Dins fòrça pòbles minorizats d’Euròpa trobam que los grands e lors felens an mai de consciéncia de lor identitat que la generacion intermediària. Aquò se passa, segon los expèrts, perque la generacion del mitan patiguèt plenament l’èrsa uniformizaira d’après la Segonda Guèrra Mondiala, mentre que la generacion dels grands viviá encara normalament son identitat nacionala e que las generacions nòvas an agut un contacte amb lor lenga autoctòna a travèrs de las escòlas, e mai s’agisca d’un movement encara minoritari en qualques luòcs.

Lo cas occitan, dins aquel sens, es paradigmatic. Fòrça grands nòstres mantenguèron viva la transmission orala de la lenga, mentre que la generacion seguenta foguèt victima sens pietat de las politicas omogeneïzairas que provoquèron l’esclatament de la vergonha e l’abandon de las lenga e cultura occitanas. Es la nòva generacion que s’es pausada de questions, qu’a recercat son identitat e qualques unes l’an quitament recobrada sens cap de percepcion negativa de la lenga. Las escòlas occitanas, que sián de calandretas, d’escòlas bilingüas publicas o tota autra formula, an permés una prima, petita encara, de la lenga occitana. Los combats socials e environamentalistas tròban de joves que se pausan de questions e que donan de noms occitans a lors collectius en tot revendicar la lenga pròpria del país coma lenga de lucha.

Aqueste fenomèn encoratjant es encara plan flac e deu tostemps afrontar los trabucs de las administracions que combaton la dignitat de l’occitan. Mas nos podèm pas permetre lo luxe de pèrdre d’efectius, sostengam-los. Se fasèm un torn suls rets socials mai populars descobrirem de joves “influenciaires” occitans amb de proposicions impressionantas sus YouTube, Twitter, Instagram, TikTok e d’autres rets que son una veirina estrambordanta per manténer la brasa de l’occitan prèsta per recuperar lèu sa flama. Aculhiscam lors iniciativas e lors idèas, aprengam a veire e interpretar lo Mond de lor biais, dobriguem-los totas las pòrtas e sostengam lors projèctes.

Aquò rai se causisson una opcion politica, culturala, environamentala o lingüistica: lors engatjament e participacion fan mestièr per afortir la globalitat de l’occitanisme del sègle XXI en tot portar un vam nòu per aver, enfin, un cambiament generacional digne e en sintonia amb las autras culturas que vòlon conviure dignament. E quand nos pausam, daissem-los far, car ne sabon mai que nosautres.