editorial
Las leiçons a tirar de Jacinda Ardern
Jacinda Ardern anoncièt divendres que quitava d’èsser primièra ministra de la Nòva Zelanda d’aicí al 7 de febrièr e convoquèt d'eleccions legislativas pel 14 d’octòbre. Ardern justifiquèt sa decision en assolidant qu’aviá pas pus d’energia per contunhar e assegurèt qu’un politician deu saber quand deu renonciar. “Es possible d’èsser fòrt e aimable a l’encòp e tanben d'èsser la sòrta de cap que sap quora es ora de partir”, çò diguèt. De fach, una de las causas mai positivas de sos mandats es qu’a demostrat al Mond entièr qu’un cap politic pòt governar sus la basa de l’empatia e de l’amabilitat.
Ardern passarà a l’istòria per sa gestion dels atemptats terroristas contras doas mosquetas en 2019, ont moriguèron una cinquantena de personas. Ela priorizèt, abans tot, de mostrar sa solidaritat amb las victimas, e carguèt un vel per abraçar amb emocion las familhas musulmanas de las victimas. Qualques jorns pus tard, la politiciana neozelandesa demandèt publicament perdon per aver pas sauput prevenir l’atemptat en tot reconéisser que son govèrn “s’èra centrat sonque sus la menaça jihadista”. Una autra mòstra d’amabilitat e d’umilitat d’Ardern venguèt en agost de 2021. Alavetz demandèt perdon pels Dawn Raids, las perquisicions antimigrants dels ans 1970 que miravan sonque las personas originàrias de las illas del Pacific. Aquel perdon foguèt acompanhat de l’anóncia que son govèrn finançariá amb 2,1 milions de dolars neozelandeses (aperaquí 1,25 milion d’èuros) de borsas d’estudis de formacion pels joves de Samoa, Fiji, Tuvalu e las autras comunautats afectadas.
Mas benlèu lo costat que nos a mai captivats del biais de far d’Ardern es sa consciéncia de la lenga maòri e del respècte de la diversitat. Dins son segond mandat, la dirigenta trabalhista aviá capitat a formar lo govèrn mai divèrs de l'istòria de son país. Lo 25% de l’executiu e una vintena de deputats provenián de la comunautat maòri, lo pòble autoctòn de la Nòva Zelanda. De fach, l’empatia sociala e lingüistica d’Ardern amb lo pòble maòri l’encoratgèt a n’aprene la lenga. Fa quatre ans, diguèt publicament a la television maòri del país que sa filha creisseriá en mestrejant las doas lengas: lo maòri e l’anglés. Segon Ardern, lo maòri es una lenga oficiala que “bastís”.
Se calcula qu’en 1910, lo 90% dels neozelandeses parlavan maòri e qu’en 1950 aquel percentatge aviá davalat fins al 26%. A l’ora d’ara sonque lo 3% dels abitants de la Nòva Zelanda parlan la lenga. Se fasiam una estimacion parièra a respècte de l’occitan, las donadas cambiarián pas gaire. La diferéncia es qu’Ardern establiguèt una politica lingüistica amb una tòca precisa: qu’un milion de neozelandeses venguèsson de locutors de maòri en 2040.
Amabilitat, umilitat, reconeissença de las errors en prepausant de solucions per las adobar e consciéncia de las lengas e las cuturas autoctònas. Vaquí las qualitats d’una politiciana, que tanben a renonciat quand a considerat qu’èra ora d’o far. Ne coneissetz d’autres, de politicians aital?
