Fa qualques jorns comencèron pertot en Euròpa las commemoracions de la Primièra Guèrra Mondiala. Aquel conflicte terrible que provoquèt de milions de mòrts redessenhèt la mapa europèa. S’acabèt un Mond e ne nasquèt un autre. Fòrça païses nòus nasquèron dels vièlhs empèris en descomposicion. La fin de la guèrra foguèt una autentica prima dels pòbles e de las nacions, que renasquèron après de sègles d’opression. Mas aquò se passèt solament demest las nacions liberadas dels estats vencuts. Dins los païses ganhants renasquèt pas cap d’ancian pòble ni nacion. Pièger encara: la guèrra serviguèt a justificar l’estat e escampèt un patriotisme alien entre fòrça vièlhas nacions sens estat.
 
Es justament per aquò que lo govèrn francés a fach tota mena d’actes institucionals e se son mesas de flors davant totes los monuments als mòrts. Celèbran la victòria de França, mas foguèt pas, justament, una victòria dels occitans. França menèt las medalhas, mas Occitània i menèt los mòrts. Cal solament veire los percentatges de mòrts de cada municipalitat francesa pendent la Primièra Guèrra Mondiala. Lo sud de l’Exagòn supèra largament la mejana de mòrts per cada cent abitants. A París dessenhavan la guèrra e la dirigissián, mas la tropa que sortissiá de la trencada cap a una mòrt segura èra formada d’occitans, bretons, còrses, catalans, senegaleses o bascos. Orellà, Un pichon vilatge catalan de Conflent, foguèt la municipalitat francesa amb mai de mòrts: lo 13,04% de la populacion moriguèt en aquel conflicte, una chifra estonanta se prenèm en compte que los camps de batalha èran a de centenats de quilomètres.
 
Es per tot aquò que los occitans nos cal veire clar qu’aquela guèrra, e mai se foguèt una victòria francesa, foguèt una desbranda nacionala occitana. Dins totes los aspèctes: i moriguèron non solament de milièrs e de milièrs de joves, amb lo consequent sagnament economic, mas entraïnèt lo començament de la destruccion de la lenga occitana. Lo furibond patriotisme exagonal impausèt lo francés de manièra determinanta e l’alienacion mentala occitana faguèt un pas endavant gaireben letal. Cal remembrar tot aquò ara que lo tsunami de las celebracions patrioticas de la Primièra Guèrra Mondiala nos arriba de pertot.