editorial
«Parlar deth temps damb eth vesin»
Dissabte, a l’ocasion de la Jornada Europèa de las Lengas, las autoritats europèas, dont lo Conselh d’Euròpa, publiquèron de comunicats per fin de preservar e promòure la rica diversitat culturala e lingüistica. De polidas intencions que jamai son pas traduchas en òbras. Ça que la, cossí volèm que las autoritats sensiblas a la justícia lingüistica agiscan se lor disèm pas que sèm encara aicí e que volèm viure? Se lo Conselh d’Euròpa recebèsse ara una delegacion occitanista, li saupriam dire çò que volèm lo pòble occitanofòn? Se sabèm çò què volem? Mai d’occitan a l’escòla? Es sonque aquò, çò que volèm?
La darrièra enquista sòciolingüistica de l’ÒPLO es estada interpretada per qualques mèdias catalans coma la confirmacion definitiva d’un procès de remplaçament lingüistic. D’autres i veson una esperança. De fach, i constatam que la majoritat de la populacion de la partida occidentala d’Occitània vòl que s’aplique de mesuras per preservar e desvolopar la lenga.
Darrièrament, avèm centrat lo combat sus l’escòla. Es normal. Nos i devèm batre arderosament, mai que mai en aqueste moment que la darrièra reforma educativa francesa, e sa mesa en òbra, es a eliminar definitivament l’occitan de l’educacion publica. Qualques escolans d’Occitània an agut e an l’astre de poder aprene la lenga, gràcias als esfòrces eroïcs dels ensenhaires per capitar a la poder ensenhar a qualques unes. Mas en defòra de las classas la pòdon pas emplegar. Es pas brica presenta dins lor vida vidanta.
Per adobar aquò, qualques unes nos sèm meses a l’òbra e avèm entamenat de petitas oasis de normalitat, coma Jornalet, o coma las ràdios en occitan, las produccions audiovisualas, las revistas, los libres, qualques festenals o estagis... Mas tot aquò son pas que de petitas gotas d’aiga dins un ocean que nos mesprèsa e nos ignòra.
Cresèm que cal pas desmembrar lo combat politic que ten per tòca de la descolonizacion. Cal refortir e unificar los movements politics occitanistas actualas. Cal recobrar la lucha dels carbonièrs de la Sala, de Larzac, de Robèrt Lafont... arrestem pas de denonciar los viòls de nòstres dreches a las institucions e las organizacions internacionalas, batem-nos per que las administracions responsablas de l’etnocidi occitan reconescan lor error, demanden perdon a las victimas de la Vergonha, e entamenen de politicas lingüisticas que discriminen positivament l’occitan per tal que cap d’occitanofòn se senta pas estrangièr en parlant sa lenga amb sos vesins.
Dins la cançon Adius a la Val d’Aran de Nadau, Joan de Nadau canta una tièra de causas polidas del país de cap de Garona e i soslinha lo fach que l’occitan siá una lenga viva e sociala:
E ben... sabèm plan çò que volèm! Volèm passejar e saludar lo mond en occitan, partejar lo pan e lo vin e parlar. Vaicí la tòca que volèm aténher: «parlar deth temps damb eth vesin».
La darrièra enquista sòciolingüistica de l’ÒPLO es estada interpretada per qualques mèdias catalans coma la confirmacion definitiva d’un procès de remplaçament lingüistic. D’autres i veson una esperança. De fach, i constatam que la majoritat de la populacion de la partida occidentala d’Occitània vòl que s’aplique de mesuras per preservar e desvolopar la lenga.
Darrièrament, avèm centrat lo combat sus l’escòla. Es normal. Nos i devèm batre arderosament, mai que mai en aqueste moment que la darrièra reforma educativa francesa, e sa mesa en òbra, es a eliminar definitivament l’occitan de l’educacion publica. Qualques escolans d’Occitània an agut e an l’astre de poder aprene la lenga, gràcias als esfòrces eroïcs dels ensenhaires per capitar a la poder ensenhar a qualques unes. Mas en defòra de las classas la pòdon pas emplegar. Es pas brica presenta dins lor vida vidanta.
Per adobar aquò, qualques unes nos sèm meses a l’òbra e avèm entamenat de petitas oasis de normalitat, coma Jornalet, o coma las ràdios en occitan, las produccions audiovisualas, las revistas, los libres, qualques festenals o estagis... Mas tot aquò son pas que de petitas gotas d’aiga dins un ocean que nos mesprèsa e nos ignòra.
Cresèm que cal pas desmembrar lo combat politic que ten per tòca de la descolonizacion. Cal refortir e unificar los movements politics occitanistas actualas. Cal recobrar la lucha dels carbonièrs de la Sala, de Larzac, de Robèrt Lafont... arrestem pas de denonciar los viòls de nòstres dreches a las institucions e las organizacions internacionalas, batem-nos per que las administracions responsablas de l’etnocidi occitan reconescan lor error, demanden perdon a las victimas de la Vergonha, e entamenen de politicas lingüisticas que discriminen positivament l’occitan per tal que cap d’occitanofòn se senta pas estrangièr en parlant sa lenga amb sos vesins.
Dins la cançon Adius a la Val d’Aran de Nadau, Joan de Nadau canta una tièra de causas polidas del país de cap de Garona e i soslinha lo fach que l’occitan siá una lenga viva e sociala:
«Era passejada, un ser d’estiu,
E com te va? adiu, adiu,
Un troç de pan, un cop de vin,
Parlar deth temps, damb eth vesin...»
E com te va? adiu, adiu,
Un troç de pan, un cop de vin,
Parlar deth temps, damb eth vesin...»
E ben... sabèm plan çò que volèm! Volèm passejar e saludar lo mond en occitan, partejar lo pan e lo vin e parlar. Vaicí la tòca que volèm aténher: «parlar deth temps damb eth vesin».
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari