editorial
De Besièrs a Tolosa
Dins un encastre de protèstas socialas per tot l’estat francés ont lo govèrn se servís d’una astúcia autoritària coma lo 49.3, venèm de passar una setmana d’efemeridas importantas per l’occitanisme. Dijòus passat, 16 de març, celebràvem los cent ans de la naissença de Robèrt Lafont, un dels pus grands intellectuals e activistas contemporanèus de la lenga nòstra tant al nivèl literari coma istoric e politic. Aquel meteis 16 de març, l’occitanisme mai romantic remembrava a Montsegur la desfacha de 1244, un fach fòrça important de l’istòria que long dels sègles a fargat lo país nòstre e que la nos ensenhan pas a l’escòla. L’endeman, divendres 17 de març, correspondiá als 16 ans de la segonda granda manifestacion per la lenga occitana qu’amassèt 20 000 personas a Besièrs. Èra la seguida d’aquel 22 d’octòbre de 2005 a Carcassona. Seguirián tres autras manifestacions: Carcassona, lo 24 d’octòbre de 2009; Tolosa, lo 31 de març de 2012, e Montpelhièr, lo 24 d’octòbre de 2015.
La còla de l’ADÒC, l’associacion que realizam aqueste quotidian en linha, sèm estats presents a totas aquelas protèstas, mas n’i a doas que tenon per nosautres una importància especiala: a Besièrs en 2007, nasquèt l’idèa de crear un quotidian occitan en linha en seguissent la draia de Vilaweb e, a Tolosa en 2012, lo sòmi se faguèt realitat; lo 31 de març que ven, seràn los 11 ans de l’espelida de Jornalet. Avèm passat onze ans a publicar en occitan cada jorn sens arrèst, malgrat la manca de temps, de ressorsas, d’argent e mai de moral, de còps que i a.
Las manifestacions “Anem, òc” an aguda una importància istorica e an mes en evidéncia que d’occitanistas de drecha e d’esquèrra, d’ecologistas e de partisans de l’energia nucleara, d’atèus e de catolics, de rics e de paures, de pacifistas e de militaristas, de personas simpaticas e antipaticas... avèm agut mostrat totes que sèm capables d’agir amassa e ensems per çò mai considerable: salvar la lenga e la cultura del país, e far avançar Occitània per que recobre sa lenga, sa cultura e l’enveja de marchar a son aise... doncas, de “viure al país”.
Après los vinhairons lengadocians, los carbonièrs de la Sala e las luchas de Larzac, nòstra revendicacion es totjorn viva e ganha de fòrças. Delà lo grand passacarrièra que lo visquèt Rodés en 2013 o la protèsta de Vilanòva de Magalona en 2010, las protèstas foguèron nombrosas en tota Occitània per gardar la lenga dins l’educacion publica quand lo ministre Blanquer l’eliminèt. Tanben son estats nombroses los actes de sosten a Paul Molac e sa lei de proteccion de las lengas minorizadas qu’obtenguèt miraclosament lo sosten de l’Assemblada Nacionala francesa mas que la descafeïnèt la Cort Constitucionala. L’occitan es en una situacion pietadosa, mas los ensenhaires, los escolans, las associacions politicas, socialas, culturalas, etc., organizan d’eveniments en favor de la lenga e mòstran cada setmana que sèm encara aicí. Es benlèu lo temps de començar de chifrar a una autra manifestacion unitària de l’occitanisme. Per nosautres, ara, Marselha seriá l’endrech ideal per l’aculhir.
Volèm clavar aqueste editorial amb qualques paraulas del lingüista Jesús Tuson dins son libre El luxe del llenguatge (Empúries, 1996):
La còla de l’ADÒC, l’associacion que realizam aqueste quotidian en linha, sèm estats presents a totas aquelas protèstas, mas n’i a doas que tenon per nosautres una importància especiala: a Besièrs en 2007, nasquèt l’idèa de crear un quotidian occitan en linha en seguissent la draia de Vilaweb e, a Tolosa en 2012, lo sòmi se faguèt realitat; lo 31 de març que ven, seràn los 11 ans de l’espelida de Jornalet. Avèm passat onze ans a publicar en occitan cada jorn sens arrèst, malgrat la manca de temps, de ressorsas, d’argent e mai de moral, de còps que i a.
Las manifestacions “Anem, òc” an aguda una importància istorica e an mes en evidéncia que d’occitanistas de drecha e d’esquèrra, d’ecologistas e de partisans de l’energia nucleara, d’atèus e de catolics, de rics e de paures, de pacifistas e de militaristas, de personas simpaticas e antipaticas... avèm agut mostrat totes que sèm capables d’agir amassa e ensems per çò mai considerable: salvar la lenga e la cultura del país, e far avançar Occitània per que recobre sa lenga, sa cultura e l’enveja de marchar a son aise... doncas, de “viure al país”.
Après los vinhairons lengadocians, los carbonièrs de la Sala e las luchas de Larzac, nòstra revendicacion es totjorn viva e ganha de fòrças. Delà lo grand passacarrièra que lo visquèt Rodés en 2013 o la protèsta de Vilanòva de Magalona en 2010, las protèstas foguèron nombrosas en tota Occitània per gardar la lenga dins l’educacion publica quand lo ministre Blanquer l’eliminèt. Tanben son estats nombroses los actes de sosten a Paul Molac e sa lei de proteccion de las lengas minorizadas qu’obtenguèt miraclosament lo sosten de l’Assemblada Nacionala francesa mas que la descafeïnèt la Cort Constitucionala. L’occitan es en una situacion pietadosa, mas los ensenhaires, los escolans, las associacions politicas, socialas, culturalas, etc., organizan d’eveniments en favor de la lenga e mòstran cada setmana que sèm encara aicí. Es benlèu lo temps de començar de chifrar a una autra manifestacion unitària de l’occitanisme. Per nosautres, ara, Marselha seriá l’endrech ideal per l’aculhir.
Volèm clavar aqueste editorial amb qualques paraulas del lingüista Jesús Tuson dins son libre El luxe del llenguatge (Empúries, 1996):
“Vos cridi a aimar lo lengatge e a aimar e defendre las lengas, lor unitat prigonda e lo ventalh magnific de lor diversitat. Perque benlèu sèm sonque de lengas e, quand se’n pèrd una, perdèm una part essenciala de nosautres meteisses. E quand qualqu’un agís per escafar totas las lengas mens la siá, nos vòl far venir mens umans e va tot drech vèrs un camin sens retorn, vèrs lo mond inuman del silenci.”
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
E non sonque l'organisation, mas subretot la mediatizacion deu èsser al còr de la manifestacion abans pendent e après
Amb d'audàcia, podèm tot entrepréner, a condicion de trabalhar a l'organizacion, e subretot de non criticar pas los valents que se bolegan
òc es trist, mas es la realitat nòstra.
Cal partir d'aquò e pas de castèls en Espanha.
Dejà a l'epòca de Jaurès lor agradava pas que de politicians lor parlèssen en occitan, als obrièrs : avián benlèu ben l'impression que los prenián per de cons (De sexes feminins ?!! Quin rapòrt amb un pretendut necitge ?) los politics que lor parlavan "en patoès" coma s'èran pas pro intelligents per parlar francés, mentre quy'ran ja venguts pro nècis, justament, per voler qu'aqueles arlèris lor parlèssen en francés; coma se non foguèssen occiitans ! Escupir sus sa lenga pròpria val de s'escupir a la cara a se meteis.
#10 Avètz rason !!! doman encara i aurà de manifs de pertot, en Occitània de'n primièr, i cal anar : https://youtu.be/g9t8zsd1lWg
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari