editorial
L’utopia possibla
Fralib es una usina provençala plaçada a Gèmas (País Marselhés), ont se fabricava lo tè L’Éléphant. Èra proprietat de l’enòrma multinacionala de produches quimics e de noiridura Univeler, que fa lo tè Lipton. Unilever decidiguèt fa tres ans de deslocalizar l’usina occitana e de portar a l’estrange la produccion del tè per estalviar de despensas. Mas gràcias a las intensas protèstas dels salariats e de las gents solidàrias, e mercés a las campanhas de boicòt, los 80 salariats decidiguèron eles de prene en carga la produccion e an ben capitat. Après 1336 jorns de lucha e de resisténcia contra una deslocalizacion injusta, son arribats a la creacion d’una societat cooperativa.
L’istòria d’Occitània es plena d’utopias vengudas de realitats, de movements socials, de revòltas, de susmautas e d’autogestion. Es verai que los interèsses dels poderoses las an tombadas, mas cada còp lo pòble s’es tornat quilhar.
“Sèm encara aicí nosautres occitans”, çò ditz la cançon. E tant que i serem poirem menar a tèrme l’utopia. De la meteissa faiçon que podèm far nòstra l’usina ont trabalham, podèm far nòstre lo país ont vivèm. Es verai que l’occitanisme es minoritari, coma tanben es verai que i a un Fralib sus cent mila. Mas tant que sabèm que l’utopia es possibla, e tant qu’avèm una consciéncia d’occitans e que la volèm aver en lenga d’òc, nos cal l’autogestion. Es una question de dignitat.
L’occitanisme se finança, basicament, amb de subvencions de l’estat francés, çò que somet sul pic quin projècte que siá jol contraròtle indirècte de las administracions e jos la contenéncia dels quites occitanistas. L’autogestion es quicòm d’imprescindible se qualque jorn volèm que l’occitanisme venga una alternativa politica mai cresabla. Demandam pas, evidentament, que l’occitanisme renóncie a las subvencions ni a cap de possibla via de finançament; çò que demandam es que sián pas los subvencionaires que menen lo movement, mas que siá gerit per nosautres a la nòstra faiçon.
Los salariats de Fralib son de mond del país que vòlon viure e decidir al país. Son d’occitans que nos an mostrat que l’utopia es possibla.
L’istòria d’Occitània es plena d’utopias vengudas de realitats, de movements socials, de revòltas, de susmautas e d’autogestion. Es verai que los interèsses dels poderoses las an tombadas, mas cada còp lo pòble s’es tornat quilhar.
“Sèm encara aicí nosautres occitans”, çò ditz la cançon. E tant que i serem poirem menar a tèrme l’utopia. De la meteissa faiçon que podèm far nòstra l’usina ont trabalham, podèm far nòstre lo país ont vivèm. Es verai que l’occitanisme es minoritari, coma tanben es verai que i a un Fralib sus cent mila. Mas tant que sabèm que l’utopia es possibla, e tant qu’avèm una consciéncia d’occitans e que la volèm aver en lenga d’òc, nos cal l’autogestion. Es una question de dignitat.
L’occitanisme se finança, basicament, amb de subvencions de l’estat francés, çò que somet sul pic quin projècte que siá jol contraròtle indirècte de las administracions e jos la contenéncia dels quites occitanistas. L’autogestion es quicòm d’imprescindible se qualque jorn volèm que l’occitanisme venga una alternativa politica mai cresabla. Demandam pas, evidentament, que l’occitanisme renóncie a las subvencions ni a cap de possibla via de finançament; çò que demandam es que sián pas los subvencionaires que menen lo movement, mas que siá gerit per nosautres a la nòstra faiçon.
Los salariats de Fralib son de mond del país que vòlon viure e decidir al país. Son d’occitans que nos an mostrat que l’utopia es possibla.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#5 Ai pas trobat cap d'entrada a "prescindir" o "imprescindible" dins los diccionaris qu'ai a l'ostal (Alibert, Mistral, Levy). Los ai pas jamai ausit tampauc. Quinas son las atestacions d'aquestes mots?
Viscan lei trabalhadors de Fralib!
#4 (Lo "Dicod'òc" es pas perfiech: aqueste mot "imprescindible" es lo derivat normau dau vèrb "prescindir", qu'es de formacion sabenta e que ven dau latin; es un usatge atestat en occitan.)
#1 (He he… Lo traductor catalan-occitan propausa « imprescindible » en las doas lengas, mas lo mot es pas de trobar en cap dals diccionaris de Dicòd’Òc. Un vejaire de lingüista/lexicograf siuplatz ?)
Autrament, soi un defensor afogat dal servici public, mas en França l'Estat esquizofrèn (o maquiavelic) destruís d'una man çò que sosten (o fa mina de sosténer) de l'autra — e mai que mai quan s'agís de las culturas minorizadas, obertament percebudas coma enemigas.
Per çò qu'es de la transposicion dal modèl Fralib a l'occitanisme, serà benlèu una bona idèa, benlèu un pauc escambarlada, mas al mens nos cal pausar la question : d'acòrdi, mas per produire qué ? E en disent produire, entendi pas automobilas, ecrans-plasma o reality shows ! Pensi puslèu ligam social (mas amb efièits concrèts sus la vida quotidiana)…
Las gents son en cèrca de sens e de quicòm que « faga societat », e lo « modèl francés » (despeçat tròç a tròç pels Barrosos e Hollandes d'aquel mond) las fa pas pus somiar. Que propausa l'occitanisme ?
Es pas una critica, es una question vertadièra. I a una carta de jogar.
Supèr ! Seré bròi qu'aquò s'espandussi !
Supèr ! Seré bròi qu'aquò s'espandussi !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari