editorial
Occitans sens o saber
En aqueste darrièr dimenge de l’annada publicam una entrevista fòrça interessanta de l’escrivan marselhés Joan Ives Casanòva. D’un latz, cresèm que l’occitanisme a besonh de se sarrar mai de Marselha, la vila pus importanta d’Occitània. De l’autre, las paraulas de Casanòva son dignas d’escotar e prene en compte.
Entre tantas causas, Casanòva rapòrta que, quand ensenhava la literatura occitana a l’universitat de Pau, o fasiá en provençal, çò que pausava pas cap de problèma scientific ni pedagogic, mas agradava pas a qualques unes. Aquela sòrta de replegament tanben los rapòrta de Provença ont, a mai, i a una “guèrra absurda dei grafias que nos a fach pron de mau”.
Interrogat sus la situacion de l’occitan, Casanòva ditz quicòm que nos a fach chifrar fòrça:
Benlèu un dels moments de l’istòria d’aqueste país nòstre ont los occitans an agut mai consciéncia d’èsser occitans foguèt dins la cauma dels carbonièrs de laa Sala, que son 60n anniversari raportàvem divendres. Los caumaires, que Bodon los apelavan “occitans sens o saber”, metèron en evidéncia lo comportament colonial de França envèrs Occitània. La cauma de la Sala representèt l’espelida de la consciéncia occitana dins una granda partida de la populacion del país, mas aquela consciéncia a davalat a mesura qu’a davalat l’usatge social de la lenga e sa transmission.
O remembrava Mistral amb rason quand disiá que la lenga èra la clau. Per tant, nòstres vòts per l’an que ven seràn sustot per que lo pòble occitan desire de recobrar sa lenga ancestrala, car es l’aisina per interpretar las causas e aver la consciéncia de voler viure al país. Aicí se sap que i a quicòm que truca, mas tant que serem pas capables de saber çò que truca, serem totjorn susceptibles de tombar dins las atrapas del populisme de l’extrèma drecha que profiècha de la situacion. Se cèrca de responsas sens saber pas quitament quina es la question que nos pausam. Se, benlèu, la question la caldriá pausar en la lenga pròpria del país?
Entre tantas causas, Casanòva rapòrta que, quand ensenhava la literatura occitana a l’universitat de Pau, o fasiá en provençal, çò que pausava pas cap de problèma scientific ni pedagogic, mas agradava pas a qualques unes. Aquela sòrta de replegament tanben los rapòrta de Provença ont, a mai, i a una “guèrra absurda dei grafias que nos a fach pron de mau”.
Interrogat sus la situacion de l’occitan, Casanòva ditz quicòm que nos a fach chifrar fòrça:
“Per qu’Occitània se fague d’esperela, faudriá que leis occitans agan consciéncia d’èstre d’occitans. Se totei leis occitanofòns foguèsson occitanistas… Jamai n’i aguèt una consciéncia viva e de massa en favor de la reconeissença sociala de l’occitan. Pòt cambiar? O fau esperar avans que siá tròp tard”.
Benlèu un dels moments de l’istòria d’aqueste país nòstre ont los occitans an agut mai consciéncia d’èsser occitans foguèt dins la cauma dels carbonièrs de laa Sala, que son 60n anniversari raportàvem divendres. Los caumaires, que Bodon los apelavan “occitans sens o saber”, metèron en evidéncia lo comportament colonial de França envèrs Occitània. La cauma de la Sala representèt l’espelida de la consciéncia occitana dins una granda partida de la populacion del país, mas aquela consciéncia a davalat a mesura qu’a davalat l’usatge social de la lenga e sa transmission.
O remembrava Mistral amb rason quand disiá que la lenga èra la clau. Per tant, nòstres vòts per l’an que ven seràn sustot per que lo pòble occitan desire de recobrar sa lenga ancestrala, car es l’aisina per interpretar las causas e aver la consciéncia de voler viure al país. Aicí se sap que i a quicòm que truca, mas tant que serem pas capables de saber çò que truca, serem totjorn susceptibles de tombar dins las atrapas del populisme de l’extrèma drecha que profiècha de la situacion. Se cèrca de responsas sens saber pas quitament quina es la question que nos pausam. Se, benlèu, la question la caldriá pausar en la lenga pròpria del país?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Vist de Limòtges, Marselha, qu'es plan plan luenh. L'occitanisme a totjorn 'gut un tropisme plan miegjornau (Tolosa, Montpelhier, Marselha). Me suvene, l'i a mai d'una diesena d'annadas, quante l'IEO dau Lemosin aviá perpausat d'organizar una manifestacion "òc per l'occitan" a Garet, lor avian rit au nas, pertant qu'es mauconéisser l'istòria daus movament sociaus que Limòtges e Garet ne'n fugueren daus centres importants. Mas lo nòrd dau País d'òc, l'occitanisme se'n fot coma de la pola escoada. Zo rencure. Pertant l'i a tot un fum de besunhas que se fan en Lemosin e en Auvernha totjorn mauconegudas de la gent dau debàs, a començar per la literatura.
#6 E puèi aquel Cabrel a menimosament escafat son accent per faire mai credible, serios e respiechable ! Malgrat totis aqueles esfòrçes a còp d'ortofonista,ne demòra totjorn un pichon substrat, la pichonèta "pointe d'accent" que de tota mèna vos identificarà de longa coma ploc del "sud" a cò de la parisencalha.
Francis Cabrèl se ditz del Sud, en Occitània e pas encara occitan.
#4
Coming out of the closet = sortir du placard; abreujat en “coming out” (eissit de la limanda, eissit de l’arca), un eissit d’arca.
Atal lo peiroton nos fasquèc son eissit d’arca e la guilhemina tanben.
Vertat que “Coming out” fa mai chic !
L'òme occitan es una persona furtiva, que se lenga dambe l'accent e le francitan.
Que n'es conscient, que òc! D'aquiu de se díser Identitàriament occitan...un "coming out"...
E de que far collectivament, que s'entre-connoissen, en defòra d'un occitanisme litterari o cultural ?
Quines espacis de connivència?
Ha la connivència occitana!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari