Aquesta setmana intrant, comença l’annada escolara dins la Republica Francesa. Coma cada an, de centenats de milièrs d’enfants e de joves tornaràn emplir las salas de classa e auràn de quitar la pigresa de l’estiu còp sec. Caldrà reprene lo fil educatiu, conéisser de mèstres nòus e retrobar los companhs. Totas las familhas afrontaràn los meteisses problèmas: la coabitacion de la vida al trabalh amb la vida en familha, los oraris escolars e las activitats extrascolaras, los manuals escolars, l’abilhatge nòu, los vestits d’espòrt e, dins fòrça cases, demandar d’ajuda als grands; siá d’argent, siá per anar quèrre los mainats a la sortida de l’escòla. Son totes aqueles los problèmas abituals de las familhas francesas, mas tanben de las familhas de pertot.
 
Ça que la, las familhas occitanas, o una bona partida d’elas, an encara un problèma de mai: l’escolarizacion dins la lenga del país, es a dire en occitan. Impòrta pas se se causís una Calandreta o una escòla publica bilingüa. Lo problèma es la causida d’una escòla occitana e las dificultats qu’aquò compòrta per las familhas. Dins qualques cases cal percórrer mai de quilomètres e en d’autres cal pagar mai de sòus. E al delà, cal totjorn balhar d’explicacions a la familha per aver causit la legitima opcion, e qualques escolans an la sensacion que la lor opcion es minoritària e, en consequéncia, en defòra de la normalitat. Uèi lo jorn, se cal pas enganar, educar los mainats dins la lenga del país contunha d’èsser una causida de militància e de consciéncia.
 
Mas es justament aquela militància qu’a fach avançar lo país dins l’encastre educatiu. Sens los mèstres e las familhas que comencèron la primièra escòla occitana, d’autras serián pas vengudas. Cal totjorn de vam per far venir normalas aquelas proposicions que semblavan utopicas. Es vertat que los tempses càmbian e l’administracion francesa de 2012 es pas comparabla amb l’administracion francesa de 1970 o de 1950 o de 1930. La sensiblitat envèrs la diversitat culturala es un pauc mai granda a París del temps que la tendéncia jacobina e uniformizaira es un pauc mai petita. Mas justament, perque lo jacobinisme va contra los tempses modèrnes, e perque es a recular, es mai perilhós qu’abans, car remarca que lo temps s’acaba per el. Es per aquò que cal manténer la militància e contunhar de far pression sus las administracions estatalas, regionalas, departamentalas e localas per agrandir lo ret d’escòlas occitanas. Se comença ja de veire la lutz a la fin del tunèl: se cal pas relaxar e cal far mai de fòrça que jamai.