editorial
Qual es occitan?
I a dos biaisses d’exprimir los gentilicis de qualqu’un. Lo primièr se fa en referéncia al país ont òm es nascut e lo segond en soslinhant l’identitat culturala. Se parlam, per exemple, de Manuel Valls, òme politic francés nascut a Barcelona, òm poiriá dire qu’es francocatalan, o francoespanhòl. Se parlam de Georges Moustaki, musician d’expression francesa que demorèt en Occitània, nascut en Egipte, de parents grècs, que ne poiriam dire? Nòstra causida, en parlant d’una gojata nascuda en Occitània, de parents curds, es de l’apelar occitanocurda. Amb aquò volèm pas dire qu’ela siá occitanofòna e se senta culturalament occitana. D’autres la poirián apelar francocurda e quitament francoturca, se nos raportam al ciutadanatge.
Cresèm que la vision del país se pòt pas reduire als militants occitanistas o als que parlan totjorn la lenga. S’om poguèsse considerar coma occitans sonque los que parlan la lenga o militan dins l’occitanisme, nòstre país demorariá reduch e desagregat. La còla de Jornalet constatam que i a un biais occitan de viure tanben dins nòstres compatriòtas qu’an perdut la lenga e quitament l’identitat, mas que contunhan, demest d’autras practicas socialas possiblas, de cosinar amb d’òli, de beure de pastís, de manjar lo torton dels Reis e de preferir lo mot chocolatina. Valent a dire que i a quitament un biais occitan d’èsser francés. Coma exemple anecdotic, vejatz cossí festegèron a Marselha l’eliminacion del París Saint-Germain pel Barça; qualques legeires nos diguèron que se visquèron de scènas semblablas a Niça, Tolosa e Pau. Nos demandam s’a Lion o a Orléans tanben...
E mai se fasèm un mèdia exclusivament en occitan, la còla de Jornalet sèm conscients que i a una majoritat de compatriòtas qu’an perdut la lenga e quitament l’identitat, mas que sèrvan lo biais de viure a l’occitana, e doncas, per nosautres, son d’occitans. Cresèm qu’es pas responsable d’abandonar los compatriòtas qu’an perdut la lenga e l’identitat, mas çò que cal es trabalhar per qu’ajan l’enveja de las recuperar.
Cresèm que la vision del país se pòt pas reduire als militants occitanistas o als que parlan totjorn la lenga. S’om poguèsse considerar coma occitans sonque los que parlan la lenga o militan dins l’occitanisme, nòstre país demorariá reduch e desagregat. La còla de Jornalet constatam que i a un biais occitan de viure tanben dins nòstres compatriòtas qu’an perdut la lenga e quitament l’identitat, mas que contunhan, demest d’autras practicas socialas possiblas, de cosinar amb d’òli, de beure de pastís, de manjar lo torton dels Reis e de preferir lo mot chocolatina. Valent a dire que i a quitament un biais occitan d’èsser francés. Coma exemple anecdotic, vejatz cossí festegèron a Marselha l’eliminacion del París Saint-Germain pel Barça; qualques legeires nos diguèron que se visquèron de scènas semblablas a Niça, Tolosa e Pau. Nos demandam s’a Lion o a Orléans tanben...
E mai se fasèm un mèdia exclusivament en occitan, la còla de Jornalet sèm conscients que i a una majoritat de compatriòtas qu’an perdut la lenga e quitament l’identitat, mas que sèrvan lo biais de viure a l’occitana, e doncas, per nosautres, son d’occitans. Cresèm qu’es pas responsable d’abandonar los compatriòtas qu’an perdut la lenga e l’identitat, mas çò que cal es trabalhar per qu’ajan l’enveja de las recuperar.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Cresi fin finala qu'i a mai d´un biais de se sentir occitan (linguistic, "patoèsant", geografic, istoric, cultutal, gastronomic, occitanist, ...), tant coma i a mai d´unas rasons de se ba pas sentir quitament si un "critèri" es respectat.
Çò que compta es çò qu´avèm dins las tripas qun que siá lo mejan de ba exprimir!
Es un pauc una responsa de "normand", e cresi que podèm totjorn participar a la "reconscientizacion" dels nòstres "compatriòtes", mas ba podrem pas jamai far per eles...
Ieu cresiáu pas que las causas foguèsson tant complicadas.
Per ieu, tot individú que viu, que vòl viure, qu'a volgut viure en Occitània es Occitan de plen drech.
E s'aquel s'estima mai de s'identificar a quicòm mai qu'Occitània (per nacionalisme francés, per antinacionalisme tot cort, per d'originas familhalas diferentas) aquò rai, los Occitans aquò nos geina pas de conviure amb de mond diferents (que s'identifican a de causas diferentas) al país, pa'rai?
Ara la question es pas brica "qui / qual/ qué es occitan?" per ieu es puslèu:
cossí faire per que la joinessa pòsca encara s'identificar a "Occitània", se sa lenga s'esvanís, se sa cultura es absenta dau païsatge comun, essent pas transmesa a l'escòla, se lo país es mòrt (socialament, economicament)?
#22 & #23 Totalament d'acòrdi amb lo Fantomàs e l'Isopet . Per apondre una dralha mai a-n-aquela fruchosa soscadissa, citarai una declaracion de l'escrivèire basc Bernardo Atxaga, qu'a escrich tota son òbra en euskara. Diguèt aquesta paraula a l'encòp estranha e prigonda, que n'estabosiguèt mai d'un : "L'identitat es una illusion o un regret".
Pensi que la DNA test es de far, atal las vòstras rasigas vos saràn coneigudas ambe exactituda e non pas amb un sentit que pòt èsser vertadièr o completament fals.
Per ma fé aquò vos empacharà pas d'èsser occitans de còps que iia o voldriatz èsser o devenir...
Sul malhum se troba lo "momondo DNA test journey" çai-jos avètz un eisemple (subtitle in english)
https://www.youtube.com/watch?v=7mqWYuKvbXY
Bona legida e bona escota.
#22 Mercés plan, Fantomàs, d'aqueste comentari. Cresi que descrivètz una realitat viscuda per pro de monde.
Mas m'avisi que se podriá demandar : per vos, qu'es aquò èsser « un pauc basc » o « un brave pauc american » (car segon que fasèm referéncia a un type o un autre de cinema o de musica, pòt venir d'Irlanda, d'Itàlia, d'Africa…). E doncas, quand causissèm de nos definir amb aquelas causidas, causissèm de nos referénciar a de qualitats (dins lo sens larg) qu'atribuissèm a aquelas culturas (etnotipes?). D'un costat es interessant per çò que lo retrach que fasètz de « fantomàs » lo podèm visualizar per çò qu'avèm de referéncias plan vesinas. Mas dins la realitat, una persona que vos crosariá vos diriá benlèu amb d'autras caracteristicas.
Es per aquò que la question que pausi m'es importanta.
Remarcaretz que m'identifiqui dempuèi totjorn amb mon nom e pas cap de localizacion. A mon idèa ditz pas res de ieu.
Dins los medias, las personas « anonimas », es a dire desconegudas per la màger part del monde, se presentan gaireben totjorn per un pichon nom e un endrech (« Bernard de Marselha »). Perqué ? Perqué pas « Bernard filh de Paul », o « Bernard del SAV de Siemens», o « Bernard lo paire de Lilia », o « Bernard eterosexual » … ?
Efectivament per un occitan, coma per tot plen d'autre monde, se dire d'un endrech o d'una « nacionalitat » es per s'afrontar a una autra, se diferénciar.
Pensi sovent a la frasa « je suis français, moi, monsieur » (que podèm declinar en milantas localizacions) que pòt èsser sentida coma « ieu soi tant coma tu » o « ieu soi diferent de tu (e benlèu un pauc superior) ». Cresi qu'es una de las nombrosas rasons de se dire d'una nacionalitat o d'un endrech.
Mas la question es mai pregonda qu'aquò. Se dire d'un endrech, d'un grope… o dire qualqu'un d'un endrech o d'un grope, es una causa plena de jos-entenduts.
Mas encara un còp mercés de ton comentari que me fa avançar un bocin mai.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari