editorial
L’escòla en occitan: una causida de militància e de consciéncia
Aquesta setmana, comença l’annada escolara dins la Republica Francesa. Coma cada an, de centenats de milièrs d’enfants e de joves tornaràn emplir las salas de classa e auràn de quitar la pigresa de l’estiu còp sec. Caldrà reprene lo fil educatiu, conéisser de mèstres nòus e retrobar los companhs. Totas las familhas afrontaràn los meteisses problèmas: la coabitacion de la vida al trabalh amb la vida en familha, los oraris escolars e las activitats extrascolaras, los manuals escolars, l’abilhatge nòu, los vestits d’espòrt e, dins fòrça cases, demandar d’ajuda als grands; siá d’argent, siá per anar quèrre los enfants a la sortida de l’escòla. Totes aquestes son los problèmas abituals de las familhas francesas, mas tanben de las familhas de pertot.
Ça que la, las familhas occitanas, o una bona partida d’elas, an encara un problèma de mai: l’escolarizacion en la lenga del país, es a dire en occitan. Impòrta pas se se causís una calandreta o una escòla publica bilingüa. Lo problèma es la causida d’una escòla occitana e las dificultats qu’aquò compòrta per las familhas. En qualques cases cal percórrer mai de quilomètres e en d’autres cal pagar mai de sòus. E al delà, cal totjorn balhar d’explicas a la familha per aver causit l’opcion legitima, e qualques escolans an la sensacion que lor opcion es minoritària e, en consequéncia, fòra de la normalitat. Uèi per uèi, se cal pas enganar: educar los enfants en la lenga del país contunha d’èsser una causida de militància e de consciéncia.
Mas es justament aquela militància qu’a fach avançar lo país dins lo camp educatiu. Sens los ensenhaires e las familhas que comencèron la primièra escòla occitana, d’autras ne serián pas vengudas. Cal totjorn de vam per far venir normalas aquelas proposicions que semblavan utopicas.
Semblariá qu’en plen sègle XXI, auriá aumentat la sensibilitat envèrs la diversitat culturala de l’administracion francesa. Mas foguèt justament lo ministre de l’educacion anterior que combatèt amb totas sas fòrças la Lei Molac. D’autre caire, vesèm que l’Ofici Public de la Lenga Occitana (ÒPLO) concentra sos esfòrces a acompanhar e encoratjar l’educacion en occitan dins l’oèst del país, del temps que l’èst d’Occitània se sent abandonat.
Es per aquò que cal manténer la militància e contunhar de far pression sus las administracions estatalas, regionalas, departamentalas e municipalas per espandir lo ret d’escòlas occitanas. Se cal pas relaxar e i cal emplegar mai de fòrça que jamai.
Ça que la, las familhas occitanas, o una bona partida d’elas, an encara un problèma de mai: l’escolarizacion en la lenga del país, es a dire en occitan. Impòrta pas se se causís una calandreta o una escòla publica bilingüa. Lo problèma es la causida d’una escòla occitana e las dificultats qu’aquò compòrta per las familhas. En qualques cases cal percórrer mai de quilomètres e en d’autres cal pagar mai de sòus. E al delà, cal totjorn balhar d’explicas a la familha per aver causit l’opcion legitima, e qualques escolans an la sensacion que lor opcion es minoritària e, en consequéncia, fòra de la normalitat. Uèi per uèi, se cal pas enganar: educar los enfants en la lenga del país contunha d’èsser una causida de militància e de consciéncia.
Mas es justament aquela militància qu’a fach avançar lo país dins lo camp educatiu. Sens los ensenhaires e las familhas que comencèron la primièra escòla occitana, d’autras ne serián pas vengudas. Cal totjorn de vam per far venir normalas aquelas proposicions que semblavan utopicas.
Semblariá qu’en plen sègle XXI, auriá aumentat la sensibilitat envèrs la diversitat culturala de l’administracion francesa. Mas foguèt justament lo ministre de l’educacion anterior que combatèt amb totas sas fòrças la Lei Molac. D’autre caire, vesèm que l’Ofici Public de la Lenga Occitana (ÒPLO) concentra sos esfòrces a acompanhar e encoratjar l’educacion en occitan dins l’oèst del país, del temps que l’èst d’Occitània se sent abandonat.
Es per aquò que cal manténer la militància e contunhar de far pression sus las administracions estatalas, regionalas, departamentalas e municipalas per espandir lo ret d’escòlas occitanas. Se cal pas relaxar e i cal emplegar mai de fòrça que jamai.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Crec, que és clar, si estem en l'Occitània, s'ha de parlar, aprendre i fer en via pública, en Occità, és una lògica Universal que cau pel propi pes.
La resta...son o haurien d'esser petites anomalies, però falta que facin cas aquests que manen i que volen tenir colonitzada l'Occitània, només per donar pel s...
El futur es del País i la seva gent ,i ja saben que volem.
Visca la Terra...Lliure!
L'Ernest, "El Tàrrega".
Limits de l’escòla en òc
L’escòla ten les sius limits de per le siu quite format mai que mai passiu d’escotar, notar, lièger, dambe pauc de paraula e d’intercambi e de per l’embarrament d’una lenga d’ensenhament estranhèira, quand venguda fòra familha e fòra carrièiras.
Estimarai mai une practica activa extrascolara en d’activitats esportivas normalas dins l’encastre de clubs…tal coma se fai en Catalonha sud.
#5 E donc, l'accent que li es estat transmés per via societaa e familiala non vos agradant pas, aquela autora occitana talentuosa e militanta de tria, non a, segon vis, que de sa calar e de se terrar dins la vergonha prigonda ? Vos i caldrà acostumar : quand parla francés, aquela generacion lo parla "amb un accent estandardizat mediaticament". E coma es de francésx, ieu, m'en chauti plan. Quand parla en occitan, M. DUpon se'n sortís fòrça plan, e tota sa generacion foguèsse tant eficàcia coma ela a parlar nòstra lenga, ne seriái ieu fòrça urós e solaçat.
Ajustarai quicòm encara : dins una classa de collègi "mejana" del sud tolosan, entre la mitat e los dos tèrces de patronimes occitans. E ben lo mai clar dels volontaris a l'ensenhament de l'occitan demèst los escolans fasián partida del darrièr tèrç, lo, patronimicament parlant, "mai exotic". E son eles, mon pòble. Los autres, coma de fedas menadas pel pastre francizant a se far tondre, se prenián mailèu lo latin, o res mai… Los futurs occitans, per tan rars que foguèran, los prendrai coma vendràn, coralament, frairalament, e amb grand gaug e reconeissença.
#4 Que m'estimi mei d'enténer quauqu'un a parlar francés dab l'accent deu sud que "occitan" dab un accent ponchut franchimand...
#2 L'escrivan Maëlle Dupon, per exemple, a seguida l'escòla en occitan, a çò que ne m'a contat, e o m'a contat en occitan, plan naturalament, al moment de la parucion d'un de sos darrièrs libres en, occitan, de plan bèla qualitat, dins l'encastre d'un rescontres internacional d'escrivans que i representava fìorça dignament la nòstra lenga e la nòstra cultura. Sense l'escòla en occitan, qué seriá estada l'òbra occitana d'aquela jove femna, al plan militant e al plan literari ?
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari