Se volia laissar una traça duraïssa e que lu gents se pausèsson de questions Avèm menaçat que s’èra una informacion confirmada, anaviam mobilizar lu companhs Lo costat encoratjant es que lu joves li plason de parlar niçard!

 
 
 
Se vi volètz presentar
 
Mi sòni Fabrici Mauro, dau costat de ma maire siam de Suaut e siam niçards despí au manco 7 generacions. Fau de formacion professionala e universitària. Siáu tanben la votz oficiala de l’OGC Niça despí 4 sasons. Siáu agut president de “Sian d’aquí” [Siam d’aquí] per 10 ans. Ai quitat l’associacion fin dau 2011 après 10 ans de (bòi) e leiaus servicis.
 
 
Perqué vi siètz interessats au niçard, a la sieu promocion e transmission?
 
Tot simplament perque se non siam nautres que se li interessèm, cu lo farà?
 
I son talament de riquesas d’a descurbir ò per tornar descurbir en la nòstra Contea que siguèsson culinàrii, musicali, geografiqui… Cadun de nautres a lo dever de transmetre ai generacions que sègon. Sensa aquò, toti aquesti riquesas desapareisseràn.
 
 
Coma a naissut l’associacion Sian d’Aqui?
 
Sian d’Aqui fuguèt una emanacion de l’associacion Sian de Nissa portada a l’época per Andriu Truqui dich Dédé Truqui.
 
En lo 2001 faíi part de la Jova Cambra Economica e la mission que m’èra estacha fisada èra de m’ocupar d’animar la banca qu’ocupaviam a la fiera de Niça. Ai donat lo mieu acòrdi si mi laissavan faire cen que volii. L’acòrdi obtengut, ai fach una animacion per li 10 jorns de fiera emb una tematica: «A cadun la sieu Niça». Cada jorn, tractaviam un subjècte diferent emb de convidats: Niça e l’espòrt, Niça e la coïna, Niça e l’arquitectura, Niça e l’istòria, la música, lo teatre…quora arribèt la jornada consagrada ai tradicions (la segonda creï) aguèri doi membres de Sian d’Aqui (Jo Romanini e Jòrgi Macario encui desapareissuts, lu paures) respondèron a la convidacion. Siguèron talament formidables (Jòrgi Macario avia levat lo micro d’ambient de la fiera a la persona de l’acuelh per cantar “Niça la Bèla”…) e mi demandèron se posquèsson tornar lu autres jorns parier. Ansin avèm simpatizat e getat li basas de cen qu’anava devenir Sian d’Aqui (agueriam environ 800 foguiers aderents dins la Contea de Niça tota).
 
En lo 2002, siáu estat elegit president e l’aventura comencèt. Venguèron emb ieu quarques membres de la jove cambra economica e avèm començat d’engimbrar de projèctes.
 
 
Qu’es estat lo sieu rapòrt emb Andrieu Truchi, emb la comuna de Niça, etc?
 
La mieu condicion per devenir President èra que mi laissèsson li mans liuri e que solament lu membres dau burèu posquèsson decidir dei accions qu’anaviam organizar. Andrieu a tengut lo sieu engatjament en interferissent que pròpi pròpi gaire dins la gestion de l’associacion e avèm començat de faire de projèctes.
 
Per la ciutat de Niça, cal dire que Jacques Peyrat siguèt totjorn totplen receptiu e d’escotar lu nòstres projèctes, qu’a sempre sostenguts. M’es estat dich a l’época qu’avii d’ambicions politiqui qu’aguèri minga e pròpi jamai. Mas de còups tant vau de ben faire e laissar dire.
 
La ciutat de Niça, lo departament, la region e mai lo Ministèri de la Cultura (per una une mendre part) nos portèron li sieus sostens en particular financiers dins l’elaboracion dei projèctes qu’avèm menats fins a bòn tèrme.
 
 
De qué avètz realizat coma accions?
 
Avèm fach talament de cauas e es talament vièlh que creii ne’n denembrar…
 
Aviam un jornal Lu ruboumbe [Lu Rubombes/ Rebombes]. Organizaviam Lo “Huis clos”, de debats sus de tematicas coma: PACA, perqué?...
 
Li jornadas de l’identitat niçarda a l’universitat. De vísitas e de sortidas. Lo “Club des 100 [Club dei 100]” que se donava un trofèu ai jugaires dau gim qu’avion fachs 100 rescòntres emb la malheta roja e negra.
 
Donaviam de cors de niçard.
 
Cada 28 de setembre, celebraviam la Dedicion de la Contea de Niça a Savòia denant l’abadia de Sant Pònç que s’èra facha en lo 1388.
 
Participaviam a la “Semana Nissa Nort” [Setmana Niça Nòrd].
 
Aviam recampat lo collectiu “Cour d’appel” [Cort d’apelacion] per faire tornar la Cort d’apelacion a Niça. Èra estada suprimida après l’annexion de la Contea de Niça e despí es viscut coma un afront e una traïson envèrs lu niçards.
 
Nòstri accions li mai conoissudi:
 
— lo “Festin d’aquí, fèsta musicala nissarda e oucitana” [fèsta musicala niçarda e occitana] qu’avèm agut fins a 4000 personas dau temps qu’èra sus la comuna de Levenç.
 
— li “Fourres de rire” [Forras de rire] festenal de l’umor de la Contea de Niça” 12000 espectators en 10 ans.
 
Pi la paua de placas d’entrada e sortida de vila embau nom original de la comuna.
 
Ne’n denembri segurament…siam estats pròpi pròpi actius.
 
 
Per que rason avètz menat aquela “campanha” d’installacions de placas bilingüas? Que son lu bilançs d’aquesti operacions? Lu ponchs positius e negatius, cen que rèsta de faire?
 
Perque se volia laissar una traça duraïssa e que lu gents se pausèsson de questions en trapeant lu camins de la Contea.
 
Avèm inaugurat 88 placas dins 88 comunas. Tot es pas perfiech (de debats per la grafia o la version dau nom...) mas aumens li es quauqua ren.
 
Ancuei quora tròbi una placa per camin, repensi a aquelu jorns d’inauguracion e tòrni veire aquestu papets de l’esquipa e alora mi ven la babaròta: Nice- Nissa [Niça], o mai d’amont Eze- Esa, Ilonse- Ilonso [Ilònsa]…
 
Avèm agut d’opausants subretot devèrs Drap, Còntes… mas lu gents èran pluslèu satisfachs d’aqueli placas.
 
Se quauqu’un a lo coratge, ne’n rèstan quauqu’uni de pauar (sorire).
 
Una decepcion a Tenda que José Ballarello (grand amic de Sian d’Aqui) nos avia fach pauar la placa “Tenda” sota lo nom francizat “Tende”. E pi lo sieu successor, Vassalo, l’a tirada au pretèxt que li èra una oposicion dins la sieu comuna. Penso que mancava de coratge e que pauc li importava en realitat.
 
 
Avètz fach avançar l’ensenhament de la lenga nòstra en vila de Niça emb un sosten eficaç quora èra necessari. Nos podètz remembrar coma avètz sauvat l’ensenhament de lenga d’òc au licèu dau Parc Imperial?
 
Eraviam estats alertats per Patrici Arnaudo qu’au licèu dau Parc Imperial e au licèu professional Bèu Site volion suprimir lu cors de lenga nòstra. Alora avèm menaçat que s’èra una informacion confirmada, anaviam mobilizar lu companhs per faire una barbacua giganta denant li grilhas emb un concèrt dau grop niçard Nux Vòmica… an agut paur (rires).
 
Mas despí, se lu cors d’occitan niçard se fan encara au licèu dau Parc Imperial, se fa plus ren de tot despí longtemps a Bèu Site (l’opcion d’occitan es levada per li filieras tecnologiqui e professionali despí una punhada d’ans)...
 
 
Un aspècte important mas sovent denembrat de l’engatjament per la lenga nòstra, es l’enòrme temps passat (e de còups perdut...) pilhat en mai de nòstre mestier, de la vida familiala. Coma avèm pas d’administracions qu’emplegan d’encargats per la lenga occitana e que lu emplecs que valorizan la lenga son quists, nos podètz dire cen qu’es la complexitat dau benevolat au quotidian per la lenga nòstra, li constrenchas, etc.?
 
De segur qu’aquest engatjament a una influença cèrta sus la vida familiala, professionala, amistosa… se passa d’oras e d’oras. Non ai comptat li seradas, dimenegadas, passadi per obrar per lo desvelopament dei accions portadi per l’associacion… L’ai fach a l’excès, m’a costat car, pròpi car. Regrèti ren. E pi, lo mieu silenci despí que quitèri la presidença a fach tàiser li bavecas que diion que mi preparavi un trempolin politic. Ai JAMAI vorgut faire de politica. Es ver qu’emb un pauc d’argent auriam poscut aver un emplec a mieg temps e mai un temps plen per solatjar lu benevolents e lu estagiaris qu’an trampinat toti aquesti annadas ai mieus costats au prejudici dei sieu vidas privadi…
 
 
Coma avètz emparat la lenga? La parlatz en familha, embai enfants, lu amics?
 
Siáu d’una generacion per la quala l’ensenhament dau niçard non èra prepauat. Alora lo conoissi un pauc per la mieu familha, lu amics. Parli talament pauc e mau qu’ausi pas, e es colhon. Mas tre que ne’n pòdi plaçar una, la fau a maion emb ma filha, au mercat de la “Libe” (Liberacion, quartier de Niça), emb lu amics, a l’estadi… Cada ocasion es bòna per dire quarques mòts.
 
Ma filha canta “Niça la Bèla” (sorire).
 
 
Coma veètz l’evolucion de la lenga en general e la transmission ai joves en particular?
 
Tròbi que li es un resson de la part de la populacion e que recompensa lo remarcable trabalh de formiga fach per lu ensenhaires e lo teissut associatiu.
 
Aquò dich, regrèti que li sigue totjorn d’a besonh de si batre aitant per de cauas que li deuriam aver drech…a fòrça perdèm li fòrças.
 
Lu mieus mai sincèrs encoratjaments e tot lo mieu respècte a aquelu que defendon l’ensenhament de la lenga nòstra.
 
Lo costat encoratjant es que lu joves li plason de parlar niçard! Anèm dins lo bòn sens.
 
 
Per vos, coma despassar lu blocatges dins la politica lingüistica francesa per l’espandiment e la renaissença de la lenga d’òc?
 
Quora lu interès politics interferisson, un còup de mai un subjècte que ne’n deuria pas èstre un, mi destorba.
 
Siam d’aicí e volèm parlar nòstra lenga! Dont es lo problèma? Que ni laissèsson quiets e que ni siguèsson donats lu mejans de o faire au nòstre biais.
 
 
De projèctes?
 
Viure e morir dins la mieu vila e continuar de parlar un pauc niçard, de mi passear dins la mai bèla vila dau Monde, de coïnar e de mi regalar de la nòstra coïna e veire d’espectacles, de concèrts, de pèças de teatre que meton nòstra lenga a l’onor. Lo monde associatiu per ieu es acabat. Mas rèsti totjorn un defensor engatjat de la nòstra cultura. E pi transmetre ai mieus enfants toi lu jorns que Dieu fa.
 
 
 
 
Laurenç Revèst