Fa qualques jorns se presentèt, en Aran, una entitat sociala de tipe unionista espanhòl nomenada Societat Civila Aranesa (SCA). Cal dire, bèl primièr, qu’es estonant que qualqu’un gause, mejançant aquel nom, assumir la representacion de la societat civila aranesa reala, qu’es fòrça granda, variada e plurala. La segonda causa que tira l’atencion es l’estonant interès que, subitament, a desvelhat la Val d’Aran demest las filas del nacionalisme espanhòl. La còla de Jornalet nos congratulam per aquel interès, qu’èra fins ara nul, mas podèm pas evitar de nos demandar s’aquel interès inedit aurà quicòm a veire amb lo procès sobeiranista catalan.
 
Perque, ailàs, cal soslinhar que lo sol objectiu de la nòva entitat SCA es de separar los araneses del procès sobeiranista catalan e d’evitar que la Val d’Aran pòsca far partida d’un possible estat catalan sobeiran. Dos faches de la presentacion nos estonèron. En primièr luòc, tot l’acte foguèt fach en lenga espanhòla, un fach curiós se prenèm en compte que se pretendiá defendre l’identitat aranesa envèrs una supausada menaça catalanista. Lo segond fach es la contradiccion absoluda de l’acte: los meteisses que vòlon pas que Catalonha aja drech de decidir lo sieu futur vòlon que la Val d’Aran aja drech de decidir se vòl quitar Catalonha. Que demoram? O, en estirant lo fil, l’entitat SCA e vòl tanben que la rèsta d’Occitània pòsca decidir liurament son futur politic? Avèm lo pressentiment que non.
 
Çò segur es que seràn los araneses que decidiràn lor futur. Cal pas qu’o diga cap d’entitat nacionalista espanhòla amb un aire paternalista e neoimperialista. Lo quite president catalan, coma la majoritat dels partits catalans, an explicat que la Val d’Aran obtendrà totjorn çò meteis que Catalonha a volgut per ela meteissa. E, de fach, aquela idèa es ja una realitat: lo Parlament de Catalonha aprovèt fa qualques ans l’oficialitat totala de l’occitan en tota Catalonha, e quitament aprovèt lo drech d’autodeterminacion d’Aran. S’a mostrat qualque interès per l’aranés lo Congrès dels Deputats espanhòl? Non. S’a demostrat qualque còp, lo govèrn espanhòl, qualque interès per la lenga e la cultura d’Aran? Pas jamai. Los araneses decidiràn, quand serà lo moment, se vòlon acompanhar Catalonha en son camin o se vòlon demorar en Espanha. Caldrà solament que pensen ont auràn mai de garentidas de preservacion de lor identitat.