L’atemptat contra lo setmanièr satiric Charlie Hebdo —e contra un supermercat josieu de París— es estat un atemptat contra lo còr d’Euròpa. Non solament dins un sens geografic, mas tanben dins un sens simbolic. Intrar dins la redaccion d’un mèdia e assassinar lo mai possible de mond que i trabalhan es un atemptat contra la libertat dins son sens mai larg: libertat d’expression, libertat de viure, libertat d’opinion, libertat democratica, etc. Euròpa, almens dempuèi l’an 1945, ensaja de se bastir sus las valors de la libertat, lo respècte, la democracia e la tolerància. Sèm tant abituats a viure dins aquelas valors que de còps desmembram e sabèm pas veire quant fragilas son. Nos sèm desvelhats ara, còp sec, e del pièger biais possible.
 
Unes òmes encagolats e armats amb de fusilhs de guèrra tuèron de personas desarmadas e descobèrtas. L’atemptat terrorista podiá pas èsser mai crusèl, coard e miserable. Evidentament, cap de causa justifica pas aquela accion. E mai: i pòt pas aver una ofensa mai granda a Dieu que de tuar qualqu’un en nom de Dieu, quand òm pensa que Dieu existís. Alavetz, las victimas collateralas de l’accion criminala contra Charlie Hebdo son los fidèls musulmans pacifics e respectuoses, que son la majoritat dels fidèls musulmans, qu’an vist coma òm los agacha amb suspicion e mesfisança. Ven a eles, doncas, d’èsser los primièrs a refusar l’atemptat, coma mantes d’eles o an ja fach. Se devon pas justificar de res, evidentament, mas pòdon pas donar cap d’argument als que vòlon aprigondir la division sociala e far créisser l’islamofobia. Dins aquel sens, dins l’autre extrèm trobam lo Front Nacional, un partit qu’a pas perdut temps per tirar un profièch politic del masèl, quitament abans las funeralhas de las victimas. Quina manca de decéncia.
 
Al mièg, entre los unes e los autres, i a l’estat francés, qu’a demostrat son incapacitat d’incorporar de milièrs e de milièrs de joves franceses d’origina familiala estrangièra a un projècte civic estrambordant e inclusiu. Los assassins presumits son de ciutadans franceses nascuts en França e educats dins lo sistèma educatiu francés. Èran pas un comando arribat de Siria o de Iemèn. Aquesta donada es pas mendre: es de fach la donada principala de tota aquela trista question. Redreiçar aquel problèma es pas un objectiu impossible: vòl de temps e cal la volontat politica, mas es una politica imprescindibla se volèm ganhar la guèrra de la libertat e obténer la desfacha de la barbariá.