Escòcia votarà en setembre de 2014 se vòl èsser un país independent e liure. Se los partisans de l’independéncia ganhan lo vòte, lo Partit Nacional Escocés (SNP) a previst de declarar la Republica d’Escòcia en març de 2016. Evidentament, bastir un país sobeiran se fa pas d’un jorn a l’autre e caldrà una transicion nacionala que lo govèrn de Londres a ja confirmat que i participarà leialament. Vaquí la question que nos interèssa.
 
Per quin occitan que siá de França, d’Espanha e quitament d’Itàlia, la naturalitat democratica e lo respècte amb lo qual se viu lo procès sobeiranista escocés semblan quicòm d’incresable. Efectivament, i a d’endreches en Euròpa ont la democracia e lo respècte de las minoritats son garentits, e al delà se considèra que de s’exprimir contra aquò es una actitud reprovabla de la part de l’opinion publica e de la justícia. Es pas en van que lo Reialme Unit a un sistèma parlamentari qu’a dos sègles de vigéncia ininterrompuda. Sens tantas engaunhadas ni tantes proclams universalistas, los britanics son, dins aquel sens, lo baloard vertadièr dels dreches umans e de la libertat.
 
França, en despièch de tota la retorica amb la quala s’emplís sa boca, es pas autra causa qu’un Estat que detèsta una part del país sul qual s’es establida. E dobta, qualqu’un, que los occitans, bascos, catalans, flamencs, còrses, alsacians o bretons destorben pas la Republica Francesa? E dobta, qualqu’un, que qualque president francés aja pas vist totes aqueles pòbles e lengas coma una riquesa, mas coma un embarràs dins lo procès de construccion d’un Estat de ciutadans unifòrmes prefabricats? Es a causa d’aquò que França se pòt pas considerar coma lo campion de la libertat e de la democracia en Euròpa. Puslèu lo contrari. Las causas se demòstran amb de faches, e cal solament agachar lo procès escocés per comprene qu’es lo Reialme Unit, e non pas França ni Espanha, qu’es en situacion de defendre los dreches umans.