Lo 23 d’abril foguèt Sant Jòrdi que, malgrat que siá jorn obrant, es la fèsta del libre en Catalonha. Los catalans profièchan dempuèi de decennis d’aquela data per regalar de libres e de ròsas, fach que supausa que lo 10% aperaquí de totes los libres venduts en Catalonha se vendon pendent aquela jornada unica. Es, doncas, una reüssida absoluda e per aquò la fèsta del libre e de la ròsa s’es exportada amb succès a de luòcs tan luènhs coma Japon. Coma cada annada, de mai, la jornada servís a debatre la situacion del libre e del public lector. A l’escasença d’aquel debat, Jornalet vòl exprimir qualques reflexions sul libre en lenga occitana.
 
E mai siá vertat que la publicacion de libres en lenga d’òc creis, es vertat tanben que cal un madurament del sector editorial en occitan. De que volèm dire amb aquò? Primièrament, volèm dire qu’aquel editor qu’edita mal prejudica l’autor. Fòrça editors occitans sabon pas çò qu’es lo “marge de religadura”. Aquò’s un mistèri per eles. Tanben cal desvolopar la correccion lingüistica: es un trabalh essencial dins totes los ostals d’edicion normals e dins totas las lengas normalas, e fòrça editors occitans sabon pas encara çò qu’es... L’edicion en occitan li cal quitar d’èsser un trabalh militant per venir simplament un trabalh: un trabalh normal, un trabalh professional. E amb aquò, se cal, tanben militant. Perqué pas? Editar de libres en occitan deuriá quitar d’èsser un acte d’occitanisme per passar a èsser un acte de normalitat. Aquela mission, que sabèm qu’es pas simpla, passa per prene suènh de l’edicion e del dessenh dels libres, e tanben per una seleccion mai comerciala que faga possible un minim retorn economic, e que las librariás, en consequéncia, vejan la literatura en occitan coma un sector de negòci e pas coma un gèst de condescendéncia.
 
E a l’encòp, als occitanofòns lor cal comprene qu’una literatura a besonh d’un public. Crompar de libres en occitan, e los legir sustot, es una accion imprescindibla per far progressar la lenga e far créisser un sector cultural basic en quina cultura que siá. Aquò’s l’istòria del peis que se mòrd la coa: mai i a de lectors, mai es gròs lo montant d’operacions, e d’ont mai es gròs lo montant d’operacions, mai i a de personas interessadas per escriure en occitan. E mai de libres de qualitat escriches en occitan vòl dire mai de lectors. E tornam començar. Per aquò, entre totes, nos cal far qu’aquel sector cresca sus una premissa plan simpla: ofrir de libres plan editats qu’interèssen los lectors.
 
Semblariá que qualqu’un comencèsse de veire lo camin. Harry Potter parla occitan, mercés a Per Noste; Letras d’Òc nos a balhat Una cadena de voses, d’André Brink, revirat tanben de l’anglés, e nos a editat plan coma cal nòstre Micheu Chapduelh, un autor que meritariá d’èsser revirat dins totas las lengas vivas, e dins qualqu’una de las mòrtas.
 
Se nos metèm al trabalh?