Cada 11 de novembre, torna una trista remembrança. Nos remembram las milions de vidas sacrificadas dins una guèrra absurda, una guèrra que voliam pas, e que costèt la vida a Joan Jaurés, assassinat per aver dich que la voliá pas. La Primièra Guèrra Mondiala cambièt radicalament al pièger l'istòria de nòstre pòble.

Aquel conflicte chauvinista tuèt de centenas de milièrs d’occitans e ne daissèt fòrça maites mutilats mentre que l’estat aprofechava aquela dolor per ne manipular lo recit istoric. L’estat que mandèt nòstres joves a morir per sa pàtria —la de l’estat— nos contèt qu’èran pas mòrts per res, que i aviá una rason per aquelas mòrts, una rason impausada, e nòstre pòble, dins lo patiment, a acceptat e adoptat aquel discors chauvinista.

De morir per una pàtria es quicòm d’umanament discutible, mas de morir per la pàtria d’autrú  es pervèrs. Mandan nòstres joves a la guèrra e i devon anar. L’estat la ganha aquela guèrra, mas per festejar una victòria dins una dolor tan granda a causa dels milions de mòrts deu tresmudar l’encastre mental dels ciutadans en fargant un raconte que ven lo pilar fondamental de l’encastre mental actual de la majoritat dels occitans; après aquela guèrra, lo patriotisme francista creis, es una reaccion a aqueles sacrificis, e lo sol biais d’èsser consolats es de pensar que son pas mòrts per res. Totas las celebracions qu’avèm vist aqueste dissabte davant los monuments son necites per l’estat per fin de manténer aquel relat.

Per tot aquò cresèm qu’es essencial pel pòble occitan de questionar aquel recit cada 11 de novembre. Coma o a tanben fach Andriu de Gavaudan dins sa tribuna e la còla de País Invisible dins son emission de ièr que recòrda “las estèlas de la Granda Guèrra; un afrontament desprovesit de sens que cambièt lo destin de tantas familhas occitanas. Lor enemic èra pas l’alemand.”

Es ora de nos remembrar amb clartat, de questionar los mites e racontes chauvinistas e de bastir una societat que glorifique pas la mòrt absurda mas que trabalhe per la convivéncia, la diversitat, la patz e la compreneson. E permetrem pas que la memòria dels milions de mòrts per una decision politica siá manipulada per sosténer d’ideologias e de recits tan discutibles.