Ardern passarà a l’istòria per sa gestion dels atemptats terroristas contras doas mosquetas en 2019, ont moriguèron una cinquantena de personas. Ela priorizèt, abans tot, de mostrar sa solidaritat amb las victimas, e carguèt un vel per abraçar amb emocion las familhas musulmanas de las victimas. Qualques jorns pus tard, la politiciana neozelandesa demandèt publicament perdon per aver pas sauput prevenir l’atemptat en tot reconéisser que son govèrn “s’èra centrat sonque sus la menaça jihadista”. Una autra mòstra d’amabilitat e d’umilitat d’Ardern venguèt en agost de 2021. Alavetz demandèt perdon pels Dawn Raids, las perquisicions antimigrants dels ans 1970 que miravan sonque las personas originàrias de las illas del Pacific. Aquel perdon foguèt acompanhat de l’anóncia que son govèrn finançariá amb 2,1 milions de dolars neozelandeses (aperaquí 1,25 milion d’èuros) de borsas d’estudis de formacion pels joves de Samoa, Fiji, Tuvalu e las autras comunautats afectadas.
Mas benlèu lo costat que nos a mai captivats del biais de far d’Ardern es sa consciéncia de la lenga maòri e del respècte de la diversitat. Dins son segond mandat, la dirigenta trabalhista aviá capitat a formar lo govèrn mai divèrs de l'istòria de son país. Lo 25% de l’executiu e una vintena de deputats provenián de la comunautat maòri, lo pòble autoctòn de la Nòva Zelanda. De fach, l’empatia sociala e lingüistica d’Ardern amb lo pòble maòri l’encoratgèt a n’aprene la lenga. Fa quatre ans, diguèt publicament a la television maòri del país que sa filha creisseriá en mestrejant las doas lengas: lo maòri e l’anglés. Segon Ardern, lo maòri es una lenga oficiala que “bastís”.
Se calcula qu’en 1910, lo 90% dels neozelandeses parlavan maòri e qu’en 1950 aquel percentatge aviá davalat fins al 26%. A l’ora d’ara sonque lo 3% dels abitants de la Nòva Zelanda parlan la lenga. Se fasiam una estimacion parièra a respècte de l’occitan, las donadas cambiarián pas gaire. La diferéncia es qu’Ardern establiguèt una politica lingüistica amb una tòca precisa: qu’un milion de neozelandeses venguèsson de locutors de maòri en 2040.
Amabilitat, umilitat, reconeissença de las errors en prepausant de solucions per las adobar e consciéncia de las lengas e las cuturas autoctònas. Vaquí las qualitats d’una politiciana, que tanben a renonciat quand a considerat qu’èra ora d’o far. Ne coneissetz d’autres, de politicians aital?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#9 Pensi que mai qu'una sotmession a l'islam (foguèsse de façada !) èra ni mai ni mens que de com', e coma se dèu, una com' a l'anglo-saxona, plan ipocrita e cofla d'emocional. Coma quand lo Macron potonèja los dos rastàs dins lor bidonvila.
Botar la vela islamica per nar saludar la comunautat musulmana, aquela promèira menistra nòva‑zelandesa es lo prototipe de la femna politica occidentala sotmesa a l'islam… Vergonha ! Natz màs veire coma fason dinc los país de cultura islamica embé los monde que creson pas dinc lur religion…
E òc, coma que, es pas lo tot de ganhar a la Politic Academy ! La paura filha a fenit per s'entrevar que governar un païs èra pas unencament accedir al mond meravilhós de la jet-set mediatica e de la pressa people, mas qu'èra tanben un trabalh. Un trabalh vertadièr, cansaire e cansadis, sovent pron aluenchat del pantais narcissic vendut per la societat de consommation, de la star que senhorèja ufanosa sul seu pedestal.
Autra consequencia d'aquel drama tragi-comic de desencant d'enfant-rei (que, pecaire, se'n remetrà fòrça plan,vai !) es que l'internacionala bobòta e ben-pensanta ven tornamai de pèrdre una de sas icònas. Pas grèu, tardaran pas a nos en fabricar una autra !
Ai plan sovent remarcat que, en co nòstre, las personas favorablas o curiosas cap a l'occitan son las mai interessantas, quin que siá l'escasença que compartiguèri amb elas. Òsca Dòna Ardern.
Volètz dire que, en 1910, 90% dels maòris parlavan lor lenga. Las proporcions son ara que parlan la lenga correntament 1% dels neozelandeses, valent a dire 6,5% dels maòris.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari