Aquesta setmana, avèm raportada la manifestacion massissa que se tenguèt a Buenos Aires lo 1r de febrièr, en responsa al discors que lo faguèt Javier Milei al Forum Economic de Davos lo 23 de genièr. Dins aquel discors, Milei acusèt l’“ideologia woke”, en la restacant al feminisme, a l’immigracion, a l’environamentalisme e a l’identitat de genre. Auriá pogut parlar de sas reformas e n’explicar los resultats, mas, coma es abitual per l’extrèma drecha, causiguèt de cercar de colpables e d’atacar l’esquèrra per la descreditar e culpabilizar en estigmatizant de collectius minoritaris, sovent incompreses. Aquela estrategia es pas novèla: los faissismes de fa un sègle miravan tanben de grops minoritaris per canalizar la frustracion sociala.

Las paraulas de Milei demorèron pas un simple discors. L’endeman, son ministre de la justícia, Mariano Cúneo Libarona, anoncièt l’intencion del govèrn argentin de traire lo femicidi del còde penal, d’eliminar los documents d’identitat non binaris, e d’eliminar la “quòta trans” de l’administracion publica.

En parallèl, aquesta setmana avèm assistit, tanben esglasiats, a una proposicion de Donald Trump que passa totas las òscas: que los Estats Units prengan lo contraròtle de Gaza, ne fòrabandiscan sos abitants e transformen l’airal en una “Rivièra de l’Orient Pròche”. Aquela proposicion, qu’a generat un refús generalizat a causa de sas implicacions evidentas de netejatge etnic e de violacion del drech internacional, es pas brica una excentricitat: Trump seguís l’estrategia de l’extrèma drecha de banalizar d’idèas extrèmas per desplaçar gradualament lo limit de çò que se considèra acceptable dins lo debat politic.

Dins aqueste contèxt, lo mot woke es vengut un esplech de combat ideologic. Aquel mot se comencèt d’emplegar per la comunautat afroamericana per descriure la consciéncia de l’injustícia raciala, puèi lo tèrme s’espandiguèt per inclure divèrsas luchas socialas. Pus tard, l’adoptèron de movements coma Black Lives Matter o #MeToo, e dempuèi 2020, Trump, Milei e l’extrèma drecha en general l’emplegan per criminalizar tota causa progressista.

Aquela banalizacion del tèrme entraïna divèrses perilhs.

• La simplificacion de questions complèxas: de reduire divèrsas luchas socialas a un etiquetatge pejoratiu empacha un debat seriós sus de problèmas reals.

• La polarizacion del discors: l’utilizacion del mot woke coma arma retorica fomenta la division e empacha lo dialòg.

• La deslegitimizacion de las causas justas: d’etiquetar tota revendicacion sociala coma woke pòt servir per descreditar las luchas contra la discriminacion e l’inegalitat.

• La resurgéncia dels discorses extremistas: la reaccion contra lo “wokisme” masca sovent lo retorn de la retorica faissista de fa un sègle.

Per tant, cresèm que cal téner una perspectiva critica e tombar pas dins l’atrapa de refusar d’idèas o de movements simplament perque son estats etiquetats coma woke. Devèm defendre un debat dobèrt e respectuós, en evitant la polarizacion e en defendent las valors de l’egalitat, de la justícia e del respècte mutual.

En mai d’aquò, l’emplec d’anglicismes, sovent de mal comprene, nos impausa de semanticas maliciosas. En fin de compte, en occitan poiriam ben dire: “afirolat, alurat, astuciós, avisat, deglent, desbrolhard, desgordit, escarabilhat, esperdigalhat, fin, finaudèl, finaudeu, finòcho, finòt, lèst, lurat, rusat, viu...”.