Lo recent debat sul drech del sòl en França, enflamat per las declaracions del ministre de la justícia Gérald Darmanin e la reaccion del primièr ministre Bayrou, a pas solament relançat una discussion juridica, mas tanben mes en evidéncia un problèma fondamental: França sap pas encara çò que vòl dire èsser francés. Lo primièr ministre a demandat una reflexion mai prigonda sus las implicacions de la nacionalitat, mas es un debat qu’aquí es totjorn estat pres en ostatge per una vision monolitica de l’identitat.

L’istòria de França es marcada per l’incapacitat d’integrar dins un meteis projècte “nacional” las diversitats de son territòri. Lo modèl jacobin a volgut uniformizar, reduire las diferéncias e escafar las identitats perifericas en favor d’un modèl de ciutadanatge de la Republica teoricament universal. Aquí residís un de las grandas malescasudas del modèl francés d’integracion: l’estat a pas acceptat que sos ciutadans poguèsson èsser simultanèament franceses e quicòm mai a un nivèl d’egalitat.

Èsser francés e occitan, francés e breton, francés e araboamazigh o francés e soninké, aquò deuriá pas èsser contradictòri. Pasmens, lo biais que França a bastit sa politica d’integracion a forçat sos ciutadans de causir una identitat unica e exclusenta. Aqueste modèl a creat una tension permanenta e una sensacion de marginalizacion que, tot comptat e rebatut, noirís lo ressentiment e la pojada de movements populistas e d’extrèma drecha, coma lo Recampament Nacional.

Dins los païses ont las identitats divèrsas son pas percebudas coma una menaça mas coma una riquesa, lo debat sus l’identitat pren d’autras dimensions e los ciutadans senton fòrça mens aquel besonh de recórrer a l’exclusion o a la radicalizacion. Lo fach que França s’entèste totjorn a aparar son vejaire sus l’identitat coma un modèl obligatòri e restrictiu mòstra fins a quin punt es malaisit per ela d’evoluir.

França nos a forçats de causir entre l’identitat occitana e la francesa. Dins de circonstàncias normalas totòm auriá causida l’occitana, pr’amor qu’es l’identitat que nos exclutz pas e nos permet d’èsser. Mas nòstres aujòls aquela causida la faguèron jos la pression del bonet d’ase e de las vexacions impausadas pendent lo temps de la Vergonha. E encara ara l’entorn es fòrça agressiu contra lo mond que volèm viure al país en occitan.

L’idèa de la nacionalitat se deuriá pas definir per oposicion a l’autre, mas per l’acceptacion d’una diversitat portada per totes los ciutadans. Tant que França persistirà a voler definir una identitat exclusiva sens reconéisser la pluralitat de sos ciutadans, la crisi identitària contunharà de noirir las alienacions nacionalas, las divisions, las intoleràncias e los extremismes.