d’aquelas culturas que mesprèsas sens quitament las conéisser. Mas es pas ton ignorància que nos farà cambiar de lenga, avèm resistit a mai qu’aquò. Aviam una lenga e mai l’avèm encara.
T’escrivèm aquesta letra per te contar qualques causas que cresèm qu’es important que sàpias quand te trufas de nòstre biais de parlar ta lenga.
Es pas un accent qu’avèm. Aviam una lenga. Te sès ausit tu quand ensajas de parlar anglés? Es mai o mens quicòm de similar a çò qu’arriba als occitanofòns quand parlan francés. La diferéncia es que ton biais de parlar te pausa pas cap de problèma per viure en cò tieu e quand vas al cinèma la majoritat de filmes te son prepausats en ta lenga.
Tu sès en contacte amb ta lenga a la ràdio e la television, dins las revistas, los jornals, los libres, la senhalizacion, la vida vidanta... gaireben tot o tròbas en ta lenga. E mai a l’escòla t’an ensenhat l’istòria de ton país. Mas te cal saber que nosautres avèm pas res de tot aquò. Avèm pas quitament agut drech d’aprene a legir e escriure en nòstra lenga e la majoritat de nosautres sèm estats escolarizats en la tiá.
Lo lingüicidi que sèm a patir al país nòstre es una exterminacion crusèla e violenta. De milions de personas an renonciat a lor veïcul de comunicacion, a lor biais de veire lo Mond e a lor identitat. S’agís de renonciaments malaisits qu’an implicat de serioses problèmas socials.
Aquela situacion talament òrra, tu la considèras normala. E sabes? Quitament nosautres la consideram normala. Nòstres grands patiguèron fòrça mai que nosautres a causa de la lenga. Eles avián mai d’”accent” e las punicions e vexacions que patiguèron foguèron fòrça crusèlas e violentas.
Per tot aquò, te demandam qu’abans de te trufar de l’accent de qualqu’un, sàpias qu’aquel mond parlavan una lenga per la quala lor faguèron sentir de vergonha. En rason de lor lenga patiguèron l’exclusion, l’umiliacion e l’ostracisme e trobèron pas cap de solaç. Aquel desir d’omogeneizacion “nacionala” que lo presica l’estat francés, establís coma normal que se considère superiors los de ta cultura del temps que los occitans nos sèm resignats a èsser inferiors e far tot çò possible per semblar pas occitans.
Es fòrça probable que jamai non legiscas aquesta letra dobèrta que la redaccion de Jornalet te manda per mejan d’aqueste editorial, car es fòrça probable que te vantes de parlar una “granda lenga” e de mespresar las “pichonas”. Per tant, çò mai probable es que pèrdas l’escasença de conéisser la riquesa d’aquelas culturas que mesprèsas sens quitament las conéisser. Mas es pas ton ignorància que nos farà cambiar de lenga, avèm resistit a mai qu’aquò. Aviam una lenga e mai l’avèm encara.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#4
As un pichon problema d'ego brave tozet.
1- çò que comprenes pas, degun o compren
2- çò que comprenes pas es inventat
3- siás talament ufanós que demandar una explica te fariá una torsedura de cap
Per diser "couche" coneissi 4 mots en occitan segur que los coneisses tu tanben : los espèri !
#4
As un pichon problema d'ego brave tozet.
1- çò que comprenes pas, degun o compren
2- çò que comprenes pas es inventat
3- siás talament ufanós que demandar una explica te fariá una torsedura de cap
Per diser "couche" coneissi 4 mots en occitan segur que los coneisses tu tanben : los espèri !
#4
I a ren d'inventat aquiu mon paure e per çò qu'es del cumascle pensi qu'es pas corrent ençò dels occitanistes.
Se sabes pas ta lenga vai t'en l'aprene !
#4
I a ren d'inventat aquiu mon paure e per çò qu'es del cumascle pensi qu'es pas corrent ençò dels occitanistes.
Se sabes pas ta lenga vai t'en l'aprene !
#3 amusant : vaqui un especialista dels mots mai o mens inventats o post-cassinhaguencs que degun capis que pren la pena de revirar en francés un mot puslèu ben conoissut...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari