editorial
Val d'Aran: l'espanholisme e l'occitanisme son incompatibles
A las darrièras eleccions al Parlament de Catalonha, lo partit espanholista nomenat Ciutadans s'impausèt en Aran amb lo 33,4% dels vòtes, seguit del Partit Socialista qu'obtenguèt lo 19,83%. Al total, las fòrças espanholistas s'impausèron per mai del 60% dels sufragis del temps que los partits independentistas obtenguèron un pauc mai del 30%. L'analisi d'aqueles resultats nos poiriá portar divèrsas lecturas, mas grosso modo es una evidéncia de mai que la Val d'Aran es pas Catalonha.
En tant que compatriòtas dels araneses, los occitans sabèm plan qu'Aran es pas Catalonha. Totun, aquela constatacion es pas tant evidenta en Catalonha e Aran. Lo pòble aranés o patís e òm se deu batre constantament per o demostrar. D'aquela batèsta se'n servís l'espanholisme per far d'anticatalanisme, fins al ponch qu'a reüssit de s'impausar electoralament.
Ça que la, la setmana passada, los ciutadans araneses poguèron veire quant costava de sosténer l'espanholisme. D'un caire, lo Tribunal Constitucional espanhòl suprimiguèt cèrts articles de la Lei de l'occitan, aprovada pel Parlament de Catalonha. Los magistrats espanhòls vòlon que l’aranés siá pas pus lenga d’usatge preferencial per las administracions dins lo país de cap de Garona. D'autre caire, l'obsession de part de l'estat espanhòl de suprimir lo catalan dins l'educacion pòt nafrar fòrtament lo ròtle de la lenga occitana dins lo sistèma educatiu aranés.
Mentretant, una femna aranesa demostrèt pel primièr còp de valentiá, coratge e onestetat davant lo jutge del Tribunal Suprèm a Madrid. E mai risquèsse d'anar dirèctament en preson, Mireia Boya decidiguèt d’emplegar cap d'estrategia de defensa e simplament contèt net e clar al jutge çò que s’èra passat e çò qu'ela ne pensava.
Lo pòble aranés n'es a prene consciéncia. La manifestacion de dimars al ser a Les en sosten a Mireia Boya èra nombrosa. La manifestacion de divendres per la libertat dels presonièrs politics foguèt una de las pus grandas qu'a vistas la vila de Vielha. E mai, los manifestants cridèron tanben contra los atacs que patís la lenga del país.
Quant a l'espanholisme, d'un costat Ciutadans e lo Partit Popular se regaudisson d'aquela politica lingüistica contra la prioritat de l'aranés en Aran. De l'autre, Unitat d'Aran —que son los sòcis araneses del Partit Socialista e qu'an fach una campanha francament espanholista— an plangut la mesura, en oblidant precisament que foguèt lo govèrn socialista de Rodríguez Zapatero que faguèt apèl davant lo Tribunal Constitucional.
Ara es demostrat que l'espanholisme es incompatible amb l'occitanisme. De prene partit per l'espanholisme dins lo conflicte politic actual fa perilhar la lenga occitana, lo modèl d'escòla aranesa e tanben las institucions aranesas, l'autogovèrn del país e en consequéncia lo sistèma de santat, l'espital de Vielha, lo còrs de pompièrs, etc.
En tant que compatriòtas dels araneses, los occitans sabèm plan qu'Aran es pas Catalonha. Totun, aquela constatacion es pas tant evidenta en Catalonha e Aran. Lo pòble aranés o patís e òm se deu batre constantament per o demostrar. D'aquela batèsta se'n servís l'espanholisme per far d'anticatalanisme, fins al ponch qu'a reüssit de s'impausar electoralament.
Ça que la, la setmana passada, los ciutadans araneses poguèron veire quant costava de sosténer l'espanholisme. D'un caire, lo Tribunal Constitucional espanhòl suprimiguèt cèrts articles de la Lei de l'occitan, aprovada pel Parlament de Catalonha. Los magistrats espanhòls vòlon que l’aranés siá pas pus lenga d’usatge preferencial per las administracions dins lo país de cap de Garona. D'autre caire, l'obsession de part de l'estat espanhòl de suprimir lo catalan dins l'educacion pòt nafrar fòrtament lo ròtle de la lenga occitana dins lo sistèma educatiu aranés.
Mentretant, una femna aranesa demostrèt pel primièr còp de valentiá, coratge e onestetat davant lo jutge del Tribunal Suprèm a Madrid. E mai risquèsse d'anar dirèctament en preson, Mireia Boya decidiguèt d’emplegar cap d'estrategia de defensa e simplament contèt net e clar al jutge çò que s’èra passat e çò qu'ela ne pensava.
Lo pòble aranés n'es a prene consciéncia. La manifestacion de dimars al ser a Les en sosten a Mireia Boya èra nombrosa. La manifestacion de divendres per la libertat dels presonièrs politics foguèt una de las pus grandas qu'a vistas la vila de Vielha. E mai, los manifestants cridèron tanben contra los atacs que patís la lenga del país.
Quant a l'espanholisme, d'un costat Ciutadans e lo Partit Popular se regaudisson d'aquela politica lingüistica contra la prioritat de l'aranés en Aran. De l'autre, Unitat d'Aran —que son los sòcis araneses del Partit Socialista e qu'an fach una campanha francament espanholista— an plangut la mesura, en oblidant precisament que foguèt lo govèrn socialista de Rodríguez Zapatero que faguèt apèl davant lo Tribunal Constitucional.
Ara es demostrat que l'espanholisme es incompatible amb l'occitanisme. De prene partit per l'espanholisme dins lo conflicte politic actual fa perilhar la lenga occitana, lo modèl d'escòla aranesa e tanben las institucions aranesas, l'autogovèrn del país e en consequéncia lo sistèma de santat, l'espital de Vielha, lo còrs de pompièrs, etc.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I tant que son incompatibles, fins hi tot diria que es antinatural l'existència de l'ispà a terreres Araneses, doncs com diu el seu nom allí es parla l'Aranès fill de l'Occità.
Per tant tot el que no sigui Aranès- Occità- a l'Àran, es quelcom d'una naturalesa herronia.
Un crit per l'Occità que es parla a Cat. es super enriquidor i un honor.
Visca la Terra...Lliure!
L'Ernest, "El Tàrrega".
Es clar que i a pas de compatibilitat ! La logica de l'estat espanhòl es centralista coma la de totes los estats nacions que se son bastits sus la colonisacion amb la fòrça la repression e l'ipocrisia. Aquel temps es a s'acabar lo temps de l'imperialisme a viscut ! Pasciencia e determinacion anam ganhar !
Es clar que i a pas de compatibilitat ! La logica de l'estat espanhòl es centralista coma la de totes los estats nacions que se son bastits sus la colonisacion amb la fòrça la repression e l'ipocrisia. Aquel temps es a s'acabar lo temps de l'imperialisme a viscut ! Pasciencia e determinacion anam ganhar !
#1 Gaireben totes los catalans e aranasi mestrejan au mens tres langas : catalan(aranés) , espanhou e anglés.
Aquò se pòt ausir en tot escotant los òmes politics que parlan un anglés e de còps que i a un francés impeccable (Pujol, Mas, Puigdemont). Mantuns parlan autres lengas : aleman (Pujol) italian (Jonqueras)
Es fòrça diferent en çò dels politicans franceses ( Hollanfde, Sarkozy, eca...)
Occitanisme # espanholisme
Caldriá nos explicar concretament le principi de preferéncia dins l'administracion e a l'escòla, per n'aver una informacion precisa.
Amb aquò, l'incompatibilitat es una error grèva al agait de la necessitat de mobilitat professionala que ne patissen o ne desiran les jovents d'Aran, qu'es un territòri tot pichon.
Aran es, geograficament e economicament, un sos-espaci de Catalonha, ella-medissa sos-espaci d'Espanha, quant França non es pas tanben una sortida de mai
Le mestritge de l'aranés, le catalan, l'espanhöl, le francés e tanplan l'inevitable anglés, es necite a fòrça jovents araneses que quitaràn le territòri.
L'abséncia de solucion mediana va montar doas communitats l'una contra l'autra.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari