Dijaus passat, coma cada 17 de junh, era Val d’Aran que hestegec era Hèsta nacionau, enguan damb era commemoracion deth 30u anniversari dera restauracion der autogovèrn. Eth 17 de junh de 1991, eth país occitan de cap de Garona qu’arrecuperèc es sues institucions 157 ans dempús dera sua abolicion pes autoritats espanhòles. Ua des figures clau d’aquera reüssida istorica siguec era prumèra sindica d’Aran, Maria Pilar Busquet Medan (1937-2016).
 
Pilar Busquet siguec sòcia fondadora dera associacion vesiau Es Terçons, qu’ena fin des ans 1970 lutèc entà arrecuperar es institucions d’autogovèrn istoriques d’Aran. Ua revendicacion que s’artenhec damb era arrecuperacion deth Conselh Generau d’Aran, e enes sues prumères eleccions siguec elegida sindica d’Aran, cargue qu’exercic enquia 1993. Entre 1984 e 1992 auie estat deputada en Parlament de Catalonha en tot èster era prumèra a parlar aranés en aquera cramba.
 
Escrivana e grana occitanista, guanhèc era Flor d’òr enes Jòcs Floraus dera Escòla deras Pirenèas e eth Concors de poesia e de pròsa deth Musèu Etnologic dera Val d’Aran. Tanben siguec membre dera Comission Oficiau entara Normalizacion Lingüistica der Aranés e responsabla de cultura d’Aran entre 1977 e 1980.
 
Eth sòn combat pera dignitat d’Aran e dera rèsta d’Occitània e pera egalitat des hemnes merite ua arreconeishença, mès que mès en aguesti 30 ans d’autogovèrn aranés.