Coma auem arreportat en Jornalet, eth Conselh Generau d’Aran a aprovat ua mocion entà impulsar e protegir era lengua deth país, e demane mesures entara aplicacion de politiques en favor der usatge sociau der occitan en Aran. Ath delà d’aquerò, era societat civiu tanben se mobilize contra es darrèri atacs qu’a patit er aranés e cride a ua mobilizacion eth 24 de març e er IEA-AALO avertís qu’er occitan en Aran ei en perilh de desaparicion. A tota aguesta mobilizacion deth pòble aranés en favor dera lengua, era còlha de Jornalet que volem ahíger eth nòste gran de sable damb era nòsta opinion coma jornalistes.
 
S’analisam es mejans de comunicacion, es sondatges d’usatges lingüistics o ben observam era realitat in situ, ben podem arremercar qu’er usatge sociau der occitan a devarat fòrtaments enes darrèri ans, justaments en moment de mès arreconeishença e emparament legau. Era tendéncia generalizada ei qu’era lengua deth país ei de mès en mès remplaçada peth castelhan. Parallèlaments auem pogut verificar qu’era coneishença e era comprenença des autes variantes occitanes ei de mès en mès baisha.
 
Eth Tribunau Constitucionau espanhòu a cancelat era prioritat der aranés enes institucions publiques, e aquerò poderie èster un còp mortau, mès que mès se prenem en compde que tant era Lei der occitan coma era Lei d’Aran èren ja pòc concretes ena proteccion dera lengua, pr’amor que formulen intencions mès non fixen cap de quòta de preséncia enes mejans de comunicacion, ne especifique mejans concrets.
 
Ei vertat qu’es mejans audiovisuaus en aranés non an devarat maugrat era crisi, mès qu’an creishut damb era aparicion d’Aran TV, que damb recorsi escassi hè un trabalh remirable e d’ua qualitat enòrma. Per contra, era premsa escrita en occitan, qu’auie coneishut iniciatiues fòrça interessantes, a practicaments desapareishut.
 
Calerie apostar entà agranir eth temps des emissions en occitan damb ua aufèrta mès variada de programacion infantila, juvenila e de divertiment; en tot profitar eth bon trabalh hèt quauqui ans o en tot establir convènis de collaboracion damb era indústria occitana de creacion audiovisuau, de doblatge e de comunicacion en generau. En aguest sens vedem fòrça de besonh eth contacte des aranesi damb totes es variantes dera lengua occitana entà poder auer ua competéncia lingüistica completa e accès a tota era produccion culturau ena lengua pròpria.
 
Per tant, credem que serie arrecomanable de fomentar era collaboracion damb es mejans de comunicacion en occitan de dehòra de Catalona e d’Aran, coma ac establís er article 19.1 dera Lei der occitan, aranés en Aran.
 
En Catalonha, dehòra dera Val d’Aran, vedem que, maugrat era oficialitat, i a fòrça desconeishença, d’un costat dera realitat nacionau e lingüistica occitana, e der aute, dera natura istorica, politica e administrativa dera Val d’Aran e dera sua relacion damb Catalonha. A conseqüéncia d’açò es informacions concernentes ara Val d’Aran o ara rèsta d’Occitània son soent mancades de coeréncia e de rigor. Atau, credem qu’es mejans de comunicacion aurien de tractar es informacions d’Aran damb ua vision nacionau occitana.
 
Per darrèr credem qu’es efèctes dera oficialitat der occitan, non pòden èster solament lingüistics mès qu’an d’èster tanben socioculturaus. Se que non, aguesta oficialitat dera lengua serie ueda de contengut.