Fa qualques jorns la vila de Montpelhièr inaugurèt una estèla en remembre e omenatge a l’Abat Grégoire (1750-1831). La tòca oficiala de la comuna èra de far onor a un dels òmes que trabalhèt per l’eradicacion de l’esclavatge, perque es verai qu’aquel abat i joguèt un cèrt ròtle, e mai s’èra fòrça segondari. Per contra, l’Abat Grégoire es plan conegut en Occitània per son asirança viscerala contra totas las lengas de França (qu’el las qualificava evidentament de “pateses”) levat, segur, lo francés, qu’el considerava “la lenga de la libertat”. L’abat prepausava la destruccion de totas las lengas, mai que mai de l’occitan, que considerava excessivament devesit en dialèctes rendent impossibla l’intercompreneson entre los occitans. En mai d’aquò, tanben voliá la mòrt d’autras lengas non territorialas, coma per exemple lo yidish. Segon son opinion, aquelas lengas empedissián la transmission de las coneissenças utilas, propagavan la supersticion e empedissián (e aquò èra sens dobte lo tèma que l’interessava) la creacion d’una “massa nacionala francesa”. L’istoriografia oficiala exagonala lo considèra coma un “òme de las luses”!
 
Un desenat de coratjoses occitans exprimiguèron lor desacòrdi amb lo monument lo jorn de l’inauguracion. Nos auriá agradat que foguèsson mai, mas sembla que qualques occitanistas avián d’autras prioritats que la denóncia publica d’un dels promotors de la pietadosa situacion actuala de la lenga e de la cultura occitanas. Ça que la, la preséncia d’aquel desenat d’activistas foguèt remarcada pel cònsol de la vila, Philippe Saurel, qu’improvisèt qualques mots per metre en evidéncia que l’Abat Grégoire aviá tanben d’aspèctes escurs dins sa biografia; puèi Philippe Saurel faguèt una defensa de la lenga e de la cultura occitanas. De fach, es verai que la vila de Montpelhièr a fach de causas positivas per la dignificacion de la lenga occitana, d’accions qu’aqueste jornal a raportat anteriorament d’un biais positiu.
 
La còla de Jornalet volèm denonciar aquel monument a una persona qu’al jorn d’uèi seriá considerada sens cap de dobte un lingüicida e un culturicida. L’argument de sa lucha contra l’esclavatge es pas valid. En mai d’aquò, es grotesc: l’abat voliá liberar las personas segon la color de lor pèl, mas per contra ne voliá esclavizar d’autras en foncion de la lenga que parlavan. Nos assolaça de pensar que, mai de dos sègles puèi, sos panflets d’asirança an pas capitat completament; aqueste jornal e sos legeires son la melhora pròva de la subrevivença de la lenga occitana e de sa capacitat utila coma esplech d’intercompreneson mutuala.