editorial
Descolonizar l’eleccion presidenciala: sosténer la candidatura de Troadec
La precampanha de l’eleccion presidenciala francesa se debana dins un encastre d’escàndols e de polemicas. D’un costat, n’i a que son acusats de se servir de l’argent public —siá de l’Assemblada francesa, siá del Parlament europèu— per pagar de salaris fictius. D’un autre costat, òm a quitament escandalizat la societat francesa per aver condemnat lo colonialisme. Mas çò qu’escandaliza de verai la còla de Jornalet es aquel sistèma electoral que crèa d’obstacles pels candidats que son precisament per la descolonizacion, coma es lo cas del cònsol de Karaez (Bretanha) e conselhièr departamental de Finistèrra, Christian Troadec.
Troadec a percorregudas las nacions minorizadas de la Republica Francesa per amassar d’opinions e de sostens amb l’amira de la presidenciala. Sa tòca es de bastir una candidatura basada suls diferents movements que se baton per la descentralizacion e la descolonizacion politica, lingüistica e culturala, per menar aquela sensibilitat al mièg del debat de çò qu’el nomena “una eleccion màger”. Sa tòca es d’aténher que lo fach dels pòbles minorizats de l’estat venga un tèma de debat politic, e d’ofrir una alternativa electorala a de desenats de milièrs de votants potencials qu’a l’ora d’ara an pas cap de partit pel qual votar.
L’obstacle pus grand que Troadec deu superar es la recèrca de 500 signaturas demièg los 47 000 elegits que i a en Republica Francesa. Es pas lo primièr còp que s’ensaja una operacion similara: Robèrt Lafont o ensagèt en 1974, mas obtenguèt pas totes los sostens necessaris. Aviam l’illusion que la França de uèi seriá mai toleranta e mai democratica e que sos cònsols e elegits permetrián la presentacion de mai de candidats, e mai s’an pas previst de votar per aquestes. Per ara sembla complicat, e avèm temps fins al 17 de març. S’avètz l’escasença de parlar amb d’elegits, demandatz-lor lor sosten per aquela candidatura.
La còla de Jornalet vòl exprimir son sosten absolut a aquela iniciativa e nos felicitam que l’occitanisme politic sostenga aquel projècte. Serà una autra oportunitat perduda se lo 17 de març que ven avèm pas una candidatura dins una eleccion presidenciala francesa que meta la question nacionala, culturala e lingüistica sus la taula del debat politic e que chepique los grands partits franceses.
Es fòrça probable que nos trobem davant una autra candidatura falhida. Mas o devèm ensajar fins a la darrièra minuta. De tot biais, qué que se passe, nos trobam amb una amadurança de totes los movements politics de las nacions minorizadas, l’occitan comprés, de la meteissa faiçon que la candidatura falhida de Lafont permetèt, almens, la creacion d’un ret territorial occitanista que faguèt divèrses fruches organizatius.
Troadec a percorregudas las nacions minorizadas de la Republica Francesa per amassar d’opinions e de sostens amb l’amira de la presidenciala. Sa tòca es de bastir una candidatura basada suls diferents movements que se baton per la descentralizacion e la descolonizacion politica, lingüistica e culturala, per menar aquela sensibilitat al mièg del debat de çò qu’el nomena “una eleccion màger”. Sa tòca es d’aténher que lo fach dels pòbles minorizats de l’estat venga un tèma de debat politic, e d’ofrir una alternativa electorala a de desenats de milièrs de votants potencials qu’a l’ora d’ara an pas cap de partit pel qual votar.
L’obstacle pus grand que Troadec deu superar es la recèrca de 500 signaturas demièg los 47 000 elegits que i a en Republica Francesa. Es pas lo primièr còp que s’ensaja una operacion similara: Robèrt Lafont o ensagèt en 1974, mas obtenguèt pas totes los sostens necessaris. Aviam l’illusion que la França de uèi seriá mai toleranta e mai democratica e que sos cònsols e elegits permetrián la presentacion de mai de candidats, e mai s’an pas previst de votar per aquestes. Per ara sembla complicat, e avèm temps fins al 17 de març. S’avètz l’escasença de parlar amb d’elegits, demandatz-lor lor sosten per aquela candidatura.
La còla de Jornalet vòl exprimir son sosten absolut a aquela iniciativa e nos felicitam que l’occitanisme politic sostenga aquel projècte. Serà una autra oportunitat perduda se lo 17 de març que ven avèm pas una candidatura dins una eleccion presidenciala francesa que meta la question nacionala, culturala e lingüistica sus la taula del debat politic e que chepique los grands partits franceses.
Es fòrça probable que nos trobem davant una autra candidatura falhida. Mas o devèm ensajar fins a la darrièra minuta. De tot biais, qué que se passe, nos trobam amb una amadurança de totes los movements politics de las nacions minorizadas, l’occitan comprés, de la meteissa faiçon que la candidatura falhida de Lafont permetèt, almens, la creacion d’un ret territorial occitanista que faguèt divèrses fruches organizatius.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#4 Vos respondrai, en lenga gotica occitana (e mai barròca, romantica, subrerealista e ultramodèrna d'anticipacion) que plan segur, cap potentat decisiu non vòl en Euròpa cambiar de sistèmi. Los fòrts, fòrts vòlon demorar. E per i captiar, o fan tot, çò possible, çò fòrabandit, çò enebit, çò impossible, e mai que mai çò inadmissible. Res non los arrèsta pas. Es atal, mercés a aquela abséncia psicopatica d'empatia, d'escrupuls e de principis societals, que capitèron de venir tant fortasses. Mas un rei quitament, aquò pòt crebar, cap debàs dins la poscalha. Quora o aurem tot perdut,, çò panat, d'un biais o d'un autre, o tornarem préner. Es quora tot sembla perdut que tot cabussa e se tornar dreit, plan sovent. E puèi s'ensjama pas res e que continuam de plorinejar, aquí, es segur que non cambiarem pas jamai res per res.
Vau ensajar d escriure en lenga romana. Parlatz del sistèma politico-electoral de la Republica Francesa, Credetz encara d o poder clinar al agrat de vòstres volers ? Es un songe un pantai ! Lo simple fach de vos interessar ad aquèra eleccion vos conecta al sistema occidental que descrivetz e vos absorbís e nega da fons per la sola lei de la majoritat democratica. Amassar tots los regionalismes sufís pas, desiri tot ce de bon al candidat Troadec qu es estimable mais jògui e escomèti que lo mancaràn los cinq cents senhs. Sèm los malons demest milas e milas malons e malons que forman de pyramidas : FR, SP?, I, GB, D etc. Per cambiar la piramida caleriá que li malons cambien. Los vedi pas en aver l enveja uèi sauv benlèu en alcuns lòcs.
#1 Compreni pas l'argumentari : Troadec es minoritari. Los franceses son contra lo centralisme mas vòtan per un president qu'a fòrça poder ( tròp per ieu ). Lo nacionalisme francés se pòrta plan. Sufís de veire la reaccion del mond quand Macron diguèt que la colonizacion francesa foguèt un crimi contra l'umanitat. Fa pauc Valls nos diguèt que França existís dempuèi mai de mil ans. Los politicians franceses sabon far bèlbèl al sentiment nacionalista francés. Lo mite dels nòstres aujòls galleses es pas encara mòrt. Vòlon mai de solidaritat entre las regions. Vos rapelarai que la region parisenca es la mai rica d'Euròpa. E lo diferencial entre las regions de França es un dels mai importants d'Euròpa. Avètz vist fòrça mond manifestar contra lo retalhatge territorial decidit per 3 o 4 personas dins un burèu parisenc ? Quand vesi lo succès electoral del Front National soi pas convençut que los franceses vòlgan de la solidaritat, de la convivéncia e de l'ajuda mutuala entre las regions. Efectivament Troadec es pas brica representatiu dels franceses. Se pòt pas aver tot e son contrari. La majoritat dels franceses vòlon una moleta democratica sens trencar los uòus republicanistas.
#1 Vos contradizètz ! Escrivètz : « Volan pus de la dreicha, ni de l'esquera. » Puèi un pauc mai luènh, ajustatz : « Volan un estat que bota en plaça una politica de solidaritat, de coperacion, d'entraida, entre tots e entre las régions francesas e non pus las rivalitats, la guerre economica o militaria. » Mas una plolitica atal a un nom ; se ditz una politica d'esquèrra ! Lo vertadièr problèma, es que de l'esquèrra, n'avèm perduda piada despuèi la disparicion del Conselh Nacional de la Resisténcia. Despuèi aquel temps (annadas 60) totes los gobernaments que se son succedits èran de dreita (complexada o decomplexada). Es d'aquò que las gents non vòlon mai, d'aaquesta impossibilitat factuala d'alternar en politica. Qué qu'òm cansuisca electoralament, nos impausan la dreita dins los faits.
La candidatura de Troadec a pas gaire d'importança; de tota faiçon lo candidat minorisat qualque sia es nejat dins la propaganda mediatica. .Pus imortant son los cambiaments que se passan aus Etats-Unis.
Sembla que la politica de Trump siaja una ruptura emben l'anciena economia baptisada assassinat economic. L'òm presta de l'argent aus pais dependents de l'America, òm los endeta en los obligeant a far de bels trabaus e òm los rend completament dépendent. Mesma politica de las bancas per los particuliers. Quand l'um vòl pas obeir los chacals arrieban per los suprimar (cop d'estat, assassinat de dirigents d'estat, bombardament) e los medias son paiats per crubir tot aquò. Mas Trump a una mentalitat dau segle passat : entreprener sens tener compte daus problems sociaus e ecologics que m'agrada pas.
Quò es la mesma poltica en Franca e los frances s'en rendan compte. Volan pus de la dreicha, ni de l'esquera. La situacion pòd pas demorar aitau, vai evoluat. Vers que : lo centralisme qu'avem coneigut, la Revolucion de 1789? Non, los frances volan autre causa.
Emben Internet l'òm veu tot un tas d'idéeias nòvas que damandan mas a se concretisar en politica.
Es temps d'axar nostras idéias vers aquel cambiament. Volan un estat que bota en plaça una politica de solidaritat, de coperacion, d'entraida, entre tots e entre las régions francesas e non pus las rivalitats, la guerre economica o militaria. Volan una politica de reconeissença de las lengas regionalas e una reparacion istorica. Descolonisar la politica quò es veire que los medias, los politics los pus poderos, l'economia vivan sos la dictatura de las bancas.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari