editorial
Lo poder de la paraula
Aquesta setmana, avèm vist que l’estat francés, e mai s’el si qu’a mostrat una volontat de parlar e negociar amb los representants legitims del pòble de Corsega, elegits en decembre passat, ara refusa totas las demandas còrsas e los insulars devon manifestar per carrièras per revendicar que se complisca çò qu’an votat a las urnas.
Las valors democraticas del jacobinisme son tanben estadas mesas en question en Bretanha, ont tornarmai un enfanton d’aquel país pòt pas portar oficialament son nom. Après lo petit Fañch, ara es lo petit Derc’hen qu’a pas drech d’aver son prenom car son país se tròba jos una administracion que presica la supremacia lingüistica e culturala francesa subre las autras.
Se los estats espanhòl e francés foguèsson bastits sus un projècte inclusiu e non pas exclusiu, ont totas las culturas e las lengas de lors ciutadans foguèsson presas en compte en plena egalitat, los còrses, los bretons, los catalans serián contents de far partida d’aqueles projèctes... E los occitans seriam benlèu un pòble mai aürós e fièr.
Per ara, l’estat francés tracta los bretons e los còrses coma a fach amb los occitans, e o fa sens cap de vergonha ni consciéncia marrida e amb impunitat totala, amb l’arrogància de son chauvinisme e sos deliris de “grandeur”, e mai en sabent qu’amb los occitans a plan capitat.
Mas tant que sèm encara aicí, deuriam ensajar de cambiar la mentalitat del país. Pensem-o e parlem-ne amb nostres vesins, amics, companhs del trabalh, etc. Diguem-lor que Provença es al nòrd de Corsega e non pas al sud de França, que Lengadòc es al Nòrd de Catalonha, qu’Occitània es un país qu’a doas mars, dels Alps als Pirenèus, amb una lenga e una cultura pròprias que nos an raubadas e que deuriam recuperar e partejar amb los nòus venguts al país.
Lo pòble occitan se govèrna pas el meteis, coma tanpauc o fan los pòbles breton e còrs. Aqueles pòbles tenon totes los aspèctes de lor vida —culturala, politica, economica, sociala, lingüistica, esportiva etc.— dirigits e inspirats de París, Madrid o Roma estant. Fa longtemps que los occitans avèm daissat a las mans estrangièras la direccion de nòstre pòble.
Per o rendre possible, e per evitar que los occitans nos en avisem, una de las prioritats politicas estrategicas de l’estat francés es estada, e es encara, la destruccion de nòstre relat pròpri de l’istòria. Nos an cambiada e capvirada la nòstra istòria, donc los occitans desconeissèm qualas son nòstras originas e una majoritat sociala pensa, uèi, que l’istòria occitana es l’istòria francesa.
Amb tota probabilitat, França es un país que contraròtla a la perfeccion l’art de la manipulacion istorica. Avèm ja explicat dins aqueste jornal cossí França a cambiat los noms occitans de las causas per de noms actualament fòrça enrasigats, mas qu’en realitat vòlon pas res dire e qu’an pas cap de sens. Tanben en tèrmes istorics, i a d’episòdis qu’an pas cap de logica segon lo biais que son explicats per l’Educacion “nacionala” francesa. Per astre, de mai en mai, los istorians trabalhan l’istòria del país de la lenga d’òc per que l’ajam a posita. Lo sègle XXI nos a portat de tecnologias de la comunicacion amb una relacion orizontala que fan venir de mai en mai malaisida l’impunitat amb la quala nos an manipulada nòstra istòria.
O tornam dire: pensem-i e parlem-ne amb nostres vesins, amics, collègas, etc. Lo poder de la paraula es fòrt.
Las valors democraticas del jacobinisme son tanben estadas mesas en question en Bretanha, ont tornarmai un enfanton d’aquel país pòt pas portar oficialament son nom. Après lo petit Fañch, ara es lo petit Derc’hen qu’a pas drech d’aver son prenom car son país se tròba jos una administracion que presica la supremacia lingüistica e culturala francesa subre las autras.
Se los estats espanhòl e francés foguèsson bastits sus un projècte inclusiu e non pas exclusiu, ont totas las culturas e las lengas de lors ciutadans foguèsson presas en compte en plena egalitat, los còrses, los bretons, los catalans serián contents de far partida d’aqueles projèctes... E los occitans seriam benlèu un pòble mai aürós e fièr.
Per ara, l’estat francés tracta los bretons e los còrses coma a fach amb los occitans, e o fa sens cap de vergonha ni consciéncia marrida e amb impunitat totala, amb l’arrogància de son chauvinisme e sos deliris de “grandeur”, e mai en sabent qu’amb los occitans a plan capitat.
Mas tant que sèm encara aicí, deuriam ensajar de cambiar la mentalitat del país. Pensem-o e parlem-ne amb nostres vesins, amics, companhs del trabalh, etc. Diguem-lor que Provença es al nòrd de Corsega e non pas al sud de França, que Lengadòc es al Nòrd de Catalonha, qu’Occitània es un país qu’a doas mars, dels Alps als Pirenèus, amb una lenga e una cultura pròprias que nos an raubadas e que deuriam recuperar e partejar amb los nòus venguts al país.
Lo pòble occitan se govèrna pas el meteis, coma tanpauc o fan los pòbles breton e còrs. Aqueles pòbles tenon totes los aspèctes de lor vida —culturala, politica, economica, sociala, lingüistica, esportiva etc.— dirigits e inspirats de París, Madrid o Roma estant. Fa longtemps que los occitans avèm daissat a las mans estrangièras la direccion de nòstre pòble.
Per o rendre possible, e per evitar que los occitans nos en avisem, una de las prioritats politicas estrategicas de l’estat francés es estada, e es encara, la destruccion de nòstre relat pròpri de l’istòria. Nos an cambiada e capvirada la nòstra istòria, donc los occitans desconeissèm qualas son nòstras originas e una majoritat sociala pensa, uèi, que l’istòria occitana es l’istòria francesa.
Amb tota probabilitat, França es un país que contraròtla a la perfeccion l’art de la manipulacion istorica. Avèm ja explicat dins aqueste jornal cossí França a cambiat los noms occitans de las causas per de noms actualament fòrça enrasigats, mas qu’en realitat vòlon pas res dire e qu’an pas cap de sens. Tanben en tèrmes istorics, i a d’episòdis qu’an pas cap de logica segon lo biais que son explicats per l’Educacion “nacionala” francesa. Per astre, de mai en mai, los istorians trabalhan l’istòria del país de la lenga d’òc per que l’ajam a posita. Lo sègle XXI nos a portat de tecnologias de la comunicacion amb una relacion orizontala que fan venir de mai en mai malaisida l’impunitat amb la quala nos an manipulada nòstra istòria.
O tornam dire: pensem-i e parlem-ne amb nostres vesins, amics, collègas, etc. Lo poder de la paraula es fòrt.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#4 Amai se l'idèio de "Mèfi" es pa nècio, luèn d'acò, vous doune rasou à la fi, Moussu Ibn Khaldun. Devèn pa neglija lous sustra lenguistico. Mè devèn faire em d'acò que saro la poupulaciu de sa memòrio musicalo lenguistico atualo. Adounc, parlen aici d'Istòrio pulèu que de Proutou-Istòrio. Per dire de touca la soucieta dau biai pu simple e eficace.
#3 Lo problèma del "fons basc" es qu'aparten plan mai a la protoïstòria que non pas a l'istòria. L'istòria s'aplanta e s'establis subre l'escrit. E del temps que las populacions d'Occitania linguistica actuala parlava euskarà, l'escriviá pas. D'aquí la dificultat màger. Tocar del det lo fons basc ipotetic concernís donc plan mai l'Antropologia que non las l'Istòria en Occitania. Çò que, plan segur, lèva pas res a l'interès de la causa !
Ne poiriam dire aitant amb los fonses celtics, ibèrs, ligurs, e tot çò preroman que ne sabèm pas lo quite nom solament. Pensi, per exemple, a la civilizacion dels megalitas… Qu'èran, aquelas gents ? Ne sabèm pas grand causa, se que non pas res. E pasmens, eles tanben nos an fait çò que sèm.
Gasconha, Vascónia, Basco(n)at
L'article de Wikipèdia sus l'istòria d'Occitània non menciona pas le substrat "wascon" de Gasconha.
Cal pas occultar la preistòria d'Occitània, la del abans jc ( Juli Cesar).
Aran fosquèt basca, Aran vòl díser vall, vall d'aran, aquò's vall de vall.
Si voletz un boccin de paralula sur l'istòria de França, podetz visiualisatz la video sur Nurea TV (30000 abonats) dau 8 de belier a 20h30 facha per Michel Deseille : "istòria secreta de frança dau merovingiens a la guerra de cent ans" A plan de conneisença mas conta una istòria francesa e podretz i far daus comentaris o ben escriure directament a Nuré TV ( o per e_mel)si trobatz de las causas que vos convenan pas. Los animators son druberts au desbat.
Òc, al sigur, le poder de la paraula es fòrt, mès que le pòble siá pas mut, a condicion que le pòble parle.
Enfins, ja Mistral ac disiá bèl temps a:
"ton istòria desconeisson, te la còntan d'a rebors
e te dreiçan, te redreiçan, tau qu'un pòble de gibós"
"Te fan creire que sa luna brilha mai que ton soleu".
Per nosaus tot aquò es inacceptable mas pels autris? Quantis son les que i va plan atal?
Escriure e contar la nòstra istòria, onèstament, es pas qu'un biaish, desmest d'autris, de dire çò qu'èm. E çò qu'èm, nos ac poiràn pas panar.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari