editorial
Marselha coma paradigma
La vila occitana de Marselha es ongan Capitala Europèa de la Cultura, mas sembla qu’a desmembrat absoludament sa cultura autoctòna originària. Per qui o sàpia pas, pendent las òbras de remodelament del celèbre Pòrt Vièlh de la vila, qu’aculhirà un projècte de l’arquitècte Norman Foster, s’es retirat una estèla en onor de Victor Gelú, lo grand poèta marselhés del sègle XIX. Al bòrd de l’estèla i aviá tanben un bèl monument, que foguèt ja retirat a la fin de la Segonda Guèrra Mondiala perque èra estat damatjat pels ocupants alemands.
L’estèla fa pas partida del nòu projècte arquitectonic e, amb tota probabilitat, jamai pus serà exibida dins un espaci public marselhés, e aital Gelú tombarà definitivament dins l’oblit ciutadan. Es clar que dins la programacion culturala de Marselha i a pas cap d’eveniment ligat ni a la lenga ni a la cultura occitanas. Se sap ja que la vigor de la cultura francesa implica totjorn la destruccion d’una autra cultura, e dins aquel cas es la cultura occitana. Es trist de constatar que pel cònsol Jean-Claude Gaudin, la cultura occitana es quicòm d’empachatiu e vergonhable que cal amagar jos lo tapís.
Malaürosament, aqueste episòdi es pas brica una novetat. La destruccion de l’identitat occitana es estada la nòrma abituala de comportament de fòrça cònsols occitans al cors dels darrièrs decennis. E non parlam pas solament de lenga o de cultura. En aprofechant los damatges causats per la guèrra, fòrça centres istorics de fòrça vilas e vilatges foguèron desrocats o abandonats, e se concentrèt la populacion dins de grands airals residencials d’ostals individuals, entornejats d’enòrmes centres comercials. Los ancians nuclèus comercials son mòrts e uèi son de carrièras vuèjas o d’encenchas monumentalas e istoricas sens cap de vida comerciala ni familiala, ont i a solament d’institucions politicas e de restaurants per toristas. La destruccion de la trama sociala occitana foguèt una de las senténcias de mòrt de la cultura occitana: sens de vesins amb qui parlar la lenga, e amb de mèdias en francés, la substitucion d’una identitat per una autra foguèt solament una question de temps.
L’estèla fa pas partida del nòu projècte arquitectonic e, amb tota probabilitat, jamai pus serà exibida dins un espaci public marselhés, e aital Gelú tombarà definitivament dins l’oblit ciutadan. Es clar que dins la programacion culturala de Marselha i a pas cap d’eveniment ligat ni a la lenga ni a la cultura occitanas. Se sap ja que la vigor de la cultura francesa implica totjorn la destruccion d’una autra cultura, e dins aquel cas es la cultura occitana. Es trist de constatar que pel cònsol Jean-Claude Gaudin, la cultura occitana es quicòm d’empachatiu e vergonhable que cal amagar jos lo tapís.
Malaürosament, aqueste episòdi es pas brica una novetat. La destruccion de l’identitat occitana es estada la nòrma abituala de comportament de fòrça cònsols occitans al cors dels darrièrs decennis. E non parlam pas solament de lenga o de cultura. En aprofechant los damatges causats per la guèrra, fòrça centres istorics de fòrça vilas e vilatges foguèron desrocats o abandonats, e se concentrèt la populacion dins de grands airals residencials d’ostals individuals, entornejats d’enòrmes centres comercials. Los ancians nuclèus comercials son mòrts e uèi son de carrièras vuèjas o d’encenchas monumentalas e istoricas sens cap de vida comerciala ni familiala, ont i a solament d’institucions politicas e de restaurants per toristas. La destruccion de la trama sociala occitana foguèt una de las senténcias de mòrt de la cultura occitana: sens de vesins amb qui parlar la lenga, e amb de mèdias en francés, la substitucion d’una identitat per una autra foguèt solament una question de temps.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#7 adiu amic, faguessiatz de fòtos de tot aquò (monuments que parleriatz : Montfòrt, Godolin...), un còup mesas dins la galariá fòto de jornalet, va veiriam totei.
Lo problèma deu monument en aunor de Gelú que's pòt adobar aisadament, ça'm sembla. Jo que'm brembi quan los Tolosans e's hiquèm a protestar quan la placa qui raperava l'assassinat de Simon de Monfort estó esconuda peu panèu de programacion deu teatre Sorano. Resultat: que deishèn de l'estujar e lo panèu que i ei enqûèra e tostemps plan vededer. E pas question de tocar a l'estatua de Godolin, gran figura tolzana!
Vertat qu'ei, Victòr Gelú qu'ei sustot coneishut per la violéncia urbana qui règna a la plaça marselhesa qui'n pòrta lo nom, que non per l'òbra de l'escrivan. Qui lei o a lejut Gelú? Jo que vau sajar d'ac har, tè!
Força germans occitans, no us rendiu mai, sou la savia de la nacio occitana i la llavor del resorgir de la llengua i la la cultura d'oc.
Disètz : "Al bòrd de l’estèla i aviá tanben un bèl monument, que foguèt ja retirat a la fin de la Segonda Guèrra Mondiala perque èra estat damatjat pels ocupants alemands."
Se parlatz de l'estatua dau poèta, s'es jamai trobada pròchi de l'estèla mai au mitan de la plaça Victor Gelu qu'èra la plaça centrala dei vièlhs quartiers marselhés completament abalits a la fin de la seconda guerra mondiala per leis alamands. L'estatua l'èra ja pas mai, me sembla que foguèt fonduda per lei nazis per ne far d'obus.
Concernissent l'estèla, siam a assajar de la recuperar, vos ne'n tendram assabentat.
E concernissent la calandreta a Marselha, l'a de moviments actualament, quauqueis acampadas se son ja debanadas. Wait and see.
#3 Deves ben mau conoisser Marselha per parlar "d'acceptacion dau provincialisme". Lo monde s'arresta pas au nombre de personas que van ais acamps dau Manifèsta occitanista. Es lo promier còp qu'ausissi parlar de "flaquesa de la resisténcia populara" rapòrt a Marselha, qu'es bessai - segur, a mon vejaire - la soleta vila occitana que, justament, la resisténcia populara, luench d'èstre flaca, pausa puslèu problèma ais autoritats competentas despuei un molon de temps...
#3 Per la Calandreta marselhesa, n'i aguèt una (entorn deis annadas 2000) que durèt basta qu'un an me sembla. Despuèi, plus de projècte dins la ciutat focèa ni mai dins l'entorn...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari