editorial
Banalizar lo nazisme
La lei de Godwin, formulada en 1990 per Mike Godwin, ditz qu’“a mesura qu’una discussion sus la ret creis, la probabilitat que se produga una comparason amb los nazis o amb Adolf Hitler s’apròcha d’un”. En consequéncia, sovent tot lo debat demòra automaticament invalidat, pr’amor que l’immensa majoritat de las comparasons amb lo nazisme son injustas, exageradas, ofensivas, denigrantas e banalizantas. Segon Godwin, es imperatiu de n’acabar amb l’abús de las comparasons amb lo nazisme e los nazis, perque trai tota la fòrça argumentativa a de cases ont la comparason seriá ben legitima. En d’autres tèrmes: se comparam fòrça personas amb los nazis, lo jorn qu’o fasèm amb fondament e rason aurem pas cap de fòrça.
Volèm parlar d’aquò perque avèm vist recentament divèrses cases d’aquela sòrta, que complissián absoludament la lei de Godwin. Per exemple, l’èx-president espanhòl Felipe González, que mantuns l’acusan d’aver organizat la guèrra lorda contra l’independentisme basco, comparèt fa qualques jorns lo movement sobeiranista catalan amb l’Alemanha nazi dels ans 1930. Se pòt èsser d’acòrdi o pas amb lo sobeiranisme catalan, mas comparar un movement pacific, democratic e civic amb un regim totalitari, xenofòb, violent, antisemita, omofòb, racista e imperialista es una comparason odiosa que desqualifica lo que la formula.
Fa qualques jorns, en aqueste jornal, un comentari fasiá qualques comparasons d’un redactor de Jornalet amb lo nazisme. La comparason, e mai dins l’ipotèsi que foguèsse estada doça e fondamentada, foguèt escafada pels editors del jornal, pr’amor qu’admetrem pas cap de comparason gratuita amb lo nazisme. Coma es sauput, acceptam d’opinions e de comentaris de tota sòrta, sovent opausats, per estimular lo debat. Mas de la meteissa manièra que toleram pas los comentaris insultants e mancant de respècte, farem la meteissa causa contra las comparasons leugièras amb lo nazisme o lo faissisme. E o farem non solament perque partejam lo nuclèu de la lei de Godwin, mas tanben per respècte als redactors, als legeires e a aqueste jornal. E perque lo jorn que compararem quicòm amb lo nazisme, o farem amb tota la fòrça de la rason e de l’excepcionalitat.
Volèm parlar d’aquò perque avèm vist recentament divèrses cases d’aquela sòrta, que complissián absoludament la lei de Godwin. Per exemple, l’èx-president espanhòl Felipe González, que mantuns l’acusan d’aver organizat la guèrra lorda contra l’independentisme basco, comparèt fa qualques jorns lo movement sobeiranista catalan amb l’Alemanha nazi dels ans 1930. Se pòt èsser d’acòrdi o pas amb lo sobeiranisme catalan, mas comparar un movement pacific, democratic e civic amb un regim totalitari, xenofòb, violent, antisemita, omofòb, racista e imperialista es una comparason odiosa que desqualifica lo que la formula.
Fa qualques jorns, en aqueste jornal, un comentari fasiá qualques comparasons d’un redactor de Jornalet amb lo nazisme. La comparason, e mai dins l’ipotèsi que foguèsse estada doça e fondamentada, foguèt escafada pels editors del jornal, pr’amor qu’admetrem pas cap de comparason gratuita amb lo nazisme. Coma es sauput, acceptam d’opinions e de comentaris de tota sòrta, sovent opausats, per estimular lo debat. Mas de la meteissa manièra que toleram pas los comentaris insultants e mancant de respècte, farem la meteissa causa contra las comparasons leugièras amb lo nazisme o lo faissisme. E o farem non solament perque partejam lo nuclèu de la lei de Godwin, mas tanben per respècte als redactors, als legeires e a aqueste jornal. E perque lo jorn que compararem quicòm amb lo nazisme, o farem amb tota la fòrça de la rason e de l’excepcionalitat.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#15
Crese que que non, tu ses pas en defòra dau subgier.
Far una cronica, qu'es escrire. Me, iò fase sus mon cibercaier « ne'n Lemosin dau cuòu de las vachas » coma iò disset lu Sergí Viaule (de verifiar mas qu'eriá sus un libre que parlava « catars e companha ») dins una de sas cronicas, e jurtament, sabe pas tant be escrire que se sap iò far (ne'n occitan oficiau) dins la tireta « libres » dau Jornalet.
Ne'n faguí 3 (sus la meijon dau barbapapa, histoire-bike e l'Alternatiba ('quela dimenjada a Lemòtges)), quante vese la distança de langua dintra los bilhets sus mon ciberquaserneton e los aquí virats ne'n occitan astrosferic, a que creses tu que cridí ?
Sus las manga :
https://rapieta.wordpress.com/2015/07/27/bartkira-bart-sus-sa-plancha-a-rotleta-dins-nuou-springfield/
https://rapieta.wordpress.com/2014/12/15/thermae-romae/
https://rapieta.wordpress.com/2015/07/28/miraudia-de-las-pomas-fujikawa-tsutomu/
https://rapieta.wordpress.com/2014/09/09/per-mon-arma-la-mameta-a-lu-diable-dins-la-testa/
D'avieisar mas estatisticas, sei pas segur que las manga siàian dins « la cultura » daus occitanians.
Apres sens estre anti-occitan, sei certanament pas lu prumier daus pro-occitans dau 'nivers compres de Tolosa d’aicí 평양.
JP Bertrand
#11
Lu mesma comentari, mes en fòrma (sabe gran res de quò que se passet dins la becana) :
#10 « Que ne'n pensas, te, de l'apèl sistematic au punt Godwin ? Quò pòt èsser un biais retoric abusiu daus còps per deligitimar lo contradictor ? Ieu crese ben que oèi. »
A la desbuta, quò estat observat sus la tiala, que mai la gens erian apres se fleunar sus un besilhon de res, 'na virgula mau plaçada, fiu apres fiu, que l'insurta 'ribava « nazi ».
La reduccion « ad Hitlerum » es aisada de far, ne'n abuse de las vetz, la coneisse per los minja-raiças (quantben de vetz i ai 'gut drech, pertant Hitler eriá mas ipocondriaque, afe), per los gais (que longtemps Hitler es estat considerat entau. Sens obludar que los d'URSS disian que los SA erián de las tapetas, e los Nazis, disian parrier daus sodarts de l'armada roja (CF Hocquenghem « Race d'Ep », o W. Reich « la révolution sexuelle »).
Aquela reducci' me tombet dessus per un haiku per eisemple :
Lapins, escuròus...
Jugar la Cendrilhon dins los buec ?
Pedala !
non pas que la gens en faça de me 'vián p'un piau umor, non, mas aquò, mai lu fach que sei contre lu marridatge per tots, mai quò-quí e quò-laï... = omofòbe. « Un gai omofòbe de l'interior » mesma, perpausí au tipe d'anar au liech, se son cuòu, mon biron per 'nalisar la priongondor de sa pensada e de mon omofòbia... i aviá pus degun (sei be malurós :-) )
Un tipe coma Onfray, antan, o i a dos ans, passet l'estiu sus França Cultura a talhar una vesta au Sartre (umor occitan), e la gens ne'n disseten sus lu Onfray quò-quí, lu Onfray quò-laï. Pertant ujan, quante quò parlava de las eideias au temps de las annadas 60, lu mesma Onfray parlet dau Sartre e de sa filosofia.
Aquò per dire que jaspir « Hitler » per una chausa es mai aisat de far per claur un desbat que non pas ubrir un soschament malaisat.
I a gaire, parlí d'una meijon que fai de las manga dau costat de Rancon (87290). Dins los liams d'aquela meijon, i a lu crudivoriste que son nom es 'na legenda. Se troba que lu tipe fai de la videò ente eu ditz sens rire « qu'un braç pòt tornar frutjar, fau nonmas i creire », los liams daus liams dau tipe son clarament complotiste e d'eistrema dreita (tant pieg se quò plai pas au Leclercq). Balhí lu liam, perque, de las maga esditadas ne'n lemosin (lu luòc), fau ne'n parlar, mas avertissí lu monde mai un messatge, 'na vetz prevengut, son be libres.
Qu'es coma sus la ròta, faça ad un paneu roge barrat de blanc, se tu coneisse lu chap de la gendarmaria, marcha, as pas paur, passa. Qu'aguesses paur d'esbolhat un goiat, jamai prendràs lu sens-interdit.
Dins ma qualitat de Budhā, deve plantar aquí la machina, l'internet, per meditar autradament mos chakras van restar desvirats per la nuech e quò poriá far s'inversar lu sens de Leire.
Cuòu sus lu zafu,
Franc vers los ciaus – kyosaku –
Torna rebondir !
Jan Peire Bertrand
#13 Deuriàs far de las cronicas sus las mangas JP dins Jornalet. Ieu sei tanben plan fan de mangas e tanben d'animats. L'animat qu'aime mai que tot, qu'es "Monster" e puei "Shingeki no Kyojin"/ "L'ataca daus Titans" (e mai lo manga), Another... entre autres e puei los Miyazajki segur, e en mangas, Akira, 20th Century boys, las obras de Jirō Taniguchi...
En anime, somnhe qu'ai bien aimat Patema e lo monde inversat, sabe pas si coneisses.
Bon, sei fora subject.
Los nacional-socialistas èran exterminators de pòbles e de minoritats : lo ciutadan Gonzales Felip auriá donc fòrça ganhat a reconsiderar la lei de Godwin (Victòria de Dieu, viet d'ase, quin nom !) abans de jutjar e de comparar la minoritat catalana dins sa cèrca de dignitat estatala, contra los que los mantenon minoritaris dins un estat que non parla sa lenga.
#12
Parlava daus liams balhats sus lu site d'Akata. De dire aquò ne'n ai pro ditz per trobar lu que sonja que de se concentrar sus un braç copat pòt lu far tornar frutjar. Se tu iò trobas pas dins los liams daus liams daus liams, i a un motor charchardor que pòt t'aidar mai los mòts « un braç 'quò torna pas frutjar »
Ne'n parle perque, jurtament, apres la mòrt d'una amija, un fanatique dau crudovoriste (que balharai pas son nom) nos eispliquet « doctament » que lu cancert 'viá quauquares de veire mai las energias vibromatoiras, mai lu fach que 'la buviá pas prò de jus...
Le fanatique ne'n question passe un temps grand de se tripotar sus tot aquò, eu considera la sciença coma una creiença. Eu desboira los fachs e las impreci's.
Dès que quauqu'un fai la contradicci' ad aqueu tipe, eu es passat a la reducci' ad Hitlerum, mesma quante eu ten daus perpaus antisemites, o sus los 'limauds.
Autradament, las manga esditadas per Ataka, pense aquí a « Miràudia de las pomas » dau Fujikawa Tsutomu o d'enquera a « Me, un vilaud que fai un vargier » dau Min-ho Choi, son de bon legir (e l'obratge es de bassez bona composici' dins la qualitat dau papier, las dimenci's)
JP Bertrand que notet los sons « ~ion » entau « ~i' » per far chiar los normaupates ;-)
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari