editorial
Qualques reflexions a prepaus del 14 de julhet
La fèsta nacionala de la Republica Francesa es lo 14 de julhet, coma totes sabem. Fòrça franceses, e tanben fòrça occitans, la festejaràn lèu, coma fan cada an, amb jòia e en se remembrant d’una revolucion que faguèt avançar los dreches umans e, a l’encòp, que desrocava una de las monarquias mai tiranicas que senhorejavan alavetz en Euròpa. Aquela revolucion aguèt après d’ombras e d’episòdis sinistres, aquò o cal dire, mas cal dire tanplan que foguèt un dels eveniments mai importants de l’istòria d’Euròpa.
Per nosautres, occitans, la data a d’importància, mas relativa. La revolucion se faguèt fisicament a París e cal dire qu’amb la fin del Regim Ancian e la creacion d’un Estat modèrne e uniformizaire, la cultura e la lenga occitanas comencèron de percórrer lo sieu trist camin cap a la marginalizacion, qu’uèi encara ne percorrèm qualques passes. Es per aquò que cal èsser critics envèrs lo 14 de julhet; a l’encòp que ne podèm festejar la partida positiva, podèm pas desmembrar las consequéncias negativas qu’aguèt pel pòble occitan.
De fach, se cal pas enganar, los calendièrs de fèstas son un esplech fondamental per bastir l’identitat d’un pòble. Cal pensar solament a las fèstas religiosas per s’avisar fins a quin ponch la Glèisa catolica a bastit Euròpa coma l’aviá projectada. Per aquò conven de dobrir un debat tranquil e plural entre los occitanistas per veire se sèm capables, entre totes, de cercar una data remirabla que nos afraire a totes, sens exclusions, per balhar a Occitània una fèsta nacionala.
Per nosautres, occitans, la data a d’importància, mas relativa. La revolucion se faguèt fisicament a París e cal dire qu’amb la fin del Regim Ancian e la creacion d’un Estat modèrne e uniformizaire, la cultura e la lenga occitanas comencèron de percórrer lo sieu trist camin cap a la marginalizacion, qu’uèi encara ne percorrèm qualques passes. Es per aquò que cal èsser critics envèrs lo 14 de julhet; a l’encòp que ne podèm festejar la partida positiva, podèm pas desmembrar las consequéncias negativas qu’aguèt pel pòble occitan.
De fach, se cal pas enganar, los calendièrs de fèstas son un esplech fondamental per bastir l’identitat d’un pòble. Cal pensar solament a las fèstas religiosas per s’avisar fins a quin ponch la Glèisa catolica a bastit Euròpa coma l’aviá projectada. Per aquò conven de dobrir un debat tranquil e plural entre los occitanistas per veire se sèm capables, entre totes, de cercar una data remirabla que nos afraire a totes, sens exclusions, per balhar a Occitània una fèsta nacionala.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a agut autres accions benlèu mai importantas en defensa de la cultura occitana.
I a agut autres accions benlèu mai importantas en defensa de la nacion occitana.
Mas los tres fachs mai importantes d'aqueise s. XXI son per la lenga:
- Manifestacion de Carcassona del 22 d'octubre de 2005
- Manifestacion de Besiers del 17 de març de 2007
- Manifestacion de Carcassona del 24 d'octubre de 2009
- Manifestacion de Tolosa del 31 de març de 2012
Fins ara octubre e març alternativament!
Quan cercas a la wikipèdia milhor informacion es trapada en catalan que en occitan sus la "Emergéncia e sègle XI" de la literatura occitana [1] e [2].
La version catalana parla de:
- "los Boecis e lo Cicle de Roland, que i n'a pas constància escricha" (benlèu amagada per los francimands).
- "Cap al 1100 nasquèt lo trobar a la cort de Peitieus, influit pel zéjel andalós de Ibn Quzman e lo vèrs occitan".
Vesi que cal un esfòrç per trapar un fum de causas esborradas de la memòria occitana [3]:
- "Occitània [...] eiretava de la cultura latina e d'una part d'elements cèltas, arribèt a se convertir en un dels centres neuralgics de la cultura romanica a comptar del sègle IX. Foguèt l'occitan una de las lengas mai primairencas a substituir lo latin en fòrça actes, documents, pèças literàrias e òbras scientificas".
Possibla rason: "[...] la siá posicion geografica, s'es totjorn trobat a un caireforc estrategic entre tota mena de corrents (essencialament grècs e latins, orientals, nordics e evidentament mediterranèus)".
Avetz aicí unas pensada per començar a cercar que nos jonh mai que la fèsta federatiua del 14 de julhet.
Un catalan diriá Joan Petit, pagès occitan de 1643 que una part de la Revòlta deus Crocants [4] mas la rason es la cançon estenuda per totes los Païses Catalans.
[1] http://ca.wikipedia.org/wiki/Literatura_occitana
[2] http://oc.wikipedia.org/wiki/Literatura_occitana
[3] http://oc.wikipedia.org/wiki/Occit%C3%A0nia
[4] http://oc.wikipedia.org/wiki/Rev%C3%B2lta_deus_Crocants
chal ajustar que lo PNO aviá prepauvat lo 17 de junh en recòrd dau retorn dau poder occitan aranés a Vielha : http://www.p-n-o.org/comunicat28062008.htm
creëtz pas que se faudriá pauvar parier sa question per so jorn dei fèstei d'Itàlia, d'Espanha e de Monegue ?Que i son d'occitans (Pimont, Aran) que per elei so 14 de julhet representa gaire...
#8 Senta Estela qu'ei era hèsta deth Felibritge, donc era prumèra hèsta panoccitana der'istòria.
#3 Eths bearnés que's sentirem mei pertocats per Murèth, eths provençaus per Bèucaire... Eths nòrd-gascons que poderén prepausar Castilhon, eths lemosins, eths auvernhats aude causa. Lhèu Vouillé e haré er ahar entà tots ? http://fr.wikipedia.org/wiki/Vouill%C3%A9_%28Vienne%29 (er article correspondent dera Wikipèdia occitana non parla pas dera batalha)
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari