editorial
Una valenta resisténcia
Raportàvem dijòus passat lo decès de “l’Indian del Trauc”. Li disián aital (en portugués “ĺndio do Buraco”) a causa dels traucs prigonds trobats dins caduna de las cabanas ont abitèt. Se tracta de traucs estreches d’unes dos mètres de prigondor. Se’n coneis pas la tòca; per d’unes los emplegava per caçar, per d’autres se’n servissiá per s’amagar, e encara d’autres creson que provenián d’una tradicion ancestrala de son pòble escantit. O sauprem pas jamai. Degun sap pas quin èra son nom ni quina lenga parlava.
L’òme del trauc viviá tot sol dempuèi 1995, quand de grands entrepreneires agricòlas (los fazendeiros) ataquèron son pòble e el ne foguèt lo sol subrevivent. Foguèt un masèl entre tantes, que los colpables son pas jamai estats punits.
Pendent las darrièras annadas, la Fondacion Nacionala de l’Indian (Funai) s’assegurèt que sas tèrras foguèsson pas envasidas pels fazendeiros, li daissèron d’aisinas per l’ajudar a subreviure e lo susvelhèron de luènh amb de drònes. Ensagèron de parlar amb el pel darrièr còp en 2005 mas comprenguèron que voliá pas comunicar. Refusava tot contacte amb d’autres pòbles, originaris o non, e mai d’antropològs creson que voliá pas revelar sa lenga.
Aviá aperaquí 60 ans e èra en bona santat. Caçava de pòrcs salvatges, d’aucèls e de monins amb un arc e de sagetas. L’an trobat mòrt dins son amac, al costat de son ostal, sens cap de senhal de violéncia ni de patiment, cobèrt de plumas d’un aucèl roge similar al papagai. Segon los cercaires, jasiá per esperar tot doçament la mòrt quand arribèt l’ora. Amb son decès, se ven de completar lo genocidi d’una nacion que coneissèm pas e que, benlèu, coneisserem pas jamai.
Ara, esperam que lo trabalh medicolegal serà rapid e son còrs serà respectat e repausarà dins sa tèrra indigèna de Tanaru. Esperam que lo país de Tanaru demorarà preservat de tota esplecha e que vendrà un memorial del genocidi e un omenatge a sa brava resisténcia. Esperam qu’aquela tèrra serà solament trepejada pels arqueològs e antropològs qu’estudiarán e metràn en valor aquesta cultura que ven de desaparéisser.
L’òme del trauc viviá tot sol dempuèi 1995, quand de grands entrepreneires agricòlas (los fazendeiros) ataquèron son pòble e el ne foguèt lo sol subrevivent. Foguèt un masèl entre tantes, que los colpables son pas jamai estats punits.
Pendent las darrièras annadas, la Fondacion Nacionala de l’Indian (Funai) s’assegurèt que sas tèrras foguèsson pas envasidas pels fazendeiros, li daissèron d’aisinas per l’ajudar a subreviure e lo susvelhèron de luènh amb de drònes. Ensagèron de parlar amb el pel darrièr còp en 2005 mas comprenguèron que voliá pas comunicar. Refusava tot contacte amb d’autres pòbles, originaris o non, e mai d’antropològs creson que voliá pas revelar sa lenga.
Aviá aperaquí 60 ans e èra en bona santat. Caçava de pòrcs salvatges, d’aucèls e de monins amb un arc e de sagetas. L’an trobat mòrt dins son amac, al costat de son ostal, sens cap de senhal de violéncia ni de patiment, cobèrt de plumas d’un aucèl roge similar al papagai. Segon los cercaires, jasiá per esperar tot doçament la mòrt quand arribèt l’ora. Amb son decès, se ven de completar lo genocidi d’una nacion que coneissèm pas e que, benlèu, coneisserem pas jamai.
Ara, esperam que lo trabalh medicolegal serà rapid e son còrs serà respectat e repausarà dins sa tèrra indigèna de Tanaru. Esperam que lo país de Tanaru demorarà preservat de tota esplecha e que vendrà un memorial del genocidi e un omenatge a sa brava resisténcia. Esperam qu’aquela tèrra serà solament trepejada pels arqueològs e antropològs qu’estudiarán e metràn en valor aquesta cultura que ven de desaparéisser.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
"un masèl entre tantes, que los copables son pas jamai estat punits "...
"lo genocidi d'una nacion que coneissèm pas e benlèu coneisserem pas jamai"..
"aquesta cultura que ven de desaparéisser "...
N'es pas solament un crimi contre quauques umans , contre un poble ,.. un genocidi , un etnocidi..
Es un crimi CONTRA L' UMANITAT .
Cada occitan , que clama que " nòsta lenga es lenga de l'umanitat", se sentis concernit .
De grands entrepreneires agricòlas (los fazendeiros) ataquèron son pòble e el ne foguèt lo sol subrevivent. Foguèt, donc, non solament un masèl entre tantes, mas la vertadièra exterminacion d'un pòble, menda de cap en cima e radicalament complida, que los colpables non son pas jamai estats punits. E quin castic, per un crimi aital, LO crimi total e definitiu ?
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari