N’avèm pas parlat dins Jornalet, mas cresèm que nostres legeires ne son plan assabentats: dimars passat, un nòu episòdi d’explosions trebolèt Liban, amb un tragic nombre de dotze mòrts, dont dos mainatges, e gaireben tres mila personas nafradas. Aquelas explosions, atribuidas als cèrcapersonas utilizats pels membres d’Hezbollah per comunicar, son un remembre esglasiant de cossí la tecnologia, luènh d’èsser simplament al servici del progrès, pòt venir una arma letala.

Segon de fonts estatsunidencas, aqueles dispositius, crompats a la companhiá taiwanesa Gold Apollo, foguèron manipulats per Israèl. Tsahal interceptèt los dispositius, en lor i metent de pichonas cargas explosivas que foguèron activadas amb un messatge fals. Aquela accion a de parallèls amb d’autras operacions dins lo passat, coma l’assassinat de Yahya Abd-al-Latif Ayyash, un cap d’Hezbollah en 1996, que se faguèt espetar son telefòn mobil manipulat. Israèl aviá emplegat 15 grams d’un explosiu pro poderós per tuar mas indetectable dins un dispositiu en aparéncia ordinari.

Lo contraròtle e la manipulacion de la tecnologia es pas quicòm de nòu dins l’arena geopolitica. Dins las paginas d’aqueste quotidian si qu’avèm raportat certans cases d’espionatge amb lo logicial Pegasus, proprietat de la companhiá israeliana NSO Group. Aqueste logicial de susvelhança es capable de s’infiltrar dins los telefòns mobils de jornalistas, d’activistas, de politicians e de dissidents del Mond entièr. Demest las victimas atestadas, i a lo president francés Emmanuel Macron, lo president catalan en exili, Carles Puigdemont, e fòrça autres independentistas catalans. E mai Pegasus siá comercializat coma una aisina per luchar contra lo terrorisme e lo crime organizat, son usatge a mostrat que tota votz dissidenta pòt èsser espionada, çò que nos fa veire lo contraròtle dels govèrns e de las entrepresas sus nòstras vidas numericas.

Una enquista del New York Times destapèt que lo govèrn israelian contrarotlava dirèctament l’exportacion d’aqueste logicial, demostrant cossí lo poder politic e la tecnologia son entrelaçats dins un complòt que transcendís las frontièras e los dreches. Dins un Mond ont l’informacion es lo poder, tota persona que mestreja la tecnologia a un comandament estrategic sus nòstras vidas, decisions e libertats.

Lo paradòxe, pasmens, es que portam aqueles dispositius dins nòstras pòchas cada jorn, los noirissèm d’informacions personalas e los finançam amb nòstres pròpris sòus. Sèm arribats a un ponch ont nòstra vida privada, e quitament nòstra seguretat fisica, dependon de dispositius que, coma loscèrcapersonas d’Hezbollah o los telefòns mobils infectats per Pegasus, poirián venir d’armas silenciosas entre las mans del poder.

Ni mai lo quite Orwell, amb sa distopia 1984, auriá pogut imaginar una realitat tan pervèrsa: una societat ont cadun paga volontàriament per èsser susvelhat, contrarotlat e, dins los cases extrèms, mes en perilh. Fins ara, aviam paur que Big Brother nos espièsse, ara cal començar de crentar que quin telefòn que siá, aplicacion o ret social pòsca èsser la pòrta d’accès dels mèstres del Mond a nòstras vidas.

Lo poder darrièr la tecnologia es mai grand que çò que pensam. Qui contraròtla l’informacion e los dispositius contraròtla lo Mond. E, tristament, sembla que sèm nosautres que balham las claus d’aquel contraròtle.

Almens, se nos espionan, aprendràn l’occitan.