editorial
Lo freg e lo caud
Aquesta setmana l'actualitat bofa lo freg e lo caud sus la lenga occitana. D'un caire, una joventa aranesa a passat lo primièr examen preüniversitari de l'istòria en occitan, en revendicar la mesa en òbra de l'oficialitat de la lenga en Catalonha. De l'autre, Vistedit quita d'estampar sas publicacions en papièr per manca de finançament en nos daissant sens la publicacion istorica La Setmana, e sens las publicacions infantilas e juvenilas Papagai e Plumalhon.
Lo fach que desaparescan de publicacions en papièr es una catastròfa per l'occitan. Lo fach que sián las de Vistedit, publicadas regularament dempuèi 1995, es un indicador clar que sèm pas dins la bona draia. Es necite de s’alçar e d’exigir de responsabilitats a quinas autoritats que sián per intervertir aquesta situacion talament grèva. E mai se prenèm en compte que son pas las autoritats centralistas qu'an refusat las subvencions a Vistedit, mas las pròprias autoritats encargadas de la lenga occitana, l'afar ven ben un escàndol màger.
D'autre latz, aquesta setmana l'occitan a viscut tanben una victòria. Gràcias al coratge d'una joventa aranesa apelada Lourdes Bruna, se faguèt dijòus passat pel primièr còp un examen d’accès a l’universitat en occitan. Après seguir los estudis del bachelierat francés a Vielha, Bruna faguèt sos examens preüniversitaris de matematicas e de fisica en occitan e o anoncièt qualques jorns abans. “Jo les vau a hèr en aranés encara que non me les corregisquen, perque pensi que sò en mèn dret ja qu’ei lengua oficiau en Catalonha", çò diguèt a TV3. Lo govèrn aranés metèt de lingüistas del país a la disposicion de las autoritats educativas per corregir los examens, del temps que reclamava que, desenant, los enonciats de las espròvas foguèsson pereu presentats en occitan.
Amb aquel gèst, Bruna ven de nos mostrar que n'i a pas pro amb los dreches garentits, mas que los cal totjorn revendicar. E mai l'occitan siá oficial dins tot lo territòri administrat per la Generalitat de Catalonha, enfin se revendica un drech derivat d'aquela oficialitat. Esperem que lo gèst de Lourdes Bruna serà seguit per d'autres joves araneses e per d'occitans d'endacòm mai.
Mentretant, ara ven a las autoritats de Catalonha e Aran, d'aplicar coma cal la Lei de l'Occitan e la Lei d'Aran, per que los joves araneses sián pas pus constrenches de revendicar lors dreches lingüstics.
Mentretant, ara ven a l'Ofici Public de la Lenga Occitana de reconsiderar sas decisions, e de velhar per la subrevivença dels mèdias del país en lenga del país.
Lo fach que desaparescan de publicacions en papièr es una catastròfa per l'occitan. Lo fach que sián las de Vistedit, publicadas regularament dempuèi 1995, es un indicador clar que sèm pas dins la bona draia. Es necite de s’alçar e d’exigir de responsabilitats a quinas autoritats que sián per intervertir aquesta situacion talament grèva. E mai se prenèm en compte que son pas las autoritats centralistas qu'an refusat las subvencions a Vistedit, mas las pròprias autoritats encargadas de la lenga occitana, l'afar ven ben un escàndol màger.
D'autre latz, aquesta setmana l'occitan a viscut tanben una victòria. Gràcias al coratge d'una joventa aranesa apelada Lourdes Bruna, se faguèt dijòus passat pel primièr còp un examen d’accès a l’universitat en occitan. Après seguir los estudis del bachelierat francés a Vielha, Bruna faguèt sos examens preüniversitaris de matematicas e de fisica en occitan e o anoncièt qualques jorns abans. “Jo les vau a hèr en aranés encara que non me les corregisquen, perque pensi que sò en mèn dret ja qu’ei lengua oficiau en Catalonha", çò diguèt a TV3. Lo govèrn aranés metèt de lingüistas del país a la disposicion de las autoritats educativas per corregir los examens, del temps que reclamava que, desenant, los enonciats de las espròvas foguèsson pereu presentats en occitan.
Amb aquel gèst, Bruna ven de nos mostrar que n'i a pas pro amb los dreches garentits, mas que los cal totjorn revendicar. E mai l'occitan siá oficial dins tot lo territòri administrat per la Generalitat de Catalonha, enfin se revendica un drech derivat d'aquela oficialitat. Esperem que lo gèst de Lourdes Bruna serà seguit per d'autres joves araneses e per d'occitans d'endacòm mai.
Mentretant, ara ven a las autoritats de Catalonha e Aran, d'aplicar coma cal la Lei de l'Occitan e la Lei d'Aran, per que los joves araneses sián pas pus constrenches de revendicar lors dreches lingüstics.
Mentretant, ara ven a l'Ofici Public de la Lenga Occitana de reconsiderar sas decisions, e de velhar per la subrevivença dels mèdias del país en lenga del país.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#4 E perqué pas Anarem au Patac, lo moviment Volèm Viure Al País,los felibres de la lauseta, tant que i sètz?
:p
Òsca per la Lourdes Bruna e vergonha per l'OPLO ! Quin podria organizar una protesta davant l'OPLO ? Iniciativa per Occitania ?
Se pot passar l'oral del Brevet en Occitan (pot fa ganhar dusca a vint punts) e los escolans bilingues podon tanben passar una esprova escricha en Oc. . Es d'esperar qu'aquo serà possible al grand oral del bachalierat que s'aprèsta dins la reforma del licèu.
Le tèbie (entre freid e caud)
(en defòra de l'aspècte simbolic d'un bachelierat en aranés)
La preservacion de l'aranés ten de l'enclavament geografic istoric d'una economia agropastorala aitosuffisenta. L'economia condiciona la demografia que condiciona en avall la lengua.
L'economia actuala, incomplèta de per natura, del micro-territori se tradutz damb una emigracion d'aranesants en quèsta de trebalh endacòm, e una immigracion per ouccupar les emplecs locals disponibles, que prenen pas forçadament les natius aranesants.
L'aranisme s'accara à un limit doble, economic e demografic, que s'oupausa à un enclavament lingüistic.
Aquò's la problematica d'un espaci, d'aitant mais qu'es pichon, quand es integrat economicament en un espaci plus larg, estat-nacion, El-meteiss dépendent de la rèsta del monde.
Un examen d’accès a l’universitat ? Un examen qu'es pas lo bachalierat ? Aquò deuriá agradar fòrça a la macronalha… Felicitacion a Lourdes Bruna !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari