editorial
Se batre per l’escòla en occitan
La rintrada es arribada. Cada an, de centenats de milièrs d’enfants e de joves tornan emplir las salas de classa e devon quitar la pigresa de l’estiu còp sec. Cal tornar prene lo fil educatiu, conéisser de mèstres nòus e retrobar los companhs. E las familhas rescontran los meteisses problèmas: la coabitacion de la vida al trabalh amb la vida en familha, los oraris escolars e las activitats extrascolaras, los manuals escolars, l’abilhatge nòu, los vestits d’espòrt e, dins fòrça cases, demandar d’ajuda als grands; siá d’argent, siá per anar quèrre los mainats a la sortida de l’escòla. Son totes aqueles los problèmas abituals de las familhas francesas, mas tanben de las familhas de pertot.
Ça que la, las familhas occitanas, o una bona partida d’elas, an encara un problèma de mai: l’escolarizacion dins la lenga del país, es a dire en occitan. Impòrta pas se se causís una Calandreta o una escòla publica qu’ensenhe l’occitan. Lo problèma es la causida d’una escòla occitana e las dificultats qu’aquò compòrta per las familhas. Dins qualques cases cal percórrer mai de quilomètres e dins d’autres cal pagar mai de sòus. E al delà, cal totjorn balhar d’explicacions a la familha per aver causit la legitima opcion, e qualques escolans an la sensacion que lor opcion es minoritària e, en consequéncia, en defòra de la normalitat. Uèi lo jorn, se cal pas enganar, d’educar los mainats en lenga del país contunha d’èsser una causida de militantisme e de consciéncia.
Mas es justament aquel militantisme qu’a fach avançar lo país dins lo domeni educatiu. Sens los ensenhaires e las familhas que fondèron la primièra escòla occitana, d’autras serián pas vengudas. Cal totjorn de vam per far venir normalas aquelas proposicions que semblavan utopicas.
L’administracion francesa seguís la meteissa politica lingüistica ara, en 2017, qu’en 1970, 1950 o 1930. Ven de o demostrar lo fach que los estalvis de Macron fan perilhar la continuitat de cèrtas escòlas Calandreta, especialament Lo Lis e Agen, consequéncia efectiva del refús per França de l’article 30 de la Convencion dels Dreches de l’Enfant. Es per aquò que cal contunhar de militar e de far pression sus las administracions estatalas, regionalas, departamentalas e localas. Atal o an fach mai d’una centena e mièja de personas a Pau, que se son acampadas per exigir de solucions rapidas per la Calandreta en remetent un dorsièr dirèctament al primièr ministre francés. Òsca per aquela accion!
Ça que la, las familhas occitanas, o una bona partida d’elas, an encara un problèma de mai: l’escolarizacion dins la lenga del país, es a dire en occitan. Impòrta pas se se causís una Calandreta o una escòla publica qu’ensenhe l’occitan. Lo problèma es la causida d’una escòla occitana e las dificultats qu’aquò compòrta per las familhas. Dins qualques cases cal percórrer mai de quilomètres e dins d’autres cal pagar mai de sòus. E al delà, cal totjorn balhar d’explicacions a la familha per aver causit la legitima opcion, e qualques escolans an la sensacion que lor opcion es minoritària e, en consequéncia, en defòra de la normalitat. Uèi lo jorn, se cal pas enganar, d’educar los mainats en lenga del país contunha d’èsser una causida de militantisme e de consciéncia.
Mas es justament aquel militantisme qu’a fach avançar lo país dins lo domeni educatiu. Sens los ensenhaires e las familhas que fondèron la primièra escòla occitana, d’autras serián pas vengudas. Cal totjorn de vam per far venir normalas aquelas proposicions que semblavan utopicas.
L’administracion francesa seguís la meteissa politica lingüistica ara, en 2017, qu’en 1970, 1950 o 1930. Ven de o demostrar lo fach que los estalvis de Macron fan perilhar la continuitat de cèrtas escòlas Calandreta, especialament Lo Lis e Agen, consequéncia efectiva del refús per França de l’article 30 de la Convencion dels Dreches de l’Enfant. Es per aquò que cal contunhar de militar e de far pression sus las administracions estatalas, regionalas, departamentalas e localas. Atal o an fach mai d’una centena e mièja de personas a Pau, que se son acampadas per exigir de solucions rapidas per la Calandreta en remetent un dorsièr dirèctament al primièr ministre francés. Òsca per aquela accion!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Los parlars naturals se transmetèren sens escòlas, e l'escòla remplaça pas jamai la transmission.
La transmission se pòt far dins tota mèna d'activitats extrascolaras, mai que mai esportivas.
Perqué i a pas de seccions occitanas dins las activitats de leser, jovens e adultes?
Tot se passa coma se la transmission e la practica èran sostractadas a l'escòla.
Sembla desmission o abandon...
Fa pas besonh?
A Bordèu, en las annadas 60 / 70 , vivèvan fòrça Português immigrats. De segur los dròlles anavan a l'escòla francesa. Mès eths lo dijaus organisèvan una "escoleta portuguesa" on ensenhavan los dròlles : parlar e escríver la lenga, cants , danças , legendas, tradicions, istòria e geografia deu Portugau, e la fiertat d'èstre portugués ( quan èran tan mespresats los praubòts !) . Segur los parents a casa parlavan portugués . E la vida associativa culturala d'aqueths Portugués èra pro rica ( a maugrat que mantuns n'èran pas jamèi anats a nada escòla au Portugau ). Ne coneishi un d'aquestes dròlles adara adulte , e es una escaduda.
Benlèu , nosauts tanben , en mei de las Calandretas e classas bi-lengas, parièr deurem apitar "escoleta s occitanas" per los dròlles lo dimècres , aquí on se pòt hèser ?
#4 E òc- Ieu tanben soi espaventat de véser cossi se pèrd l'accent tant d'aviat. De mon temps, sortit dels emigrats del Nòrd, s'endevinava l'origina sociala dels dròlles a l'accent- los qu'anavan a las escòlas privadas, etc, e los que se'n cresian. Ara te tròbas sovent cap e cap amb un mainatge aimable coma tot, que tota la familha parla francés amb l'accent, e que, el, ponjugueja!
Pensi- mas aquò son pas que d'idèias que me venon- e s'ameritaria d'estudis sociò-linguistics serioses, que sèm confrontats a dos fenomèns que se cumulan:
-D'un band , la disparicion de la matritz d'aquel accent "miegjornal"- aquela matritz es la lenga occitana
- De l'autre band, l'impregnacion massiva que subisson los dròlles per la television, los jòcs videòs, las voses artificialas e ponjudas dins los ròtles interactius d'aqueles novèls mediàs...etc; e sens parlar de la mobilitat de las populacions que favorisan totjorn la postura culturala dominanta.. E òc, ne sèm aqui...!
Estrach : "Mas quina es la lenga pròpria dels enfants en Occitània : l'occitan?... avèm besonh, totes, d'un bocin mai de luciditat e de realisme facia a l'estat de la lenga, e de bastir una argumentacion benlèu diferenta, mas solide e coerenta, e non pas apevada sus de fantasmes..."
Argumentacion, segur ! Mès desfolament e valorizacion de la basa per sa conscientizacion, emb dals locutors que demòran, emb dals marcaires identitaris que demòran : grand pretzfach dau terrenh sociau !
Solament, se avèm bien comprés que lo francés es vengut la lenga pròpia dals enfants en Occitania, i aurà d'òbra per argumentar e tornarmai legitimar una plaça publica per la lenga. Dont mai l'identitat prumièira despareisserà de nòstra vida vidanta, dont mai lo monde se ne'n sentiràn destacats automaticament. Adonc l'argumentacion virarà justificacion !
Occitanisme, onte siás encafornat ? De qué restarà de l'occitanitat d'aquí 2050, se nos espolsam pas ? Una anecdòta de l'Istòria de "Fronç" ?
PS : cèrque una solucion per manténer l'accent de ma drolleta que comença de retipar la majoritat "parla-ponchut" (d'origina occitana e non occitana) de son escòla. Perquò, sa mèstra actuala coma la de l'an passat an l'accent dau país ! E save que i a pas ges de vergonha aquí mès un automatisme enconscient que retrovam dedinc tot grope uman. Ajuda, se vos plai, quò me làia...
L'article 30 de la Convencion dels Dreches de l'Enfant dis : "...Un enfant autoctòn pòt pas ésser privat del drech....d'emplegar sa lenga pròpria..."
Mas quina es la lenga pròpria dels enfants en Occitània : l'occitan?
Contra-argumentar a-n-aquel pretendut argument es pas complicat !
Solide qu'avèm besonh de nos batre per l'escòla en occitan, que la creacion de las Calandretas demòra l'accion del moviment occitanista la pus concreta e portaira d'avenir d'aquestas darrièiras decennias, mas avèm besonh, totes, d'un bocin mai de luciditat e de realisme facia a l'estat de la lenga, e de bastir una argumentacion benlèu diferenta, mas solide e coerenta, e non pas apevada sus de fantasmes....
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari