editorial
La revirada sociala francesa
Cada setmana avèm de nòvas informacions sus de joves ciutadans franceses que viatjan en Siria o en Iraq, o en d’autres païses musulmans, per s’engatjar amb l’Estat Islamic o amb d’autres grops extremistas islamics. Segon las donadas oficialas ja son mai d’un milierat. La quita administracion s’estona que mantes d’aqueles joves radicalizats son de franceses de naissença, amb la nacionalitat francesa e amb una completa educacion francesa. La question que se pausan, e es quicòm de legitim de la se pausar, es: cossí es possible qu’un jove francés, sens cap de ligam familial ni social ni cultural amb l’islamisme radical, finisca en grossissent las filas d’un dels grops armats mai violents del moment? Mai encara: qu’a mancat a l’estructura sociala francesa per qu’aqueste fach siá pas pus excepcional e que comence d’èsser una dinamica amb una cèrta consisténcia?
La responsa es pas aisida, mas ne podèm esbossar qualques elements. En primièr luòc, e al dessús de tot, i a una colossala errança dels servicis franceses de seguretat, qu’an pas sauput detectar la radicalizacion de centenats de joves quand aquela deteccion e prevencion èran encara possiblas. Los rets socials son un terren adobat pels messatges radicals, e lo trabalh fach pels servicis de seguretat es paure dins aquel domeni. En parallèl, los servicis socials tanpauc detectèron pas res e, en consequéncia, agiguèron pas en cap de moment. Qualques unes dels cervèls de l’estat francés deurián far qualque reflexion. Benlèu l’Escòla Estatala de l’Administracion (ENA) deuriá cambiar sos manuals e sas orientacions sus çò que deu èsser un estat amb un bon govèrn.
En segond luòc, e pasmens important, França es pas estada capabla de bastir un projècte nacional unificat e encoratjant. Aquò es un fach clar e verificable. Amb aquò a fòrça a veire, probable, lo fach qu’aquel esfòrç per convertir totes los ciutadans de la Republica en perfièches franceses es estat impausat, dins un respècte nul de la diversitat. França a obligat sos ciutadans pròpris a èsser franceses e unicament franceses, d’un biais qu’a rendut incompatible lo fach d’èsser simultanèament francés e musulman, francés e occitan, francés e breton o francés e bodista. França a obligat las gents a causir una sola identitat e s’es trobat, ailàs, que totes l’an pas volguda causir. La fòrça del Front Nacional n’es un exemple. Dins los païses ont las identitats divèrsas son compatiblas i a pas de fòrças populistas ni d’extrèma drecha que sián significativas, e tanpauc i a pas tantes joves que s’engatgen per de causas extremistas.
La responsa es pas aisida, mas ne podèm esbossar qualques elements. En primièr luòc, e al dessús de tot, i a una colossala errança dels servicis franceses de seguretat, qu’an pas sauput detectar la radicalizacion de centenats de joves quand aquela deteccion e prevencion èran encara possiblas. Los rets socials son un terren adobat pels messatges radicals, e lo trabalh fach pels servicis de seguretat es paure dins aquel domeni. En parallèl, los servicis socials tanpauc detectèron pas res e, en consequéncia, agiguèron pas en cap de moment. Qualques unes dels cervèls de l’estat francés deurián far qualque reflexion. Benlèu l’Escòla Estatala de l’Administracion (ENA) deuriá cambiar sos manuals e sas orientacions sus çò que deu èsser un estat amb un bon govèrn.
En segond luòc, e pasmens important, França es pas estada capabla de bastir un projècte nacional unificat e encoratjant. Aquò es un fach clar e verificable. Amb aquò a fòrça a veire, probable, lo fach qu’aquel esfòrç per convertir totes los ciutadans de la Republica en perfièches franceses es estat impausat, dins un respècte nul de la diversitat. França a obligat sos ciutadans pròpris a èsser franceses e unicament franceses, d’un biais qu’a rendut incompatible lo fach d’èsser simultanèament francés e musulman, francés e occitan, francés e breton o francés e bodista. França a obligat las gents a causir una sola identitat e s’es trobat, ailàs, que totes l’an pas volguda causir. La fòrça del Front Nacional n’es un exemple. Dins los païses ont las identitats divèrsas son compatiblas i a pas de fòrças populistas ni d’extrèma drecha que sián significativas, e tanpauc i a pas tantes joves que s’engatgen per de causas extremistas.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Realment es una editorial molt bona, havets tocat tots los punts. Cal pas afegir pas res, la França es tan exagerada amb són uniformisme imperial que fot fàstic a moltes persones franceses o d'arreu que sian. Podria ser F. una meravelha si com los catalans e anglesos aguéssen l'amor a las llibertats dels l'homes, mas tot es París lo centre consagrat, l'ídol d'aur.
"Made in França" es aquò qu'escrissià ma neboda qu' a 50ans dins una lettra de convidada a son aniversari. Avià belcòp d'amics mas esitava a far cople; un còp te vòle, un còp te vòle pas. Pus brava es la vista. Es pas la sola a pensar aitau.
Coma en sem arribam aqui? Lo people credava : de las escòlas, de las escòals; de l'argent per las escòlas. Quo-es las estudis que nos salveran!
E fagurean de las escòlas, de las grandas, de las petialetas, de las especialisadas, l'universitat...Cloisoneran tot aquò Fagueran naisser una elita e daus especialistas, daus professionaux. Per viure, chacun a besonh d'un medecin, d'un psicologue, d'un avocat,, de las infirmieras, daus professionaus...Quo fai belcòp de monde. Podetz pas pensar tot sol? Avem besonh de quauqu'un mai?
Fin finala lo monde d'en bas en vengueran a balhar lòr corp e lòr eima a un diu estat. Lo diu esta França es l'union dau diu religion catolica e dau poder politic França. Se clo.isonat ilh tanben; i a lo diu sciença e malhur aux scientifics avant-gardistes De Galilee a Beljansky i aguet de las repression, de la destitucion .
. Quò balhet un diu que punis que venja, que se plaça au-dessus dau monde, que favorisa la posicion de l'òme au detriment de las femna .Quò balhet au niveu sociau la ierarchia e un rei que fai la bona justiça sos un aubre. Quò balhet un bon pair de familha que s'ocupa bian de sos efants e de sa familha. Mas quò balhet totas fòmes d'inquisicions:. Los schismes e las religions dissidentas dins lo catoliscisme son plan coneiguts. Quò menert a totas sòrtas de gueras : gueras de religion, gueras de conquestas, crotzadas, gueras socialas, gueras dins las familhas e dins la familha. Tot bian pensat, avem mas coneigut aquò. Nòstra epòca nos apela a laissar de costat tot aquò per avançar vers mai de civilisacion. L'ancien era marquat par la separacion entre dos opausats que se fan las gueras. L'epòca que vai sera marcada per l'union de dos opausats. Aitau i aura pus besonh de se far la guera. L'union se fara sur la coperacion e non sur la guera. L'estat frances vai s'esbolhar d'ilh mesma. e laissera la plaça a qui voldra ben la prener. L'estat occitano-catalan pora se far , mas si se fach se fara en coperaction emben totas las autras regions de França e d'europe enon en opausicion.
Lo chamin per en arribar aqui: fasetz la patz au pus priond de vos-mesmas e emben los autres . Ne jugeats pas, ne criticats pas. Velhar a esser bian emben vos-mesmes e esser bian emben los autres. Alaidonc pora se bastir una umanitat de patz e d'amor. L'amassada de Montsegur au mes de mars se fara en disant non a totas las formas d'inquisicion e de separacion. Faretz una credada per lo noveu : l'union de tot çò que viu e de de l'uivers.
França es pas estada capabla de bastir un projècte nacional unificat e encoratjant ? Mas per ieu, lo solet projècte nacional unificant e encorajant seriá un projècte occitano-catalan, que non pas francés. Lo simple fait que siá a l'encòp francés e nacional m'indica que per ieu, es non pas unificant mas exclusiu e, donc, descoratjant… per non pas dire revulsiu e descorant.
Los servicis de seguretat èran ocupats a susvelhar los jornalistas e a espepissar sas fadetas. Podon pas èsser sus totes los fronts!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari